Binnen de Poolcirkel

[p. 118]

XVIII.
Ontbijt bij Ovayuak.

Zeer lang geleden dronken onze voorouders het schuimende gerstenat uit de schedels van hun verslagen vijanden en het is heus nog niet zo erg lang geleden, dat ze hun biefstukjes met hun tien geboden naar hun mond brachten. Die barbaarse tijden behoren tot het verleden en wij zijn er nu trots op dat we onze spijzen netjes met vork en mes naar binnen werken. De vorken-gewoonte is tot de Eskimo's nog niet doorgedrongen. Die gebruiken alleen een mes om stukjes van het vlees af te snijden, die ze dan met hun vingers in hun mond stoppen. Meen nu echter niet, dat ze zich door deze manier van eten helemaal vol met vet smeren. Niets is minder waar.

Reeds dadelijk toen hij in het hoge noorden aankwam en de gast van Ovayuak was had Stefansson gelegenheid waar te nemen, dat Eskimo's altijd zorgvuldig vermijden hun kleren met vet te besmeuren. Dit is echter niet alleen het gevolg van zindelijkheid maar veeleer een wijze voorzorgsmaatregel. Als namelijk hun kleren met vet doordrenkt werden dan zouden ze wat wij noemen goede warmtegeleiders worden en niet meer in staat zijn den drager tegen de felle koude buiten te beschermen.

[p. 119]

Om jullie enig begrip te geven van een ontbijt bij de Eskimo's leek het ons wel aardig te vertellen hoe het Stefansson daarbij verging.

Het ontbijt bij Ovayuak bestond meestal uit bevroren vis. Zodra het tijd werd om op te staan schoten de vrouwen vlug in haar kleren, liepen naar buiten en kwamen terug met een arm vol bevroren vis, welke op de vloer van de hut werd neergelegd om daar te ontdooien. Dan was de vis zo zacht als boter. De vrouwen sneden daarna het vel langs de buik open, namen de rand tussen de tanden en stroopten het er af, zoals wij bijvoorbeeld een banaan pellen. Daarna werd de vis op een plat bord gelegd en werden de beste stukken er door Ovayuaks vrouw voor de kinderen uitgepikt. Vervolgens kreeg ieder zijn deel in zijn hand, grote potten met traan, andere met water gevuld werden rondgegeven en ieder doopte zijn vis in de traan voordat hij het in zijn mond stak. Sommigen doopten hun voorste vingers in het vet en zogen die dan smakkend af. Er werden grote hoeveelheden water gedronken want...... vis moet zwemmen. En vingerdoekjes van vogelhuiden of dotten pas afgeschoren rendierwol werden gebruikt om de vette handen af te vegen.

Het spreekt vanzelf, dat je aan deze manier van ontbijten moet wennen. Maar...... 's lands wijs, 's lands eer. Wie onder Eskimo's wil leven moet zich bij hun gewoonten aanpassen en het bleek, dat Stefansson die gewoonten nog zo gek niet vond. Hij bemerkte, dat zijn Eskimo-vrienden

[p. 120]

gelukkig waren, gezond leefden en dik werden met deze manieren en hij paste zich volkomen daarbij aan.

Nu we het toch over vet hebben, vertelde Stefansson in zijn dagboek, dat de bewering, als zouden de Eskimo's hun lichaam met vet insmeren om beter tegen de koude bestand te zijn, op fantasie berust. In zijn elfjarige ervaring onder de bewoners van het hoge noorden, vanaf Siberië tot aan de westkust van Groenland heeft hij nooit iets van die gewoonte bespeurd en hij is dan ook van mening dat het maar een grappig bakerpraatje is, dat in het rijk der fabelen thuis hoort.