Monumenten in Nederland. Gelderland

Oosterhout
(gemeente Valburg)

Dorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen op een stroomrug. Na dijkdoorbraken in 1809 en 1820 verplaatste de dorpskern zich naar de Dorpsstraat.

De Herv./Geref. kerk (Dorpsstraat 54) is een recht gesloten zaalkerk uit 1900 met neogotische en neoromaanse vormen.

De R.K. St.-Leonarduskerk (Dorpsstraat 14) is een driebeukige basilicale kerk met hoge zadeldaken, vijfzijdig gesloten koor met omgang, dubbele pseudotransepten en een opzij geplaatste zadeldaktoren. De kerk verrees in 1932 in expressionistische stijl naar ontwerp van C. Hardeman ter vervanging van een kerk uit 1855. Het interieur is uitgevoerd met netgewelven en hoge paraboolvormige scheibogen. De inventaris dateert grotendeels uit de bouwtijd en bevat een crucifix naar ontwerp van J. Toorop. De aangrenzende pastorie (Dorpsstraat 16) is tegelijk met de kerk gebouwd.

Woonhuizen. De in 1909 opgetrokken villa Dorpsstraat 52 is voorzien van imitatie-vakwerk. De voorm. hoofdonderwijzerswoning Dorpsstraat 2 uit circa 1918 heeft een tentdak met dwarskap en siermetselwerk. De gepleisterde arbeiderswoningen De Hoge Wik (Oosterhoutseweg 59-73) - vier blokjes van twee onder één kap - zijn rond 1920 gebouwd. Het ontwerp van J. Schaars vertoont elementen van expressionisme en cottagestijl. Heureka (Dorpsstraat 42) is een Noors houten prefab-huis met zwart geschilderde verspringende bouwdelen, voor het eerst opgebouwd in 1920 in Elst. In 1923 is het huis naar Oosterhout verplaatst, waar het in de jaren dertig in aangepaste stijl is vergroot.

Boerderijen. De voorm. boerderij Ceciliahof (Dorpsstraat 19) is een wit geschilderde hallenhuisboerderij met fors tweebeukig voorhuis met omlijste ingang uit circa 1850; het achterhuis is

Oosterhout, Woonhuis Heureka

gewijzigd. Groenestraat 5 is een hallenhuisboerderij met dwars voorhuis uit circa 1900. De boerderij heeft een lang achterhuis en een lange schuur. Hallenhuisboerderijen zijn: Alandshoeve (Peperstraat 54; circa 1875), met houtsierwerk als geveltopvulling, en Dorpsstraat 37 (circa 1920) met mansardedak en decoratief gebruik van diverse kleuren verblendsteen.