Lopik
Streekdorp dat zich uitstrekt aan weerszijden van de Lopikervaart. Voor een deel is die vaart een natuurlijk veenstroompje, ook wel Lopikerwetering of Lopikervoorwetering genoemd. In de 11de en de 12de eeuw werd van hieruit het zuidelijk deel van de Lopikerwaard ontgonnen in langgerekte kavels loodrecht op de ontginningsbasis. Er is een concentratie van lage dorpsbebouwing bij de kerk, gelegen aan de noordzijde van de vaart. Na de Tweede Wereldoorlog breidde Lopik zich naar het zuiden uit.
Herv. kerk (Dorpsstraat 32), oorspronkelijk gewijd als St.-Salvator. De eenbeukige, bakstenen kruiskerk dateert in hoofdzaak uit de 15de en het begin van de 16de eeuw; het koor bevat echter ook 13de-eeuws muurwerk. De oorspronkelijke westtoren werd wegens ernstige verzakking in 1818 afgebroken, samen met de vier westelijke traveeën van het schip. De toen opgetrokken nieuwe westmuur en het bijbehorende vierkante daktorentje moest men bij de restauratie in 1964-'67 volledig vernieuwen. Het driezijdig gesloten koor werd toen weer bij de kerk getrokken. Aan de noordkant van het koor heeft men fragmenten
Lopik, Herv. kerk
Lopik, Boerderij Laanwijk, voorgevel en plattegrond (1980)
van figuratieve en ornamentele muurschilderingen blootgelegd, die mogelijk uit de 13de eeuw dateren. De kerk herbergt meubilair uit omstreeks 1700, te weten: de preekstoel, een koorhek, delen van het doophek, een doopbekkenhouder, een koperen lessenaar en twee koperen kronen. Het koorhek scheidt de als consistorie ingerichte, westelijkste travee van het schip af van de rest van de kerk. L. van Dam & Zonen uit Leeuwarden bouwde in 1890 het orgel.
Laanwijk (Lopikerweg Oost 102). Dit tot boerderij verbouwde buitenhuis werd in 1614 gebouwd als buitenverblijf van een officier van het Staatse leger. Het is waarschijnlijk in de 18de eeuw verbouwd en verlaagd. De deurkalf toont de gesneden wapens van de opdrachtgevers en het jaartal 1614. Boven de ingang en de vensters zijn geprofileerde ontlastingsbogen aangebracht. Het pand heeft een vrij gaaf interieur met een door een kruisgewelf overdekte kelder en daarboven een opkamer met schouw in maniëristische stijl. Het lagere, driebeukige achterhuis, mogelijk uit de 18de eeuw, heeft ankerbalkgebinten.
Boerderijen. Langs de Lopikervaart staan nog vrij veel waardevolle boerderijen uit de 17de, 18de en 19de eeuw. Lopikerweg West 88, met rieten wolfdak boven het woongedeelte en de stal, heeft in de voorgevel nog 17de-eeuwse details, zoals de ontlastingsboogjes en het siermetselwerk. Achter de stal staat een met riet gedekte kapberg.
Auteursrechtelijk beschermd