Enspijk
(gemeente Geldermalsen)
Dorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen op een stroomrug. Haaks op de dijk langs de Linge kwam een rond esdorp tot ontwikkeling.
De Herv. kerk (Molenkampstraat 2) is een gepleisterde, driebeukige pseudobasilicale kerk met driezijdig gesloten koor en ongepleisterde toren van drie geledingen met traptoren en ingesnoerde spits. Het huidige, laat-gotische koor is in de eerste helft van de 15de eeuw gebouwd, ter plaatse van een 13de-eeuwse voorganger. De toren verrees eind 15de eeuw. In de toren hangt een door Henricus Petit gegoten klok (1796). Het schip en de voorm. consistorie kwamen begin 16de eeuw tot stand. De kerk is in 1978-'80 gerestaureerd onder leiding van N.C.G.M. van de Rijt.
Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf (schip) en een ziende kap met beschilderde spitsboogvormige ribben (koor). Het koor bevat een 15de-eeuwse muurschildering met een voorstelling van Madonna met kind. Tot de inventaris behoren een door H. Knipscheer gebouwd orgel (1858; gerestaureerd in 1974) - kast en galerij zijn ontworpen door J.W.F. Schnethlage - en een preekstoel uit 1862.
Boerderijen. De kleine gepleisterde dijkboerderijen Kampsedijk 26 en Kampsedijk 28 stammen uit de 19de eeuw; uit de tweede helft van die eeuw dateren de dijkboerderij Kampsedijk 3, het dijkhuis Kampsedijk 9 en de hallenhuisboerderij Lepelstraat 9; de laatste heeft mogelijk een laat-18de-eeuwse kern. Rond 1860 met een dwars voorhuis gebouwd zijn de hallenhuisboerderijen Dorpsstraat 9, met dijkschuur, en Lepelstraat 5. De boerderij Beemd 16-16a is uit circa 1910 en heeft een vrijstaande schuur.
Het voorm. veerhuis (Kampsedijk 6) is een vroeg-19de-eeuws dijkhuis op T-vormige plattegrond met een oudere kern.
Auteursrechtelijk beschermd