Budel Dorplein
(gemeente Budel)
Fabrieksdorp nabij de grens met België, ontstaan in 1892 met de vestiging van de zinkfabriek van de gebroeders Lucien en Emile Dor, naar wie het dorp is genoemd. Het stedenbouwkundig plan werd door Emile Dor zelf ontworpen.
De Kempense zinkfabriek (Hoofdstraat 1), gebouwd in 1892, bestond aanvankelijk uit zes zinkovens, een fabriekshal en een kantoor. In 1900 kwam een nieuwe retortenfabriek tot stand en in 1905 en 1908 verrezen nieuwe fabriekshallen. Door de vele latere uitbreidingen is slechts een deel van de oorspronkelijke gebouwen bewaard gebleven.
Budel-Dorplein, Hotel St.-Joseph
De R.K. St.-Jozefkerk (Hoofdstraat 201) is een basiliek met vieringstoren; twee gedrongen torens met achtzijdige lantaarns flankeren de ingangspartij. De kerk werd in 1951-'52 opgetrokken in neoromaanse vormen naar plannen van H. Pontzen.
Het voorm. Hotel St.-Joseph (Hoofdstraat 79-80) ook ‘De Cantine’ genoemd, is een overwegend in neorenaissance-vormen gebouwd carté-vormig gebouwencomplex uit 1896-'98, naar ontwerp van A. Neeskens. Het complex bood plaats aan een hotel, een jongens- en meisjesschool, een bakkerij, een winkel, een ontspanningszaal, een kleine kapel en een klooster met kapel en ziekenzaal, onder beheer van de Franse zusters van de H. Carolus Borromeus. Het geheel stond onder supervisie van de familie Dor.
De voorm. gevangenis (Anton Stevenslaan, hoek Gebr. Looymarslaan) is een omstreeks 1900 daterend gebouwtje met opschrift ‘Prison’. Het bood plaats aan twee cellen en doet nu dienst als schuur.
Woonhuizen. De huizen tonen nog goed de sociale stratificatie van dit fabrieksdorp en het Belgische karakter van de architectuur. De fabrikantenvilla Hoofdstraat 104 verrees in 1898 in Italiaanse neorenaissance-stijl voor Emile Dor, misschien wel naar zijn eigen ontwerp. De villa Hoofdstraat 78, ontstond in 1902 in chaletstijl voor neef Maurice Dor. Het grote landhuis Anton Stevenslaan 37 werd in 1926 gebouwd naar ontwerp van de Brusselse
Auteursrechtelijk beschermd
