|
| |
| |
| |
Tweede bedryf.
Eerste tooneel.
Amessis, Kanope.
Neen, denk niet, dat uw troost myn lyden zal verzagten.
Wat uitkomst kan ik toch in dezen staat verwachten?
Besef tot welk een' top Amessis onheil steeg.
Verzwaar uw kwelling niet, prinses; maar overweeg...
't Is d'overweging, die te banger my doet zuchten:
Hoe meer ik overpeins, hoe meer ik vind te duchten.
'k Heb u, myn hartvriendin, het groot geheim ontdekt,
Waarvan de kennis my zo wreed een smart verwekt;
Gy weet wat yslykheên my tot deze angsten nopen;
En acht ge my bekwaam om eenig heil te hopen?
Myn vader gaf welëer bevel tot Beons dood;
En Beon leeft; hy leeft in mynen echtgenoot:
Ik heb te veel verstaan, om twyfeling te voeden.
Wat kan de glori van dien echtgenoot behoeden,
En zyn onschuldig bloed, zo hy de nêerlaag lyd?
En is myn vader geen verwinnaar in den stryd,
Hoe zal hy 't wrekend staal van 't woedend volk ontkomen?
Heeft Orus tegen hem het zwaard niet opgenomen?
Zal d'opperpriester zelf, wiens woord zo heilig is,
De drift niet weêrzyds voên door zyn getuigenis?
Wat kan vorst Beon met Biofis ooit vereenen?
Uit myn elendig hart is alle hoop verdwenen.
Zie Ammon; hoor uit hem wat hy vernomen heeft.
Wat tyding kan 'er zyn, die hoop op uitkomst geeft?
| |
| |
| |
Tweede tooneel.
Amessis, Kanope, Ammon.
Ik steeg, naar uw bevel, op 't hofdak, in vertrouwen
Van haast een wisse zege op 't muitgespan t'aanschouwen:
Maar ach, prinses! men heeft Egipte snood belaagt.
Vrees echter geen gevaar; de wraak is slechts vertraagd.
Ik zag in 't ruim verschiet, zo verr' myn oog kon staren,
Den oever van den Nyl bedekt met legerscharen:
Zo was 't oproerig volk, eerst als gering veracht,
Nu saamgetrokken tot een talryke oorlogsmagt.
't Genaakte, langs den vloed, op Memfis vruchtbre velden,
Met spoed, in korten tyd ons heir, de bloem der helden,
Die met geen' mindren spoed den vyand tegentrad.
Maar toen men naauwelyks den stryd begonnen had,
Begaf een merklyk deel van onze legergrooten
Zich op hun wagens aan de zy' der vloekgenooten,
En lokte velen van ons voetvolk in 't verraad.
Elk ruiter bleef getrouw: doch 't heir was in dien staat
Onkundig op wat hoofd, op wien der oorlogsknechten
Men zich betrouwen kon, en moest al deinzend' vechten.
Het slaat, by zyn verlies, veel muitelingen neêr;
En, schoon men vluchtend' sneeft, men sneeft met krygsmans eer.
De koning trok alree', met eenigen der benden,
De poort van Memfis in; 't gevecht zal spoedig enden.
Ik zag hem op den muur zyn wykend heir gebiên:
Maar door zyn volk geperst zyn lyfsgevaar t'ontvliên,
Begeeft hy zich naar 't hof. Ik ga, om hem t'ontfangen.
'k Zag Orus, noch zyn' zoon: maar laat geen vrees u prangen:
Die helden stryden met Soïfis achteraan;
En 't wrekend godendom zal d'ontrouw nederslaan.
| |
| |
| |
Derde tooneel.
Amessis, Kanope.
Zo 't godendom, helaas! het kroonverraad zal straffen,
Op wien, Kanope, op wien zal 't zich dan wraak verschaffen?
't Is dan myn vader zelf, wien 't onheil treffen moet:
Biofis heeft gedorst naar Beons dierbaar bloed.
D'een is myn echtgenoot, en d'ander is myn vader.
