Heelsum
(gemeente Renkum)
Flankesdorp, ontstaan in de middeleeuwen op de zuidflank van de Veluwestuwwal nabij de Heelsumse beek. In 1517 werd Heelsum een zelfstandige parochie. Het vroeger tot de heerlijkheid Doorwerth behorende dorp werd in 1923 aan de gemeente Renkum toegevoegd, waaraan het na de Tweede Wereldoorlog vastgroeide.
De
Herv. kerk (Koninginnelaan 24) is een fraai gelegen tweebeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een
Heelsum, Herv. kerk (1996)
slanke toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. De kerk werd in 1517 gesticht door Margaretha van Homoet, kasteelvrouwe van Doorwerth. Kort na de bouw van het koor in 1517-'19 volgde de bouw van het middenschip en de toren. De zuidbeuk werd in 1859 toegevoegd in opdracht van J.H.G. baronesse van Schuylenburgh, douairière van Brakell. Buiten tegen het koor staat de grafsteen voor haar (†1878) en voor J.A.P. baron van Brakell (†1853). De kerk is in 1950-'51 gerestaureerd. Tot de inventaris behoort een orgel uit 1861.
Woonhuizen. Heidestein (Utrechtseweg 67) werd rond 1815 gebouwd als gepleisterd neoclassicistisch landhuis annex boerderij. Rond 1860 kwam het omringende landschapspark tot stand. De twee identieke villa's Utrechtseweg 19-21 uit circa 1907 vertonen jugendstil-elementen. Expressionistisch van vorm zijn villa's Opheem (Bloemenlaan 2; circa 1920) en Utrechtseweg 102 (1928-'29), de laatste is gebouwd naar plannen van A. Kraaijenvanger voor A. Visser.
De boerderij Koninginnelaan 16 is een fraai gelegen Veluwse boerderij uit de eerste helft van de 19de eeuw.
Hotel ‘Klein Zwitserland’ (Klein Zwitserlandlaan 5) verrees in 1905 in chaletstijl als centrum van het toen gestichte Wilhelminapark.
Auteursrechtelijk beschermd