Monumenten in Nederland. Noord-Brabant

Chaam
(gemeente Chaam/Alphen)

Straatdorp dat misschien al vroeg in de middeleeuwen ontstond, maar pas in 1463 een zelfstandige parochie werd.

De Herv. kerk (Dorpsstraat 1) is een gotische kruiskerk uit de 16de eeuw. Sinds de verwoesting in 1944 bestaat het gebouw uit een driezijdig gesloten koor, een dwarspand en één eenbeukige schiptravee. Van de rijk versierde toren bleef slechts de bakstenen, peervormige spitsbekroning bewaard; deze staat nu naast het gebouw opgesteld. De kerk heeft een houten tongewelf. Het interieur werd tijdens een restauratie in 1942 ontpleisterd. De zeskantige, gesneden preekstoel uit de tweede helft van de 17de eeuw is voorzien van een koperen lessenaar en een zandloperhouder met sierlijk rankwerk. Het koperen doopbekken dateert uit 1796. In de dakruiter hangt een luidklok uit 1392. De pastorie (Dorpsstraat 7) is een blokvormig, wit gepleisterde villa uit 1876 met koetshuis.

R.K. kerk van St.-Antonius Abt (Dorpsstraat 46) is een bakstenen

Chaam, Herv. kerk

[p. 126]

Chaam, Landhuis Gilzeweg 2

kruiskerk uit 1925-'26, ontworpen door J. van Groenendael. De oorspronkelijke toren werd in 1944 opgeblazen. Naar ontwerp van W.J. Bunnik werd de kerk in 1948 hersteld en verlengd; de tevens herbouwde toren kreeg een op de verwoeste toren van de Herv. kerk geïnspireerd silhouet.

Het raadhuis (Raadhuisplein 1) dateert uit 1941 en bestaat uit twee bouwvolumes met zadeldaken tussen topgevels in de trant van de Delftse School.

Landhuis Gilzeweg 2 werd in de eerste helft van de 19de eeuw in neoclassicistische stijl opgetrokken als jachthuis voor een rijke Tilburgse familie, waarschijnlijk naar ontwerp van P. Huysers. Een tijd lang was het R.K. pastorie. De voorgevel van het gepleisterde, rechthoekige buitenhuis heeft een middenrisaliet met kolossale dorische halfzuilen en een fronton. Het koetshuis dateert van omstreeks 1900. De voorzijde aan de Dorpsstraat heeft een parkaanleg met vijver.