opdracht van R.J.C. baron van Pallandt werden rond 1860 diverse - vooral inwendige - wijzigingen uitgevoerd naar plannen van L.H. Eberson. In 1891 heeft men het huis geheel ontpleisterd. Sinds 1977 is het in bezit van de Stichting Vrienden der Geldersche Kastelen. Bij de restauratie in 1986-'90 is de koepel op de toren herbouwd.
De parkaanleg stamt uit de tweede helft van de 17de eeuw. De waterwerken worden gevoed door de sprengen die uiteindelijk de Rozendaalse beek vormen. De toenmalige eigenaar Jan van Arnhem had zelf de hand in de aanleg van de terrassen, de hagen en een grot. Naar plannen van Daniël Marot werd in 1722-'23 het interieur van het huis en vooral het park verfraaid. De fraai ingerichte tuinkoepel in Lodewijk XIV-vormen is van zijn hand, evenals vermoedelijk de marmeren schelpengalerij met cascade, de elkaar opvolgende vijvers, de cascade met Tritonfiguren en de bekende ‘bedriegertjes’ met een met schelpen gedecoreerde achterwand. Rond 1781 werd een deel van het park in landschapsstijl omgevormd naar plannen van Philip Willem Schonck. De huidige aanleg in landschapsstijl kwam omstreeks 1837 naar plannen van J.D. Zocher jr. tot stand. Bij het herstel van het park in 1985 herbouwde men de in 1944 verwoeste oranjerie (circa 1840) als theeschenkerij. Aan de westzijde van het park staat het van elders afkomstige, 18de-eeuwse ‘Wageningse Hek’ met zandstenen hekpalen voorzien van siervazen in Lodewijk XIV-stijl.
De Herv. kerk (Kerklaan 17) is een brede zaalkerk met aangebouwde pastorie, gesticht in 1758 door Lubbert Adolf Torck en mogelijk gebouwd naar ontwerp van C. Coninck. De kerk heeft steunberen, rondboogvensters en een afgeplat dak. Tot de inventaris uit de bouwtijd behoren de preekstoel met doophek, een herenbank en de orgelkast, met daarin een door E. Leichel gebouwd orgel (1880). De grote inwendige muurschildering is in 1904-'05 vervaardigd door G. van der Hoef naar idee van ds. J.D. Bierens de Haan.
Het raadhuis (Kerklaan 1-3) werd in 1934 gevestigd in een deel van het laat-18de-eeuwse huis ‘Roseneath’. In 1974 nam men het hele huis als zodanig in gebruik. In 1978 volgde een restauratie en in 1991 een uitbreiding.
De Torckschool (Rosendaalselaan 3) is een eenklassige openbare lagere school uit 1842 naar ontwerp van P. Verwaijen. De voorgevel met ingezwenkte topgevel in neorenaissancevormen stamt uit 1902 en is van de hand van de aannemer E.J. Muis. Het fraai tegen de helling van de Koningsberg gelegen huis ‘Heuveloord’ (Rosendaalselaan 5) is in 1859 gebouwd als onderwijzerswoning.
Woonhuizen. Nagenoeg alle woonhuizen in het dorp behoorden tot het kasteel of hadden er een band mee. De villa Rozenheuvel (Rosendaalselaan 20) heeft een kern uit 1836-'37, maar is in 1888 verbouwd voor W.K. baron van Pallandt en opnieuw in 1915, toen een middenrisaliet en een serre werden toegevoegd. Het rond 1850 gebouwde landhuis Klein Rozendaal (Rosendaalselaan 30) is een fors gepleisterd pand met twee lagere zijvleugels en een driezijdig uitgebouwde erker met daarboven een loggia. Uit de zelfde tijd is het eenlaagspand De Genestetlaan 6 - woonhuis van de dichter De Genestet. Midden-19de-eeuws en uitgevoerd in neoclassicistische vormen zijn het gepleisterde herenhuis Rozenhof (Rosendaalselaan 26) en het eenlaagspand Kerklaan 5-7 met gepleisterde lisenen. Rond 1860 ontstonden de villa Wildbaan (Ringallee 8), met eclectische details, en het deftige neoclassicistische herenhuis Het Spijker (Rosendaalselaan 1); vergelijkbaar maar van circa 1870 is Villa Piccola (Kerklaan 8-10), waarvan de zijvleugels later zijn toegevoegd. Het voorm. hotel Kraaijestein (Beekhuizenweg 1), nu hotel Résidence, kwam in 1838 tot stand in opdracht van A.L.A. Torck. Het fraai gelegen hotel werd in 1897 verbouwd in chaletstijl. Verdere verbouwingen volgden in 1920 en 1933 (eetzaal). De muziekkoepel stamt uit circa 1930.
Boerderijen. Tot het landgoed Rosendael behoren diverse hallenhuisboerderijen, zoals de rond 1800 gebouwde, wit gepleisterde boerderij De Genestetlaan 20 en uit circa 1860 de boerderijen De Genestetlaan 16-18 en Kerklaan 2-6; de laatste met gezaagde windveren en in de geveltop een gekoppeld spitsboogvenster met wenkbrauw. De krukhuisboerderij Rosendael 2 stamt uit het begin van de 19de eeuw.
Watermolens. Het gepleisterde molenhuis Rosendaalselaan 3 stamt mogelijk uit de 18de eeuw. De voorm. papiermolen Rosendaalselaan 25 op de Rozendaalse beek is in 1881 tot wasserij verbouwd. Dit geldt ook voor het midden 19de-eeuwse molenhuis Rosendaalselaan 13-15.
De voorm. kleermakerij (Rosendaalselaan 2-8) is een langgerekt midden-19de-eeuws eenlaagspand. Toen het rond 1920 werd ingericht tot naaiatelier kreeg het een neorenaissance-trapgevel; op een marmorieten bord staat de tekst ‘Kleermakerij G. Peeters’.
Het waterpompstation (De Pinkenberg 2) op de top van de Pinkenberg bestaat uit een reservoir en een pompgebouw met neogotische details, gebouwd in 1898-'99. In 1926 werd een noodstroomstation toegevoegd in zakelijkexpressionistische stijl en in dezelfde stijl in 1932 een waterpompgebouw. In het complex bevinden zich twee stoommachines uit 1899 en een Stork dieselmotor uit 1939.
De Alg. begraafplaats (bij Rosendael 2) werd in 1840 aangelegd als particuliere begraafplaats van kasteel Rosendael. Na de bijzetting van W.F.T. baron van Pallandt (†1977) in de rond 1880 gebouwde grafkelder, ging de begraafplaats in gemeentelijke handen over. Het oudste baarhuisje stamt uit circa 1840, het andere is van kort na de uitbreiding van de begraafplaats in 1872. Bijzonder zijn de beide onderling verbonden grafkelders van de familie Huijssen van Kattendijke; de ene grafkelder is uitgevoerd in Willem II-gotiek (circa 1843), de andere in neoclassicistische vormen (circa 1860). De grafkelder van de familie Luden heeft eveneens neoclassicistische vormen (circa 1860). Het graf van M. Gallenkamp (†1915) is voorzien van een zinken engel, gemaakt door E. March & Söhne te Berlijn. Belangrijk zijn de graven van de dichter P.A. de Genestet (†1861), de schrijvers B. ter Haar (†1880) en W.J. Hofdijk (†1888) en de architect S. van Ravesteyn (†1983). Het graf van de musicus L.F. Brandts Buys en zijn vrouw is voorzien van een
Auteursrechtelijk beschermd
