Monumenten in Nederland. Utrecht

Mijdrecht
(gemeente De Ronde Venen)

Laagveendorp, omstreeks de 12de eeuw ontstaan langs de kaden die werden opgeworpen bij de ontginning van het veengebied. Het beloop van die kaden is nu nog te herkennen in de Dorpsstraat, Hofland en Bozenhoven. Deze volgen de ronding van de polder Groot-Mijdrecht, het hart van de zogenaamde Ronde Venen. De bebouwing langs de Dorpsstraat heeft zich verdicht ter hoogte

Mijdrecht, Herv. kerk met kerkhof (1976)

van de naar achteren gelegen Herv. kerk. In de 17de, 18de en 19de eeuw werd het gebied rond het dorp verveend. In 1872-'80 heeft men dit uitgeveende gebied drooggelegd en ontgonnen als landbouwgrond, waarop verspreid boerderijen kwamen te liggen. Aan de westkant wordt Mijdrecht omgeven door de polders De Eerste, De Tweede en De Derde Bedijking der Mijdrechtse Droogmakerij (1794-1857). Hier verrezen kort geleden verscheidene nieuwbouwwijken; aan de oostkant van het dorp ligt nu het industriegebied van Mijdrecht. Door recente nieuwbouw bleef slechts weinig van het oude dorp gespaard.

De Herv. Kerk (Kerkstraat 11) is een gepleisterde, eenbeukige kruiskerk uit 1857-'58. De laat-middeleeuwse toren werd in 1885 gesloopt en vervangen door de huidige, waarschijnlijk met dezelfde hoofdvorm en detaillering. De toren heeft natuurstenen hoekblokken, geprofileerde natuurstenen waterlijsten en een schelpversiering in de koppen van de nissen. In het interieur zijn onder het inspringende gewelf gietijzeren, neogotische consoles aangebracht. J. Bätz bouwde in 1842 het orgel; het is in 1914 uitgebreid.

De R.K. kerk St.-Johannes de Doper (Herenweg 302), gelegen op de grens van Mijdrecht en Wilnis, is een neogotische, pseudo-basilicale kruiskerk

[p. 167]

Mijdrecht, Kantoorgebouw Johnson Wax

met westtoren. Ze is in 1875-'76 gebouwd naar ontwerp van A. Tepe. De muren en geveltoppen zijn versierd met boognissen, die soms van traceringen zijn voorzien. Bij de restauratie in 1970 is het gepolychromeerde interieur egaal wit bepleisterd. Bewaard zijn het neogotische hoofdaltaar (omstreeks 1880), een Mariabeeld (1877) en een missiekruis (1879), alle waarschijnlijk naar ontwerp van F.W. Mengelberg. De beelden van Johannes de Doper en St.-Joseph dateren uit omstreeks 1820. De kruiswegstaties werden in 1916-'17 vervaardigd door N. Poland. In de uitgebouwde doopkapel staat een doopvont uit 1887. De zuidingang werd in 1935 dichtgemetseld ten behoeve van een kapel voor O.L.-Vrouw van Altijddurende Bijstand. Het orgel met neogotische kast (1879) is van M. Maarschalkerweerd uit Utrecht. De aan de rechterzijde van de kerk aangebouwde pastorie (Bozenhoven 175), verrees in 1882, waarschijnlijk naar ontwerp van A. Tepe.

Woonhuizen. Dorpsstraat 23 is een 18de-eeuws tweebeukig pand met opvallende, gekoppelde, in- en uitgezwenkte geveltoppen. In het midden voor de gevel bevindt zich een dubbele hardstenen bordestrap. De brede lijstgevel van Dorpsstraat 29 dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw. Naast dit huis, op nr. 31, staat het voormalige koetshuis. Verder zijn er de eenvoudige eenlaags villa Bozenhoven 51 uit omstreeks 1900 en Hofland 37 uit omstreeks 1930, een vrijstaand eenlaags landhuis met overstekend, gebogen rieten dak.

Het voorm. station (Rondweg 21) uit 1915 hoorde bij de in 1913-'15 aangelegde, nu alleen nog voor goederenvervoer gebruikte, Haarlemmermeerspoorlijn, die liep van Uithoorn naar Nieuwersluis. Het later bepleisterde gebouw heeft twee wachtkamers. De haltenaam staat op een tegeltableau. De watertoren (Industrieweg 6) dateert uit 1937. De forse, maar sobere, vierkante bakstenen toren met zadeldak is ontworpen door het Utrechtse ingenieursbureau MABEG.

Kantoorgebouw van Johnson Wax (Groot Mijdrechtstraat 81), in 1964-'67 ontworpen door het bureau Maaskant, Van Dommelen, Kroos en Senf, met G.P. de Bruyn als projectarchitect. Het pand staat met enkele betonnen pijlers gedeeltelijk in het water en heeft min of meer de vorm van een boemerang.

De boerderijen bij Mijdrecht dateren voornamelijk uit de 19de en de 20ste eeuw. Karakteristiek is ook de boerderij Oudersvreugd (Bozenhoven 4).

De 19de-eeuwse Pondskoekersluis (De Hoef O.Z.) is een schutsluis bij de samenkomst van de Kerkvaart met de Kromme Mijdrecht.

Molens. In het landschap rondom Mijdrecht staan nog rompen van windmolens die de bedijkingen hebben droog gemalen. Een bijzondere reeks is het restant van de molentocht die het water uit de eerste bedijking de Kerkvaart in

Mijdrecht, Station

maalde. De molens werden in het begin van de 20ste eeuw vervangen door gemalen.

Het gemaal ‘Blokland’ (De Hoef W.Z. 18) stamt uit 1914. Het heeft aan de buitenzijde rondboogvensters. Binnen staat een elektrisch aangedreven centrifugaalpomp.