Oostum
(gemeente Winsum)
Wierdedorp, ontstaan in de middeleeuwen. De wierde is nu vrijwel verlaten en
Oostum, Boerderij Reighes-stede, gevelsteen
grotendeels afgegraven. Oostum is een beschermd gezicht.
De Herv. kerk (Oostumerweg 15) is een kleine eenbeukige kerk met rechte koorsluiting en een forse ongelede toren met zadeldak. De beide oostelijke traveeën van de kerk zullen uit het midden van de 13e eeuw dateren. In de 14de eeuw werd de oorspronkelijke derde travee vervangen door een halve travee en verrees ook de brede toren. De begane grond van de toren is een naar de kerk geopende kapel met flauw koepelgewelf. In de toren hangt een luidklok uit 1466, afkomstig uit Feerwerd. Het zadeldak van de toren is waarschijnlijk 16de-eeuws. De met onder- en bovenpannen gedekte kerkkap heeft ondanks wijzigingen in 1859 en 1899 nog de middeleeuwse sporenparen en de in de 16de eeuw toegevoegde jukken.
Het interieur wordt gedekt door een balkenzoldering, die in de plaats is gekomen van de in de 16de eeuw verwijderde meloengewelven. Op de noordmuur zit een deel van een middeleeuwse decoratieve beschildering met een patroon van lelies. Tot de inventaris behoren een preekstoel met doophek in simpele maniëristische vormen (1663) en een herenbank met gesneden opzetstuk in Lodewijk XIV-vormen, voorzien van het wapen van Lewe van Aduard (eerste helft 18de eeuw).
De boerderij ‘Reighes-stede’ (Oostumerweg 16) is een kop-hals-rompboerderij uit 1805, uitgebreid in 1827. In de voorgevel zit een als gevelsteen toegepast zandstenen schouwfries uit 1561.
Huis Dageraad (Oostumerweg 35), gelegen ten zuiden van Oostum, werd in 1890 gebouwd door de Veendammer reder B.H. Krans in de vorm van een schip, naar ontwerp van G.T. Bos. Het pand is opgetrokken uit kloostermoppen. In de voorgevel zit het wapen van Veendam-Wildervank.