Middelbert
(gemeente Groningen)
Dorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen ten oosten van de Hunze, toen dit moerassige en beboste veengebied vanaf de woonkernen aan de Hunze in ontginning werd gebracht. De naam Middelbert komt in de 10de of 11de eeuw als ‘Middisché’ (Middijk) voor. De achtervoeging ‘bert’ betekent ‘buurt’. De bebouwing van het wegdorp ligt hoofdzakelijk langs de Middelberterweg. Ten noorden van de kerk loopt nog een kerkenpad uit de richting Klein-Harkstede - voorheen ook verder richting Euvelgunne.
De Herv. kerk (Middelberterweg 13) is een eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en aan de westzijde een forse dakruiter met achtkante spits. Het romano-gotische schip kwam waarschijnlijk in de eerste helft van de 13de eeuw tot stand in twee bouwfasen. In 1731 werd de westgevel vernieuwd en plaatste men de huidige dakruiter. De koorsluiting dateert uit 1767, toen ook de huidige spitsboogvensters zijn aangebracht; in 1905 kreeg de westgevel gietijzeren venstertraceringen. De kerk is in 1975-'77 gerestaureerd, waarbij het in 1905 aangebrachte pleisterwerk is verwijderd.
Inwendig heeft de kerk een vlak, 18de-eeuws balkenplafond. Tot de inventaris behoren een preekstoel en doophek in Lodewijk XIV-stijl (1743), beide naar bestek van J.D. Brugma, enkele kerkbanken (omstreeks 1750) en herenbanken met gesneden 18de-eeuwse opzetstukken. Het orgel is in 1822 gebouwd door J.W. Timpe. De kerkvloer bevat talrijke grafzerken, waarvan de oudste uit 1601 dateert.
De Herv. pastorie (Middelberterweg 30), volgens een gevelsteen in de achtergevel stammend uit 1744, is rond 1880 gepleisterd in rijke eclectische vormen. De opbouw in het midden van de voorgevel is vermoedelijk rond 1900 uitgevoerd met jugendstil-motieven. Op het dak liggen Lucas IJsbrandspannen.
Auteursrechtelijk beschermd
