Monumenten in Nederland. Groningen

Noordhorn
(gemeente Zuidhorn)

Wegdorp, ontstaan in de middeleeuwen op een brede zandrug of gast. De bebouwing is geconcentreerd langs de Langestraat en de Nieuwstraat en waaiert uit langs de uitvalswegen. Sinds de jaren dertig van de 20ste eeuw wordt het dorp door het Van Starkenborghkanaal gescheiden van Zuidhorn.

De Herv. kerk (Torenstraat 1) is een eenbeukige kerk met recht gesloten koor en een hoge ongelede toren met achtzijdige spits. De twee rondboogvensters en gedeelten van spaarvelden bij de geveltop van de koorsluiting en de in de zijmuren aanwezige sporen van romaanse rondboogvensters, ingangen en een hagioscoop wijzen op een datering in de 13de eeuw. De toren zal, gezien de spitsbogige

[p. 175]

Noordhorn, Doopsgez. kerk

galmgaten, uit de 14de eeuw dateren, maar is waarschijnlijk in de 18de eeuw beklampt. In de toren hangt een klok uit 1774, gegoten door Claude Fremy. Tot de kerkinventaris behoren een preekstoel vervaardigd door Jan de Rijk (1718) en vijf herenbanken met rijk gesneden achterschotten (17de en 18de eeuw).

De Doopsgez. kerk (Langestraat 62) dateert uit 1838 en is een eenvoudige, recht gesloten zaalkerk met lisenen, halfrond gesloten vensters en een omlijste ingang.

Woonhuizen. Langs de Langestraat en Nieuwstraat staat een groot aantal karakteristieke, veelal gepleisterde, dwarse eenlaags panden, waaronder Langestraat 93 en Langestraat 36, beide uit de tweede helft van de 19de eeuw, en Langestraat 17 uit omstreeks 1905. Ook het huis Rijksstraatweg 8 dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw.

Herberg ‘De Gouden Leeuw’ (Langestraat 48) is een vrij breed gepleisterd 18de-eeuws pand met op de verdieping een bovenzaal. Links bevindt zich een doorrit. Het interieur bevat onderdelen uit de 18de en 19de eeuw.

De windmolen ‘Fortuna’ (Schipperstraat ong.), een achtkante stellingkorenmolen, heeft een houten romp en bakstenen voet. De molen werd in 1890 gebouwd voor K. Homan door molenmaker M. Noordewier. Daarbij werd gebruik gemaakt van een uit Grijpskerk afkomstig achtkant. De molen is gerestaureerd in 1983. Het molenaarshuis (Schipperstraat 2) is een 18de-eeuws L-vormig pand met zadeldaken en halsgevel.