Veen
(gemeente Aalburg)
Oeverwaldorp langs de (Afgedamde) Maas, ontstaan in de middeleeuwen. Bij een dijkdoorbraak in 1880 werd het dorp grotendeels verwoest en vervolgens weer opgebouwd.
De
Herv. kerk (Grotestraat 19) was oorspronkelijk een romaanse tufstenen zaalkerk uit omstreeks 1200. In de eerste helft van de 13de eeuw verlengde men dit gebouw westwaarts met een bakstenen travee, waartegen een zware bakstenen toren verrees. Omstreeks 1300 kreeg de kerk een recht gesloten koor en in de 15de eeuw een transeptachtige dwarskapel aan de zuidzijde. De toren werd in 1648 met een geleding verhoogd; hieraan herinneren twee natuurstenen cartouches met opschrift. Het gebouw kreeg in 1833 grote rondboogvensters. De dwarskapel heeft men in 1859 aan de westzijde uitgebreid. De kerk herkreeg gedeeltelijk haar oorspronkelijke laat-middeleeuwse aanzien tijdens een restauratie in 1961-'63. In de noordmuur van het schip bracht
Veen, Herv. kerk
men de kleine romaanse vensters en enkele later toegevoegde gotische venster opnieuw aan; in de zuidmuur handhaafde men wel de 19de-eeuwse rondboogvensters. In de sluitmuur van het koor werden de smalle gotische vensters weer geopend; het ronde venster daarboven werd daarentegen dichtgemaakt. De top van de oostgevel is versierd met klimmende spaarvelden in de trant van de Vlaams-Zeeuwse baksteengotiek. De benedenruimte van de toren is overdekt met een koepelgewelf. Het koor heeft een 15de-eeuws houten tongewelf. Bij de restauratie heeft men in het schip de in de 19de eeuw aangebrachte tongewelven van stucwerk verwijderd en vervangen door een houten gewelf met trekbalken als in het koor. De kerk bevat een 17de-eeuwse kansel met boogpanelen en twee 18de-eeuwse herenbanken met eenvoudig Lodewijk XV-snijwerk. Het orgel werd 1791 gebouwd door Hendrik Meijer.
Woonhuizen. Het in gele baksteen uitgevoerde huis Grotestraat 2-4 dateert uit het laatste kwart van de 18de eeuw of het begin van de 19de eeuw. Maasdijk 61 is een waarschijnlijk 18de-eeuws dwars huis met zadeldak tussen tuitgevels. Het monumentale neoclassicistische herenhuis Maasdijk 343 dateert uit het begin van de 19de eeuw. Het is een blokvormige pand met schilddak, geprononceerde kroonlijst en houten deuromlijsting. De stoep heeft hardstenen stoeppalen.
De krukhuisboerderij Witboomstraat 28 heeft een rieten zadeldak en de jaartalankers ‘1831’. De zijkamer met lage verdieping is voorzien van een bakstenen topgevel.
Windmolen ‘De Hoop’ (Maasdijk 381) is een ronde bakstenen stellingkorenmolen. De gesneden baard draagt de datering 1838.
Auteursrechtelijk beschermd