Monumenten in Nederland. Utrecht

Groenekan
(gemeente Maartensdijk)

Wegdorp in het veenontginningsgebied ten oosten van de Vecht, doorsneden door de (spoor)weg Utrecht-Hilversum. Het dorp heeft een overwegend agrarisch

[p. 120]

Groenekan, Fort Voordorp, bomvrije kazernes

karakter, met naast landbouw een accent op tuinbouw en boomkwekerij (de kwekerij van Copijn & Zn.).

Woonhuizen. De twee neoclassicistische villa's Groenekanseweg 60 en 185 dateren uit circa 1870. Het landhuis Groenekanseweg 119, uit 1907, heeft een door H. Copijn in gemengde stijl aangelegde tuin. Het huis Veldlaan 41 werd in 1922 gebouwd in de stijl van het zakelijk expressionisme. Het landhuis In 't groen (Kastanjelaan 2), uit 1929, is ontworpen door F. den Tex, de tuin door mevr. Stam-Dresselhuis.

Stuwtjes. Onder andere bij Groenekanseweg 151 bevinden zich nog enkele 19de-eeuwse stuwtjes, zogeheten valschutten met metalen juk, voorzien van handwiel en houten schotdeur.

De korenmolen ‘Geesina’ (Ruigenhoeksedijk 32) is een slanke, ronde, bakstenen stellingmolen uit 1843.

Forten. Bij het dorp bevinden zich twee in 1867-'70 gebouwde forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Fort Voordorp (Voordorpsedijk 28-28b) werd in 1879 gewijzigd om de spoorlijn Amersfoort-Utrecht te kunnen bestrijken. Het onregelmatig gevormde, gebastioneerde werk heeft een bomvrije kazerne, remise, schuilplaatsen en een fortwachterswoning (tegenover het fort). Uit dezelfde tijd dateert Fort Ruigenhoek (Ruigenhoeksedijk 125), dat een inundatiekeerkade met sluizen en duikers verdedigde. Binnen de omgrachte wallen bevinden zich bomvrije kazernes in neorenaissance-trant, remises en schuilplaatsen. In 1914-'18 en 1939-'40 plaatste men in de omgeving van beide forten een aantal betonnen schuilplaatsen.