Maarsbergen
(gemeente Maarn)
Dorp aan de noordoostrand van de Utrechtse Heuvelrug in de nabijheid van
Maarsbergen, Herv. kerk
Maarsbergen, Kasteel Maarsbergen
kasteel Maarsbergen. De Herensteeg, gelegen in het zichtveld van het kasteel en nu gedeeltelijk opgenomen in de Woudenbergseweg, vormde de verbinding tussen kasteel en dorp. Een spooren een snelwegviaduct scheiden tegenwoordig kasteel en dorpscentrum.
De Herv. kerk (Woudenbergseweg 52) is een zaalkerk met vierkante toren en achtkante spits boven de ingang. De kerk werd in 1883-'84 gebouwd in opdracht van de familie Du Bois, bewoners van kasteel Maarsbergen naar ontwerp van de architecten J.D. van Gendt en A.R. Freem. Het gebouw is opgetrokken in neorenaissance-vormen met in pleisterwerk uitgevoerde speklagen. De steunberen zijn versierd met driehoekige en segmentvormige frontons. De achtkante opengewerkte torenspits werd in 1934 toegevoegd naar ontwerp van J. Pothoven.
Kasteel Maarsbergen (Maarnse Grindweg 30) is een in oorsprong 15de-eeuws omgracht gebouw van twee bouwlagen. Tot 1621 diende het als verblijf van de proost van de Norbertijner abdij van Berne bij Heusden. Vanuit die abdij werd een uithof gesticht op de plaats van het latere kasteel, in de nabijheid van de Folcoldusheuvel, genoemd naar de schenker van het bezit. Na confiscatie werd het kasteel in 1656 verkocht aan de Amsterdammer Samuel de Marez, die het liet verbouwen tot een buitenplaats met een formele tuin en een uitgestrekt lanenstelsel. In 1804 kwam het in bezit van de Utrechtse advocaat J.A. du Bois. Deze liet de beide ronde hoektorens en de traptoren aan de achterzijde slopen, aan de achterzijde een tweede vleugel toevoegen en het geheel pleisteren. Om het kasteelkarakter niet te verliezen, voorzag men de voorgevel van arkeltorentjes en kantelen. Bij de restauratie in 1930 werd het pand ontpleisterd en herkreeg het de beide in 1804 verdwenen ronde hoektorens. Begin 19de eeuw werd een groot deel van de formele aanleg rond het huis verlandschappelijkt. In het parkbos staat een ronde bakstenen duiventoren met vierkant tentdak, mogelijk van 17de-eeuwse oorsprong. De Folcoldusheuvel wordt sinds 1921 gebruikt als grafheuvel voor de familie Godin de Beaufort die kasteel en goed sinds 1882 bezit.
Anderstein (Andersteinweg 2) is een buitenhuis uit 1913, gebouwd in Engelse landhuisstijl naar ontwerp van J. Stuivinga voor H.A. van Beuningen. Op het terrein bevindt zich onder andere een vroeg voorbeeld van een betonnen zwembassin met badhuisje.
Tolhuis (Maarnse Grindweg 51). Het eenvoudige neoclassicistische pand uit 1846-'47 werd net als de tolhuizen bij Leusden en Woudenberg gebouwd aan de op particulier initiatief aangelegde weg Leersum-Amersfoort.
Auteursrechtelijk beschermd