Monumenten in Nederland. Noord-Brabant

Dinteloord
(gemeente Steenbergen)

Voorstraatdorp dat werd gesticht na de inpoldering van het omringende gebied in 1605. Aan weerszijden van een bestaande kreek werden een voorstraat (Oost- en Westvoorstraat) en een achterstraat (Ooster- en Westerstraat) aangelegd. Ondanks de gedeeltelijke demping van de kreek, de verwoesting in 1944 en latere dorpsuitbreidingen is de oorspronkelijke planmatige opzet nog duidelijk herkenbaar.

De Herv. kerk (Westvoorstraat 26) is een vierkant bouwwerk met achtkantig koepeltorentje, gebouwd in 1693 naar ontwerp van stadhouderlijk architect Johan van Swieten. Na oorlogsschade in 1944 stonden nog slechts de muren overeind. De kerk is nagenoeg in de oude vorm hersteld. Het aanvankelijk houten koepeltorentje werd in baksteen vernieuwd, maar het wordt inwendig nog wel gedragen door vier houten zuilen. Boven de ingang bevindt zich een in Bentheimer zandsteen uitgevoerde wapensteen met cartouche en bouwjaar, gemaakt door Johan van Blommendael. Het oorspronkelijk zandstenen wapen van koning-stadhouder Willem III (heer van Dinteloord) is reeds lang vervangen door een (opnieuw) geschilderde versie. Het raadhuis (Westvoorstraat 1) is een rechthoekig gebouw met neoclassicistische

Dinteloord, Herv. kerk

[p. 136]

Dinteloord, Dintelsassluizen

voorgevel en achtkante open dakruiter met koepeldakje. Het voorste gedeelte ontstond in 1830 naar ontwerp van C. Korteweg, door verbouwing van een ouder, wellicht nog 18de-eeuws huis. Na zware schade in de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw in 1948-'49 in oude vorm hersteld. In 1976-'77 is het gebouw aan de achterzijde uitgebreid.

Boerderijen. Rondom het dorp liggen 18de- en 19de-eeuwse boerderijen bestaande uit een rechthoekig vrijstaand woonhuis met zadeldak en een grote, vrijstaande schuur met wolfdak. Goede voorbeelden zijn: Noordzeedijk 120, Stoofdijk 66 en Bloemdijk 20; van Noordzeedijk 10 is de grote schuur gesloopt.

De Dintelsassluizen (Sasdijk ong.) liggen ten noorden van het dorp op de plaats waar de Dintel uitkomt in het Volkerak. Het complex bestaat uit een schutsluis met rolbrug en een uitwateringssluis, gebouwd in 1828 naar ontwerp van de hoofdingenieur van Waterstaat, A. Goekoop.