Vriescheloo
(gemeente Bellingwedde)
Dorp, ontstaan op een zandrug die al sinds de 11de eeuw werd bewoond. Wellicht is het dorp een stichting van het norbertijnenklooster uit het Friese Dokkum. Het bebouwingslint van het agrarische wegdorp kent twee verdichtingen: rond de kerk in het noordoosten en rond de molen in het zuidwesten. Bij het laatstgenoemde deel ontstond na de oorlog een kleine woonwijk.
De
Herv. kerk (Dorpsstraat 119) is een gepleisterde zaalkerk met recht gesloten koor en een slanke toren van twee geledingen met ingesnoerde naaldspits. De kerk werd in 1717 op de huidige plaats gebouwd ter vervanging van een oudere kerk elders. Het gebouw is opgetrokken met een zwaardere voet met
Vriescheloo, Herv. kerk
aan de lange zijde een rij rondboogvensters en aan de oostzijde twee kleine, later dichtgemaakte, vensters. De toren verrees in 1841 en kreeg in 1925 een tweede geleding en de huidige spits. In de kerk staat een preekstoel; de van corinthische zuiltjes voorziene kuip is uit het tweede kwart van de 17de eeuw. Het klankbord stamt uit 1775 en toen is ook de tekst ‘....Doccumanus abbas me fieri fecit Anno 1560’ aangebracht. De kerkvloer bevat zerken van onder meer de eerste predikant, Petrus Eggens (†1719). In de toren hangt een klok uit 1679, gegoten door Claudius Fremy.
Scholen. De voorm. openbare lagere school (Dorpsstraat 88) stamt uit omstreeks 1880 en werd volgens een gevelsteen verbouwd in 1892 naar plannen van H. Dik. Het gebouw is nu een restaurant. De Chr. lagere school met onderwijzerswoning (Dorpsstraat 137-139) werd in 1935 gebouwd.
Boerderijen. De uit omstreeks 1875 daterende grote boerderij Dorpsstraat 102 behoort tot het Oldambster type en heeft een onderkelderd voorhuis, een afgewolfd dak en een omlijste ingang met corinthische pilasters. De baander aan de voorzijde is schuin tussen de eerste en de tweede krimp geplaatst. De Kremershoeve (Dorpsstraat 106) heeft een voorhuis in kubistisch-expressionistische vormen uit omstreeks 1930.
Windmolen ‘De Korenbloem’ (Wedderweg 25a) is een achtkante stellingkoren- en pelmolen, gebouwd in 1895 voor R. Rautenberg door molenmaker Siefken. Er is gebruik gemaakt van onderdelen van een uit 1803 stammende oliemolen uit Scheemda. De in 1973 gerestaureerde molen heeft een met dakleer beklede romp en bakstenen voet.
Veelerveen. Dit ontginningsdorp ten zuidoosten van Vriescheloo is ontstaan na aanleg van het Vereenigd of B.L. Tijdenskanaal in 1911-'17. De ontwikkeling is sterk bepaald door de in 1914 opgerichte aardappelmeelfabriek Westerwolde (1962 gesloten). De Geref. kerk (Veelerveensterweg 104) is een zaalkerk uit 1922; deze heeft aan de voorzijde een slanke toren met open klokkenstoel. De dubbele arbeiderswoningen Verbindingsweg 5-15 kwamen in 1920-'22 tot stand in opdracht
Auteursrechtelijk beschermd