Kamerik
(gemeente Woerden)
Veenontginningsdorp, ontstaan langs de in het begin van de 12de eeuw al bestaande Kameriksche wetering. Het dorp is genoemd naar het Franse Kamerijk (Cambrai). De kern bestaat uit een grotendeels aaneengesloten bebouwing aan weerszijden van de door bomen geflankeerde wetering. Aan de oostzijde van de bebouwing staat de al in 1293 vermelde parochiekerk. Ten noorden van de dorpskern, te Kanis, ligt de roomskatholieke kerkbuurt, met een neogotische kruiskerk.
Herv. kerk (Burg. Talsmaweg).
Kamerik, Stoomgemaal Kamerik Teylingens, exterieur en interieur
De slanke, bakstenen westtoren heeft drie geledingen en een achtkante spits en dateert waarschijnlijk uit het eerste kwart van de 16de eeuw. De gevels van de toren hebben lisenen, rondboogfriezen, rondboog- en spitsboognissen. Aan het begin van deze eeuw is de toren vrij ingrijpend hersteld; toen heeft men ook een bakstenen balustrade aangebracht. De rest van de kerk werd in 1833 nieuw opgetrokken op een T-vormige plattegrond. Het dak van de kerk is later veranderd.
Woonhuizen. Het huis Mijzijde 34-35 heeft een topgevel met deklijsten en halfronde bekroning in natuursteen. Het draagt het jaartal 1785. Langs de Mijzijde zijn nog enkele eenvoudige 18de-en vroeg-19de-eeuwse huizen te vinden. Voorm. kaaspakhuizen (Mijzijde 33). Twee pakhuizen met zadeldaken en gekoppelde puntgevels. De muurankers vormen het opschrift ‘VDP 1784’.
Het stoomgemaal Kamerik Teylingens (Mijzijde 1-2), ten zuiden van het dorp, heeft een rechthoekig gebouw met zadeldak, uit 1871. De gevels hebben spaarvelden met klimmende friezen en daarin rondboogvensters met een gepleisterde, geprofileerde omlijsting. De schoorsteen is vrijstaand. De compound stoommachine uit 1907 (met elektromotor uit 1953) drijft direct een centrifugaalpomp aan. Het is nog de enige machine van dit type in Nederland. Ten noorden van Kamerik, in de buurtschap Kanis, staat de R.K. St.-Hippolytuskerk (Mijzijde 132). Deze kruiskerk, geïnspireerd op de Duitse neogotiek, verrees in 1914. Naast de kerk bevinden zich de pastorie en het kerkhof, uit dezelfde tijd.
Boerderijen. Ten noorden van het dorp aan de Mijzijde en de Van Teylingenweg en ten oosten aan de Houtdijk liggen boerderijstroken met interessante boerderijen. Bij de twee eerstgenoemde stroken, gesitueerd aan weerszijden van de Kamerikse Wetering, liggen veel boerderijen op een flinke afstand van de weg. De belangrijkste boerderijen zijn: Jagtlust (Mijzijde 8) uit omstreeks 1865, Veldzicht (Houtdijk 8) uit 1874, Nooitgedacht (Houtdijk 17) uit 1909, Van Teylingenweg 32 uit 1912 en Ouder Vrucht (Van Teylingenweg 154) uit 1920.