Adorp
(gemeente Winsum)
Wierdedorp, ontstaan in de middeleeuwen bij een bocht van de Hunze. Die rivier is in de loop van de tijd echter steeds meer westwaarts verplaatst. De oudste bebouwing op de door een boomsingel omgeven wierde ligt langs de Torenweg. Na de aanleg van de spoorlijn Groningen-Roodeschool (1883) ontwikkelde het dorp zich verder langs en ten oosten van de Provincialeweg.
De Herv. kerk (Torenweg 4) is een kleine, recht gesloten zaalkerk met dakruiter. De kerk werd gebouwd in 1667. In de dakruiter hangt een klok uit 1618, van Henrick Wegewaert. Tot de 17de-eeuwse kerkinventaris behoren een preekstoel (tweede helft 17de eeuw), een doophek, een avondmaalstafel en een aantal banken. De kerk bevat verder een door M. Eerdtman met ouder pijpwerk gebouwd orgel (1898).
Woonhuizen. In aanleg mogelijk 18de-eeuws is het blokvormige huis Het Witte Hoes (Provincialeweg 37), met schilddak en pilasters. Het aangebouwde bedrijfsgedeelte is recent vernieuwd. Het pand is in gebruik als café-restaurant. Torenweg 15-17 is een 18de-eeuws eenlaags pand, dat in 19de eeuw aan de rechterzijde werd uitgebreid. Buiten de bebouwde kom ligt de villa Hecticum (Hekkumerweg 1), gebouwd in 1914 naar ontwerp van E. Reitsma in trant van het rationalisme.
De windmolen ‘Aeolus’ (Molenweg 7) is een met hout beklede achtkante stellingkoren- en pelmolen met bakstenen onderbouw. De molen werd in 1851 gebouwd door molenmaker J. Kortholt voor B.G. Oosterhuis en is in 1980 gerestaureerd.
Wierum. Van dit dorp ten zuidwesten van Adorp resteert op de rond 1900 deels afgegraven wierde het kerkhof van de in 1818 gesloopte dorpskerk. Op het kerkhof liggen enkele 19de-eeuwse zerken. In de buurt staan enkele interessante boerderijen. De grote kop-hals-rompboerderij Wierumerschouwsterweg 23 dateert uit het derde kwart van de 19de eeuw. De ingang, in het midden van de voorgevel, heeft een houten omlijsting afgesloten door een kroonlijst op grote consoles. De kop-hals-romp-boerderij ‘De Paddepoel’ (Paddepoelsterweg 5) stamt uit het midden van de 19de eeuw.
Auteursrechtelijk beschermd
