Blankenham
(gemeente IJsselham)
Dijkdorp gelegen langs de oude Zuiderzeedijk, genoemd naar bisschop Frederik III van Blankenheim (1393-1423). Als parochie werd het in 1418 afgescheiden van IJsselham. De toen ontstane kerk was gewijd aan St. Nicolaas. Al in 1776 door een overstroming getroffen, leed het dorp vooral in 1825 zware schade door een watersnoodramp, toen op zes plaatsen de dijk doorbrak. Na 1947 heeft zich nabij de Herv. kerk aan de zijde van de Noordoostpolder buitendijks een kleine kern gevormd.
De Herv. kerk (Kerkbuurt 9) is een forse zaalkerk voorzien van een geveltoren met gesloten houten dakstoel en achtkante spits. Ze is gebouwd in 1892-'93 naar ontwerp van W. Duiks de Jong in neorenaissancistische trant met eclectische elementen. De kerk staat fraai aan een kolk die waarschijnlijk is ontstaan bij de watersnood in 1825. Ze neemt de plaats in van een in 1816 door blikseminslag verloren gegane kerk, die op haar beurt al de 15de-eeuwse kerk verving. De opzij geplaatste hoofdingang heeft een blokvormig versierde, gepleisterde ingangsomlijsting. Binnen heeft de kerk een in stucwerk uitgevoerd tongewelf met daaronder een aantal trekankers waaraan de verlichting is opgehangen. De eenvoudige kansel met vijfzijdig klankbord dateert evenals de rest van het meubilair uit 1892. Het orgel uit 1893 werd vervaardigd door firma Bakker & Timmenga uit Leeuwarden. In de geveltoren hangt een in 1597 door Cornelius van Ammeroy gegoten klok, afkomstig uit Echten bij Lemmer. In 1990-'91 heeft de kerk een restauratie ondergaan naar plannen van W. Wijma.
Boerderijen. Langs de Hammerdijk, maar ook aan de Lageweg richting Ossenzijl, staan grote boerderijen; Lageweg 14 uit 1864 en de fraaie stolpboerderij Sophiahoeve (Lageweg 10) uit omstreeks 1900 zijn goede voorbeelden.
Het
kruithuisje met hoogwaterkanon (Blokzijlerdijk bij nr. 1) aan de Anna Ruardiekolk is een gedeeltelijke reconstructie van de situatie zoals die op twee plaatsen langs de oude Zuiderzeedijk werd gecreëerd na de grote dijkdoorbraken van 1776 en 1825. Kanonschoten moesten de inwoners waarschuwen voor overstromingsgevaar. Het huidige kruithuisje
Blankenham, Herv. kerk
Auteursrechtelijk beschermd