Nistelrode
(gemeente Bernheze)
Langgerekt zanddorp, dat in 1291 een zelfstandige parochie werd. Het dorp heeft een aardige driehoekige brink of ‘plaatse’ met daaromheen boerderijen, een school, een raadhuis en woningen.
De R.K. St.-Lambertuskerk (Laar 49) is een driebeukige neoclassicistische hallenkerk, gebouwd in 1841-'42 onder toezicht van L. Rijsterborch, op de plaats van een uit 1340 stammende St.-Antoniuskapel. In 1882 werden twee sacristieën aangebouwd en in 1929 werd het schip met een travee verlengd en van een nieuwe voorgevel en dwarschip voorzien. Bij een restauratie in 1973-'74 herkreeg de kerk haar oorspronkelijke aanzien met pilasters, fronton en dakruiter. In die dakruiter hangt een Hemonyklok uit 1606.
Inwendig scheiden dorische zuilen, verbonden door een architraaf, de beuken van elkaar. De middenbeuk heeft een tongewelf van stucwerk op latten, de zijbeuken hebben koofplafonds, en de halfronde apsis een kalot met cassetteversiering. M. van Dinter stelde in 1857-'50 het orgel samen uit onderdelen van het 18de-eeuwse orgel van de R.K. kerk te Westerblokker (Noord-Holland). De orgelkast is met rococo-snijwerk versierd.
Het voorm. raadhuis (Raadhuisplein 1) werd in 1938 in traditionele stijl gebouwd naar plannen van C. Roffelsen.
Windmolen. De gesloten standerdkorenmolen aan de Harry van der Venstraat (ong.) stamt mogelijk uit 1552. Zowel in 1898 als in 1974 werd de molen verplaatst en ingrijpend gerestaureerd.
Heesch. Dit dorp ten noordwesten
Nistelrode, R.K. St.-Lambertuskerk