Monumenten in Nederland. Overijssel

Eese en Eesveen
(gemeente Steenwijk)

Eese is afgeleid van Ehze - wat ‘een gebied met bosschages, struiken en bomen’ betekent. De Eese vormt samen met De Woldberg en De Bult een hoger gelegen bosrijk gebied ten noorden van Steenwijk. Tussen 1141 en 1263 lag hier een nederzetting en in 1340 is er sprake van een heer van Eese. In de 15de eeuw werd het tot heerlijkheid verheven en kreeg het een eigen schoutambt. In 1622 volgde de officiële opheffing, maar tot 1795 ging men door met het rechtspreken. Tussen 1923 en 1942 was het landgoed in het bezit van Jhr. Mr. Dr. H.A. van Karnebeek. Het wegdorp Eesveen, ten westen van De Eese, is ontstaan op de woeste gronden van de heer van Eese, waar in 1340 voor het eerst van turfwinning

[p. 133]

Eese, Huis De Eese

sprake was. Na de vervening werd het vanaf 1830 een gebied met gemengde landbouwbedrijven.

Het Huis De Eese (Van Karnebeeklaan 2) is een in oorsprong adellijk huis op een omgracht terrein. Het huidige eenlaags huis met schilddak en kleine dakruiter werd gebouwd na het afbranden van het oude slot. Volgens de datering boven de eenvoudige zandstenen deuromlijsting stamt het uit 1619, maar het is ingrijpend veranderd door latere verbouwingen.

Landhuis De Hermanshoeve (Eese 7), ten noordwesten van het Huis De Eese, werd in 1917 gebouwd in opdracht van M. Onnes van Nijenrode. Op een fundament van veldkeien verrees een houten huis in blokhuisbouw, opgebouwd uit op de hoeken overstekende en door zwaluwstaarten verbonden balken.

Eese, Landhuis De Hermanshoeve

Het geheel werd als bouwpakket in Scandinavië vervaardigd. Ook de rentmeesterswoning Van Karnebeeklaan 5, en het koetshuis annex paardenstal Van Karnebeeklaan 7, zijn op een zelfde wijze gebouwd. De achter het laatstgenoemde gebouw gelegen, grote dubbele landbouwschuur stamt uit 1925.

Provinciegrenspalen. Bij de Eesveenseweg en op een aantal andere plekken langs de Drents-Overijsselse grens in het gebied van De Eese en Eesveen staan laat-19de-eeuwse gietijzeren paaltjes met in reliëf uitgevoerde provinciewapens.