Ik ducht voor één' van hen; ik ducht voor hen te gader.
Hoe droef bevind ik, dat ik gade en dochter ben!
Kan ik Oziris wel een bede doen voor hen?
Ach! smeekte ik dat zyn gunst den één' deed triomferen,
Ik zou 't gewis bederf des anderen begeeren:
Myn weêrspoed is zo groot, dat ik niet smeeken mag.
ô Nooitgehoorde ramp! ô vreeselyke dag!
't Is zeker, dat de goôn 't vergryp met weêrzin straffen,
Met lust aan ware deugd een heerlyk loon verschaffen,
En ooggetuigen zyn van uwe en Beons deugd.
Zo kan uw druk, hoe fel, haast eindigen in vreugd.
Neen, alle hoop heeft uit, daar alles is te vreezen:
De rampspoed, dien ik ducht, kan niet dan yslyk wezen:
Ik zie myn' vaders hoofd ten doel aan 't wrekend staal,
En d'ergste staatzucht dingt naar 't bloed van myn' gemaal
Zo waant ge, dat de goôn het misdryf nooit vergeven,
En geen beschermers zyn van hunner vrinden leven?
Zy hebben duidelyk die waarheid u getoont,
Het kwaad welëer gestuit, den schuldigen verschoont.
De hemel duld somwyl het kwaad, om wyze reden;
Een diep geheim, waarin geen sterveling kan treden:
| |
| |
Maar word, na lang geduld, de schuldige ooit gespaard?
En ach! de schuldige is een vader, my zo waard.
Hy zal terstond hier zyn: hoe wenschte ik hem t'ontwyken!
Ik weet te veel, en 't zal zyn scherpziende oogen blyken:
Maar hem te myden zou zyn achterdocht...
Hoe myn gevoelens voor dien schuldigen vermomd?
| |
Vierde tooneel.
Biofis, Amessis, Kanope.
ô Vader! in wat staat moet ik u weêr aanschouwen!
Nadat Kanope vertrokken is.
Verantwoord u. Mag ik myn kroost betrouwen?
Heeft geen bedrieger u tot ontrouw noch verleid?
Of loont myn dochter zelf my met ondankbaarheid?
In 't heir wierd by myn komst rondöm my heen gemompeld;
'k Zag my door 't snoodst verraad arglistig overrompeld:
Myn veldheer, van wiens trouw ik my verzekerd dacht;
Myn schoonzoon, d'erfgenaam der koninklyke magt,
Uw echtgenoot, die my noch minder moest verraden;
Die opperhoofden, door myn gunsten overladen,
Onttrokken my veel volks in 't zorglykst oogenblik;
En gy, myn' vyands gaê, zaagt myn vertrek met schrik.
Had gy van 't staatsverraad reeds eenig licht verkregen?
En heeft uw laffe min dien gruwel my verzwegen?
Dan baarde uw zwygen my de wisse nederlaag.
Gy grieft myn droeve ziel door zulk een harde vraag...
Zou ik geen laf verraad aan u te kennen geven?..
| |
| |
Ik vreesde voor uw eer; ik vreesde voor uw leven...
D'ontrouwe, die zyn' pligt omtrent zyn' koning schond,
Verborg voor my... De schrik sluit telkens my den mond.
Mogt uw Amessis u van 't groot gevaar bevryden,
Zy zou de wreedste dood voor u gewillig lyden.
Het zou my smarten, zo myn dochter my verried.
Maar is uw echtgenoot myn kroonverrader niet?
Poogt die onwaardigste van al myn gunstelingen
Egiptes ryksstaf niet door oproer my t'ontwringen?
Toont zyn verraad niet klaar wat oogmerk hy bedoelt?
Ik weet wat sterke drift gy voor elkaêr gevoelt;
Hy kon, in schyn van vorst, zyn' toeleg u ontleden;
Gy waart, zyt nóch ontsteld; en geeft myn' argwaan reden.
