Molenschot
(gemeente Gilze en Rijen)
Dorp ontstaan in de late middeleeuwen in een relatief moerassig gebied. Het centrum is een ‘plaatse’ met daarbij een 16de-eeuwse kapel. De voornamelijk 19de- en 20ste-eeuwse boerderijen eromheen vormen een vrij gaaf geheel. Sinds 1855 is Molenschot een zelfstandige parochie.
De R.K. St.-Annakapel (Kapelstraat 2) is een eenvoudig vroeg-16de-eeuws, driezijdig gesloten zaalgebouwtje. De spitsboogvensters en de ingangspartij zijn later gewijzigd; het klokkentorentje boven de westgevel stamt uit 1843. Op het kerkhof rondom de kapel staat onder meer een 19de-eeuws gietijzeren kruis met op de voet in reliëf een voorstelling van de Kruisafneming.
De R.K. St.-Annakerk (Kapelstraat 1) is een neogotische kruisbasiliek, gebouwd in 1887 naar ontwerp van J.J. van Langelaar en in 1953 uitgebreid met twee zijbeuken. De kerk bevat een volledig gaaf neogotisch interieur met koortribune, preekstoel, biechtstoel en altaren in donker eiken. Tot de inventaris behoort een 14de-eeuws beeld van de Sedes Sapientiae. De pastorie (Kapelstraat 3) dateert uit 1879.
Boerderijen. De langgevelboerderij annex het café Broekstraat 1 dateert uit de eerste helft van de 19de eeuw en heeft een rieten schilddak en een stalgedeelte met gedeeltelijk houten wanden. Kapelstraat 8 is een 19de-eeuwse langgevelboerderij met grote Vlaamse schuur. De langgevelboerderij Veenstraat 12 dateert uit 1889.