Kockengen, Dorpsgezicht, 18de eeuw
bereikbaar. Vanwege de goede waterverbindingen met Amsterdam en Utrecht was Kockengen, vooral in de 17de eeuw, een dorp van enige betekenis. In 1958 werd de Bijleveld binnen het dorp deels gedempt. De kern rond de middeleeuwse kerk en enkele boerderijen aan de Wagendijk en de Korte Kerkweg, de overzijden van beide weteringen, zijn in het beschermd dorpsgezicht opgenomen.
Herv. kerk (Kerkplein 9). De laatgotische bakstenen kerk heeft een vrij breed eenbeukig schip met dwarskapellen op de plaats van transeptarmen, daterend uit het derde kwart van de 15de eeuw. Het iets lagere, driezijdig gesloten koor en de huidige sacristie kwamen in het begin van de 16de eeuw tot stand.
Kockengen, Dorpsgezicht met Bijleveld
Resten van een ouder, lager schip en een sacristie uit de 14de eeuw zijn in het muurwerk bewaard gebleven. De uit vier geledingen bestaande toren, waarvan de onderste in secundair gebruikt materiaal werd opgetrokken, is een toevoeging uit 1635. De zandstenen wapensteen met dat jaartal boven de ingang toont het wapen van Johan van Zuylen van de Haar, die ambachtsheer van Kockengen was. Bij de restauratie van de kerk in 1955-'58 verwijderde men de 19de-eeuwse pleisterlaag. De dichtgemetselde koorvensters werden heropend en van bakstenen traceringen voorzien. De overige vensters werden eveneens gereconstrueerd. Het interieur bevat houten tongewelven; de beschieting, de geschilderde ornamenten op de ribben en de eveneens gepolychromeerde, gesneden gewelfknopen, zijn bij de restauratie vernieuwd. De gebeeldhouwde kraagstenen onder de boog naar de zuidelijke dwarskapel zijn laat-15de-eeuws en stellen Maria Magdalena en de apostel Johannes voor. In de oostmuur van de zuidkapel bevindt zich een laat-15de-eeuwse zandstenen votiefsteen met reliëf, voorstellende St.-Anna-ten-Drieën met St.-Andreas en de knielende stichter. Gezien het weergegeven wapenschild was dat Herman Pot, pastoor van Kockengen aan het eind van de 15de eeuw. In de kerk hangen kaarsenkronen uit 1633 en 1635. De rococo-kansel met koperen lezenaar wordt geflankeerd door de twee rijk gesneden delen van het koorhek (midden 18de eeuw). Als koorafscheiding doet een 18de-eeuws houten doophek dienst. Daarbij behoort contemporain koperwerk, waaronder een doopboog met wapen (1742), een lezenaar (1760) en een doopbekken met houder. In het schip staan twee 18de-eeuwse overhuifde herenbanken voorzien van overeenkomstige, rijk gesneden bekroning met wapens. Het orgel is in 1889 vervaardigd door L. van Dam & Zonen uit Leeuwarden.
De voorm. R.K. kerk (Voorstraat 25), een eenvoudige zaalkerk in neoclassicistische vormen, is gebouwd in 1854. Direct aan de straat bevindt zich de pastorie uit circa 1895.
De Geref. kerk (Nieuwstraat 12) is in 1835 gesticht, doch in 1879 herbouwd. De voorgevel van de zaalkerk heeft een gepleisterde onderbouw. De puntgevel wordt bekroond door een achtkante houten dakruiter met spits. Het pand is gebouwd in neoclassicistische vormen.
Woonhuizen. In het dorp staan verschillende 18de- en 19de-eeuwse huizen.