Die argwaan voegt u niet (vergeef my deze taal):
Ik ben te wél bekend by u, by myn' gemaal,
Dan dat gy billyk my van ontrouw kunt verdenken,
En hy zich vleijen kan dat ik myn' pligt zou krenken.
Bewyst ge uw onschuld dus?
Door zulk een achterdocht verkleent ge uw eigen eer.
Begeert ge, dat men u onschuldig zal verklaren,
Dan moet ge uw dochter met geen achterdocht bezwaren.
Ach, vorst! ik spreek uit hoogen nood.
Verbeeld ge u, dat ik wist wat myn gemaal besloot?
Dat hy zyn' aanslag op de kroon my mededeelde,
En ik, hem noch getrouw, zyn wreed besluit u heelde?
Maar denkt ge dan metëen niet tot uw' eigen hoon,
Dat ik u schuldig acht, en hem Salatis zoon?
| |
| |
Vermeetle! deze taal, verr' van u vry te spreken,
Verschaft my reden om 't vermoeden aan te kweeken.
Spreek; acht ge my bekwaam tot eenig gruwelstuk?
| |
Vyfde tooneel.
Biofis, Amessis, Soïfis.
Verneem, ô vorst! verneem een onverwacht geluk:
Der muitelingen hoop is yllings hen onttogen;
Een hoofd van 't vloekgespan is reeds in uw vermogen,
De grootste vyand van uw' snoodbelaagden troon.
Wie is die vyand? wie? De veldheer?
Gy zyt met recht verwonderd.
Hy, van de menigte in 't vervolgen afgezonderd
Met weinig krygsvolk, viel ons leger in de zy'.
Ik zag hem nadren, en schoot toe. 't Gelukte my,
Eer hy versterking kreeg, hem onverhoeds t'omringen:
Hy wierd gegrepen, met een deel der muitelingen.
Hy gaf, wanneer zyn zwaard door 't onze wierd gestuit,
Zich voor Salatis zoon en wettig' koning uit:
Hy, wiens ontwapende arm uw heir niet kon bestryên,
Bevocht uw glori door de stoutste veinzeryen.
Maar ik, die reeds vooraf zyn oogmerk had voorzien,
En spoedig werkte op 't hart der weiflende oorlogsliên,
Belette hem terstond zich voor gevaar te dekken,
| |
| |
En door bedrog uw volk in zyn belang te trekken.
Men voert hem naar 't paleis.
Maar uw gevangen is uw dochters echtgenoot;
En door zyn sterven word myn vader niet behouên.
Zie, zie d'elendigste der dochteren en vrouwen:
Wat smeekt ge toch? Dat ik hem 't leven spaar'?
My zelven schuldig, en voor Beon hem verklaar'?
| |
Zesde tooneel.
Biofis, Amessis, Soïfis, Ammon.
Is d'oppermuiter, die gevangen is genomen,
Die naar de kroon my dingt, in dit paleis gekomen?
Ik kom u melden, vorst, dat hy, noch even fier,
Breng dien verrader hier.
| |
Zevende tooneel.
Biofis, Amessis, Soïfis.
En gy, die noch met liefde aan dien gemaal durft denken,
Hem voorstaan, en 't gezag van vorst en vader krenken;
Zie toe; ga met uw' pligt, niet met uw drift te raê;
Of ducht, niet min dan hy, myn wrekende ongenaê.
Amessis, op de tederste wyze.
Gy kent uw dochter, die geen ontrouw kan verschoonen;
| |
| |
Die d'onschuld hooger schat, dan al de waereldtronen;
Die, schoon haar tedre ziel den schuldigen bemint,
En hem vergeeft, zyn schuld nochtans verfoeilyk vind;
Die zyn gevaar, doch meest zyn blindheid moet beweenen;
En, kon 't geschiên, u zou met haar' gemaal herëenen.
Amessis, met een zelfde tederheid.
Denk wien gy doemt; denk wie zyn' pligt vergeet;
En volg uw' broeders deugd, wiens rykstroon gy bekleed.
| |
Achtste tooneel.
Biofis, Soïfis.
