Binnen de Poolcirkel

[p. 94]

XIV.
Blonde Eskimo's.

'Wat zeggen jullie nu wel van onze mensenetende bloeddorstige wilden?' vroeg Stefansson aan zijn beide vrienden Natkusiak en Tannaumirk, toen ze zich na een paar dagen volkomen op hun gemak voelden. 'Heb ik geen gelijk gehad, toen ik zei, dat Eskimo's geen mensen eten. Wie eenmaal zeehond en caribu geproefd heeft wil niets anders meer eten'.

De beide anderen moesten erkennen, dat Stefansson gelijk had. 'We zijn dom geweest ons door de bakerpraatjes van anderen te laten beinvloeden en in het vervolg zullen we daar wel voor oppassen. Als je nog verder wilt, dan gaan we graag met je mee'. Ze waren zeer geestdriftig en Stefansson maakte van die stemming gebruik door ze maar vast er op voor te bereiden, dat ze binnenkort op zoek zouden gaan naar de zogenaamde blonde Eskimo's, waarover ze hadden horen spreken.

'Ze moeten ergens in het noorden wonen en ik ga niet terug, voor ik ze gezien heb of voor dat ik weet, dat ze niet bestaan'.

Natkusiak en Tannaumirk waren dadelijk bereid met hem mee te gaan, al was het naar het einde van de wereld.

[p. 95]

Door de goede afloop van hun laatste reis hadden ze een onbegrensd vertrouwen gekregen in Stefansson.

'Dat wist ik wel, mannen', prees hij zijn beide gezellen, 'Een flinke Eskimo laat zich door oude-wijven-praatjes niet in de war brengen. We zullen over drie dagen vertrekken'.

Nadat ze goed uitgerust waren van de vermoeienissen der afgelopen weken maakten ze zich, tot grote teleurstelling van hun nieuwe vrienden, gereed voor het vertrek.

'We hadden gehoopt, dat jullie heel lang zouden blijven', verweten de Eskimo's hem, 'en nu gaan jullie al zo gauw weer weg'.

'Wij komen beslist weer terug', beloofde Stefansson, 'en dan blijven we veel langer'.

'Dat moeten jullie doen, want we vinden het heel prettig, dat jullie bij ons gekomen bent'.

Ze namen hartelijk afscheid en door het hele dorp uitgeleide gedaan werd de reis naar het noorden aangevangen. De weg voerde hen over de bevroren zee naar Victorialand, waar Stefansson hoopte de buitengewone Eskimo's te vinden. Want buitengewon moesten die mensen wel zijn. Voor zover Stefansson wist, had geen enkele Eskimo het recht blonde haren en blauwe ogen te hebben. Een fatsoenlijke volbloed Eskimo behoorde bruine ogen en gitzwart haar te hebben, net als zijn verre voorvaderen, de Chinezen.

Na een vermoeiende tocht werd hun inspanning met suc-

[p. 96]

ces bekroond. Opnieuw kwam Stefansson in aanraking met een volksstam, die nog geen kennis gemaakt had met de blanke beschaving. Het bleek hem echter al heel gauw, dat de geruchten, die over deze stam in omloop waren, zeer sterk overdreven waren. Inderdaad trof hij bij deze stam, welke ongeveer zevenhonderd leden telde een stuk of twintig mensen aan die belangrijk lichter van huidskleur waren dan de andere Eskimo's. Ook hun ogen en haar waren veel lichter gekleurd. Natkusiak hield vol, dat het geen Eskimo's waren.

'Ze spreken als Eskimo's en ze kleden zich zoals wij, maar dat is dan alles'. Dat was echter de persoonlijke mening van Natkusiak, die door zijn contact met blanken wist, dat er ook nog andere mensen op de wereld woonden dan alleen Eskimo's. Stefanssons nieuwe vrienden, die van het bestaan van andere volken niets afwisten verklaarden eenvoudig, dat Stefansson zelf ook een blonde Eskimo was en zo zie je dat onder invloed der blanke beschaving de meningen der Eskimo's ook al uiteen begonnen te lopen. Natuurlijk probeerde Stefansson voor zichzelf het raadsel dezer blonde Eskimo's op te lossen en hij kwam tot de volgende verondersteling:

Deze blanke bewoners van Victoria-land waren afstammelingen van de Noormannen, die zich tien eeuwen geleden op de westkust van Groenland gevestigd hadden. Vlak voor de ontdekking van Amerika door Columbus waren deze nederzettingen der Noormannen nog bezocht

[p. 97]

door Europese zeelieden en deze laatsten hadden de kolonies in bloeiende staat aangetroffen. Maar latere ontdekkingsreizigers, te beginnen met John Davis, die op zoek was naar de noordwestelijke doorvaart naar Indië vonden slechts ruïnes van kerken, huizen en schuren met hier en daar een paar in dierenhuiden geklede Eskimo's die in tenten van vellen woonden. De Noorse kolonisten waren verdwenen, misschien doodgeslagen in hun onderlinge twisten - een verschijnsel, dat ons Euopeanen niet geheel vreemd is - misschien gestorven aan de een of andere besmettelijke ziekte, of wellicht verder naar het westen getrokken. Niemand weet wat er van hen terecht gekomen is. Maar volgens Stefansson is het niet onmogelijk dat enkelen van hen zich aangesloten hebben bij de andere stammen en de voorouders werden van die blauwogige blonde Eskimo's.

Het was natuurlijk maar een veronderstelling van onze poolreiziger, maar een veronderstelling, die ongetwijfeld een grote schijn van juistheid bezit.

Stefansson was opgetogen over zijn nieuwe ontdekking. Ook deze mensen bleken dezelfde opvatting omtrent gastvrijheid te hebben als alle andere Eskimo's, die hij tot nu toe ontmoet had. Hij mocht blijven zo lang hij wilde.

De onderzoeker noemde deze stam de Koper-Eskimo's omdat ze veel koperen gereedschappen gebruikten. Dit koper werd daar veel in de bodem gevonden en de lui

[p. 98]

waren in staat het in elke gewenste vorm te smeden, zonder dat ze het hoefden te verhitten.

Beladen met nieuwe kennis omtrent de verscheidenheid van het menselijke ras keerde Stefansson naar 'huis' terug. Na langer dan een jaar afwezig te zijn geweest werd hij door zijn vrienden, die achtergebleven waren, als de verloren zoon verwelkomd. Groot was de vreugde en groot was ook de verbazing van Ilavinirk en zijn gezin. Deze hadden al lang niet meer gerekend op de terugkeer van hun vriend, waren van mening, dat Stefansson en de twee Eskimo's gediend hadden als feestschotel voor de bloeddorstige menseneters in het oosten.

Toen de thuisblijvers de geestdriftige verhalen te horen kregen van Natkusiak en Tannaumirk over hun ontvangst bij die wilden en over de feestmaaltijden, die er inderdaad waren gehouden, maar niet met mensenvlees maar met zeehond en caribu, toen hadden ze spijt als haren op hun pels, dat ze niet meegegaan waren. Vooral de achtjarige Noasjak beklaagde zich zelf diep, dat ze al die lekkere maaltijden, al die prettige feesten gemist had.

Over Noasjak en haar ouders Ilavinirk en Mamayauk zullen we in het volgende hoofdstuk een en ander vertellen.