Binnen de Poolcirkel

[p. 80]

XI.
Het avontuur met de sneeuwhut.

Er zijn mensen, die voor het beleven van avonturen altijd te vroeg zijn of te laat komen. Tienmaal kunnen ze de wereld rondreizen en even wijs of onwijs terugkeren als ze vertrokken zijn. Anderen daarentegen beleven een avontuur als ze even naar de banketbakker om de hoek lopen om de verjaardagstaart te halen. Zo een van die laatsten was Stefansson. Niet dat er daar in het hoge noorden banketbakkers zijn, maar dat haalde ik maar als voorbeeld aan. Hij beleefde een avontuur met een heel doodgewone sneeuwhut, een avontuur dat hem bijna het leven kostte. Dat hij er niettemin goed af kwam was te danken aan de tegenwoordigheid van geest van zijn vriend en reismakker Natkusiak. En ik meen, dat wij dien Eskimo daar dankbaar voor moeten zijn, anders hadden we nu dit reisverhaal niet gehad.

De zaak speelde zich als volgt af. Stefansson was met één van zijn vrienden. Dr. Anderson op reis door de sneeuwvelden van zijn geliefde poolstreken. Zijn beide Eskimo-vrienden Natkusiak en Tannaumirk waren eveneens van de partij en met prachtig windstil weer en bij

[p. t.o. 80]

Twee Koper-eskimo's in feestkleeding (pag. 97).

[p. 81]

een vorst van 45^o schoten ze vlug op. Het was een heldere nacht met flikkerende sterren en lichte maan. Ze hadden juist besloten hun kamp op te slaan toen ze een oude onbewoonde sneeuwhut ontdekten. Gemakkelijker konden ze het niet treffen. Daar stond een hotel kant en klaar en ze bedachten zich geen ogenblik maar legden er beslag op. Stefansson moest die dag voor het bereiden van het maal zorgen en daar ze van het snelle reizen flink warm waren geworden, maakte hij meteen de kachel aan om de temperatuur in de hut aangenaam te maken voor ze helemaal waren afgekoeld.

Hij begon daarna vlug sneeuw in de ketel te doen om heet water te maken. Naast hem zat Dr. Anderson op de rand van een bed, daar naast zat Tannaumirk en vervolgens kwam Natkusiak. Beide Eskimo's waren als gewoonlijk in druk gesprek gewikkeld en hadden het grootste plezier. Vooral Tannaumirk had veel grappige verhalen te vertellen en maakte daarbij de wildste gebaren. Hij zwaaide met zijn armen, alsof het molenwieken waren, sprong overeind om te laten zien, hoe hij een heldenstukje had uitgehaald en viel toen plotseling achterover op het bed, terwijl hij een akelig rochelend geluid met zijn keel maakte. Eerst dachten de anderen, dat dat bij het verhaal hoorde, maar toen hij plat op zijn rug bleef liggen en niet ophield met snorken stond Dr. Anderson op en boog zich over hem heen, om te onderzoeken,

[p. 82]

wat er aan de hand was. Dr. Anderson tuimelde echter zelf eveneens boven op den liggenden Eskimo en meteen begreep Stefansson wat de oorzaak was van het zonderlinge gedrag van zijn twee vrienden. De kachel ontwikkelde kolendamp en ze waren bezig vergiftigd te worden. Zonder zich een oogenblik te bedenken doofde hij de kachel en gaf Natkusiak het bevel een gat in de muur te hakken. Natkusiak trachtte op te staan om zijn mes te pakken en het bevel uit te voeren, maar hij had er de kracht niet meer toe. De schrik sloeg hem om het hart en met zijn laatste krachten liet hij zich achterover tegen het blok vallen, waarmee ze de ingang hadden afgesloten.

Dit blok gaf gelukkig mee en op handen en voeten krabbelde de Eskimo naar buiten, waar hij als een zoutzak neerviel, te zwak om weer op te staan. Stefansson volgde zijn Eskimo-vriend naar buiten en kwam naast hem liggen. Ze waren allemaal in hun onderkleren en buiten vroor het 45^o. Het was dus dringend noodzakelijk zo gauw mogelijk weer naar binnen te gaan, zich te kleden en de anderen naar buiten te slepen, maar geen van beide mannen was daartoe in staat. Ze waren eenvoudig gedoemd om dood te vriezen. Maar gelukkig bracht de frisse lucht, die door de gemaakte opening naar binnen stroomde de beide mannen in de hut weer bij. Ze kropen onmiddellijk naar buiten en daar zag Dr. Anderson het gevaar, waaraan zij en hun vrienden waren blootgesteld. Hij ging terug

[p. 83]

en haalde de slaapzakken, waar ze gauw inkropen en zo aan de dood door bevriezing ontsnapten.

Ze hadden een goede les geleerd, dat ventilatie van een sneeuwhut een van de belangrijkste dingen is. Het is namelijk zó, dat bij een nieuwe sneeuwhut de muren min of meer poreus zijn en dus nog altijd verse lucht naar binnen en afgewerkte lucht en walm naar buiten doorlaten. Bij oude hutten, waarvan de muren door het herhaaldelijk verwarmen en weer bevriezen ondoordringbaar voor lucht geworden zijn, is dat niet meer het geval.

Stefansson vergat deze les nooit meer en het eerste waar hij bij latere gelegenheden altijd voor zorgde was een goede ventilatie van de hut waar hij in moest slapen.