Heb ik haar wél verstaan? haar taal is dubbelzinnig.
Zy weet uw oud geheim, en uit zich loos en vinnig.
Maar Orus heeft geen blyk, en plengde Beons bloed.
Had hy welëer dien prins uit blinde deugd behoed,
Om aan de ryksprinses hem als zyn' zoon te huwen;
Hy zou van 't muiten nu, als toen van 't moorden gruwen;
Hy had genoeg verricht voor zynen opperheer:
Wat naauwgezette deugd eischt van een' dweeper meer?
Hy veinst. Het zelfbelang is d'enkle deugd der grooten.
Men poogt door stout bedrog u van den troon te stooten:
't Is zeker dat de prins van 't leven wierd beroofd:
Uw schoonzoon is de zoon van 't listig legerhoofd,
Dat, ongeduldig om dien zoon te zien regeeren,
In 't eind' zich niet ontziet uw staten óm te keeren.
't Is 't zelfbelang alleen, dat vyand maakt en vriend.
De deugd is niets dan schyn, waarvan 't vernuft zich dient.
Die waarheid is in zoon en vader my gebleken:
Meer blyken zyn onnut, daar zulke daden spreken.
| |
| |
Maar ik, die 't veinzend hart dier ongetrouwen ken;
Die, op den troon, het doel der looze schyndeugd ben;
Zal toonen, door de wraak... Ik zie myn' kroonverrader.
Ga; onderzoek en stoor de lagen van zyn' vader.
| |
Negende tooneel.
Biofis, Beon, Ammon, Lyfwachten.
Bedrieger, die zo stout my onder d'oogen treed!
Ondankbre, die, hoe veel myn vrindschap voor u deed,
My poogt te bonzen uit den koninklyken zetel!
Wat dwaas begrip maakt u zo schuldig, zo vermetel?
Verhief myn gunst u niet tot erfgenaam der kroon?
Was ik uw vader niet? Ik was 't, maar tot myn' hoon.
Gy durft (en 't was uw pligt myn staatsgevaar te weeren,)
Met Orus tegen my baldadig samenz weeren;
Lokt muiters heimlyk aan, misleid arglistig my,
Loont myn vertrouwen met de lafste veinzery,
Onttrekt my in den stryd een deel der legerscharen,
Stort yllings heir en ryk in d'uiterste gevaren,
Verklaart u onbeschaamd voor wettig' opperheer,
En krenkt door logentaal uw' koning in zyn eer.
Myn onschuld kreunt zich aan geen vinnige betichting;
En uw onmenschlykheid ontslaat me van verpligting.
Ach! mogt uw deugd oprecht, uw eer geen enkle schyn,
Ik u verpligt, en gy myn ware koning zyn!
Wat blyken hebt ge, die Biofis staan te vreezen?
Des veldheers hooge deugd, Egipte lang bewezen;
De braafste grooten, door uw wreedheid fel gesard;
En, dat noch wisser klemt, uw eigen schuldig hart.
| |
| |
Kan Orus veinzery d'ondankbaarheid verschoonen?
Der grooten snood bestaan eens muiters kroonrecht toonen?
Een hoofd dier schuldigen zich zuivren door hun schuld?
En waant ge, dat uw vorst dit vinnig lastren duld?
Gy wist voorlang de kunst om uw geheim te dekken.
Noch Orus veinst, noch ik. Dorst hy uw eer bevlekken,
Dorst hy bedrieglyk u naar kroon en leven staan;
Ik zou myn' koning om myn' vader niet verraên.
Gy dekt uw kroonverraad vergeeft door looze treken:
De veldheer spreekt; zyn mond kan niets dan waarheid spreken.
Zyn deugd, die my welëer aan 't lyfsgevaar onttoog,
Tot heil van 't vaderland hem tot uw' dienst bewoog,
En myn geboorte my tot nu toe hield verborgen,
Die deugd verpligt hem weêr voor 't vaderland te zorgen.
