Monumenten in Nederland. Gelderland

Oud-Zevenaar
(gemeente Zevenaar)

Dorp, fraai gelegen in de bocht van de bandijk waarlangs tot het eind van de 16de eeuw de Oude Rijn stroomde. Nadat het economisch centrum zich in de 15de eeuw naar Zevenaar verlegde, bleef de ontwikkeling van Oud-Zevenaar beperkt.

De R.K. St.-Martinuskerk (Kerkweg 8) is een basilicale kerk met driezijdig gesloten koor en een toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. De al in 1276 vermelde kerk is de moederkerk van die in Zevenaar. Toren, middenschip, noordbeuk en koor zijn alle in 1454-'64 gebouwd in laat-gotische vormen. De zuidbeuk werd begin 16de eeuw vernieuwd en verbreed om te dienen als ‘Mariakerk’ voor het aldaar vereerde midden-15de-eeuwse albasten Piëtabeeld (gestolen in 1975). Na een torenbrand in 1572 volgde in 1616 een algeheel herstel; de toren is ook in 1922-'23 hersteld. In 1865-'66 verbouwde men de oorspronkelijk pseudobasilicale kerk tot een basiliek. De 16de-eeuwse zuidbeuk maakte in 1906 plaats voor de huidige neogotische zuidbeuk naar plannen van J.Th.J. Cuypers en J. Stuyt. De noordbeuk kreeg in 1966 haar pseudobasilicale vorm terug.

Tot de inventaris behoren de grafzerk van Gertruud van Camphusen (begin 16de eeuw), een doopvont (1650), een barok altaar met getorste kolommen (1664) en een door I. Schwarze gebouwd

[p. 275]

Oud-Zevenaar, R.K. St.-Martinuskerk

orgel (1890) met kast uit 1910. De gebrandschilderde ramen zijn van F. en J. Nicolas (circa 1900 en 1931).

De boerderij Kerkweg 14 is een fraai gelegen gepleisterde boerderij met dwars voorhuis, gebouwd rond 1800.

Windmolen ‘De Hoop’ (Babberichseweg 35) is een met riet beklede achtkantige stellingkorenmolen op bakstenen onderbouw, gebouwd in 1845 voor J. Meyer en gerestaureerd in 1981.

Camphuysen (Babberichseweg 86) is een voorm. havezate met een mogelijk 14de-eeuwse oorsprong. Van het huidige gebouw stammen de kelders wellicht uit die tijd. Het interieur bevat verder moerbalken met sleutelstukken van een verbouwing rond 1600 en een eiken spiltrap uit 1662. Twee schouwen met rijk versierde gestucte boezems dragen de alliantiewapens van de in 1763 getrouwde Palick van Heerde en Sophia van Keppel.