Had gy naar vleitaal min dan naar zyn' raad gehoort,
Geen nieuwe schuld gevoegt by die van koningsmoord,
En had Egipte van uw wreedheid niets te vreezen;
Uw oude gruweldaad zou noch verholen wezen.
Biofis, die myn volk tot hun bederf misleid!
Uw hart, uw trouwloos hart kent myn onnoozelheid.
Gy gaat in stoutheid myn verwachting verr' te boven.
Waarmede vleit ge u toch uw' konings eer te rooven?
'k Vervolgde en strafte alleen wie listig my verried.
Hoe! blykt der grooten schuld in 't schandlyk muiten niet?
Ik wil dit oproer streng op myn' gevangen wreken.
Zie haast hun onschuld en uw' kroonroof klaar gebleken.
Uw dreigen vrees ik niet, schoon ik gevangen ben,
En tot myn ongeluk uw wreede staatzucht ken.
Hoe trouwloos my welëer die staatzucht ook verdrukte,
Hoe schielyk dezen dag de toeleg my mislukte,
Hoe hoog myn lyfsgevaar op nieuw geklommen zy;
Die tegenspoed, hoe groot, baart minder smart in my,
| |
| |
Dan dat myn gade sproot uit zulk een' wreed' verrader:
Amessis min ik teêr; Biofis is haar vader.
Dit doodlyk wee verzwaart myn' rampspoed niet alleen;
Verdrukte Beon lyd de droefste tegenheên:
Myn naaste bloedverwant wil my den doodsteek geven;
Salatis broeder dingt Salatis zoon naar 't leven.
Volgt gy het voorbeeld dus, dat u myn vader gaf,
Wiens deugd een' ryksstaf won voor eenen herdersstaf,
En wien 't een glori was, dat hy, zo laag geboren,
Zichzelv' den hoogen rang van koning had beschoren?
'k Hoor met verbaasdheid aan hoe verre uw stoutheid gaat.
Ik wyk Salatis niet, in 't zorgen voor den staat.
Maar zoud gyzelf, die my met bloedschuld durft bezwaren,
Zo gy hier meester waart, uw egaês vader sparen?
Ik zou myn pligten, verr' van blinde wraak te voên,
Als schoonzoon, bloedverwant, en opperheer, voldoen;
'k Zou tegen euveldaên genoten weldaên stellen;
En tot het meeste nut in 't kiezen overhellen.
Wierd gy gedoemd; ik, die geen koning ben in schyn,
En nu onschuldig ly, zou dan rechtvaardig zyn.
Verban, ô lasteraar! de hoop uit uw gedachten,
Dat u Egipte zal voor waren koning achten:
Biofis goede naam is lang in 't ryk bekend.
Maar deze onnutte twist verveelt uw' vorst in 't end'.
Kan u de reden geen bekentenis ontwringen,
De doodschrik zal welhaast uw' overmoed bedwingen:
Gy zult belyden, dat de listige Ammozis,
Die naar myn staten dingt, geen ware Beon is.
Zou ik myn wettig recht uit doodschrik ooit verzaken?
Ik, die onschuldig ben, my waarlyk schuldig maken?
Ikzelf u sterken in 't onwettig ryksgebied?
Wacht van Salatis zoon zo groot een zwakheid niet.
| |
| |
Gy kunt op 't smartelykst van 't leven my berooven,
Maar nimmer van myn eer; zy gaat uw magt te boven.
Verdruk den zoon uws broeders vry;
Hy kiest de zwaarste elend' voor snoode heerschappy.
Ik kan, by u beschouwd, niet ongelukkig heeten:
Ik heb een' grooten troost; ik heb een vry geweten,
Vind my door moed gesterkt, en sterf uw opperheer:
Gy lyd uw straf in 't hart, en stort haast schandlyk neêr:
Men zal van eeuw tot eeuw myn' naam met achting noemen,
En uw onmenschlykheid met afschrik altoos doemen.
Vertrek, en wacht uw loon, strafwaardigste onderzaat!
D'onnoozelheid vreest min, dan 't bloedig ryksverraad.
Einde van het tweede bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij