Vrouwelick cieraet van Sint' Agnes versmaedt

S. Ambrosius Bisschop van Milanen Anno Domini 380. lib. 1. Offic. cap. 41.

Wat zal ick zeggen van S. Agnes, de welcke gesteldt siinde in periickel van twee de aldergrootste dingen te weten de Reinigheid, ende het leven; de Reinigheid beschut, ende 'tleven mette onsterffelickheid heeft gewisseldt.

De zelve Ambrozius int eerste vande Drie Boucken De Virginibus ad Marcellinam ziin zuster: De welcke hi heeft begonnen te schriven op den Feestdag van Sinte Agnes bliickende uit het beginsel van ziin eerste boecken daer hi aldus spreeckt.

HEt geluckt ons wel dat wi, hebbende te spreecken vande Maegden, daer van beginnen op de Feestdag van een Maged, die huiden gevierdt werdt. Het is de Feest van een Maged, laet ons nae Reinigheid trachten; het is de Feest van een Martelarsse, laet ons Offerranden slachten: Het is de Feest van Sinte Agnes, Dat d'Oude Mannen hen vri verwonderen, De Ionge verhopen, De ghehouwde Vrouvven verschrickken, en d'Ongetrouvvde haer naevolgen. Maer vvat kunnen vvi toch spreecken vvaerdigs t'haerder eeren, vviens naem dat oock zelfs niet ledig en is van Lof? haer goodsdienstigheid vervvon haer Iaeren, haer deugd vvas verre boven de natuir: Zoo datze mi dunckt niet zoo zeer gevoerdt te hebben den naem van een mensche, als een Oraeckel ofte voorzegginge van een Martelarsse, te kennen gevende vvat van haer stondt te vervvachten. Ick hebbe doch stofs genoug om haer te prisen. De

[p. 32]

naem van een Maged is een Titel van Eerbaerheit: Daer toe haer noemmende een Martelarsse, blijftze hoog genog verheven. 'tIs de beste ende langste lof die niet gezocht, maer van zelfs vverdt gevonden. Dat hier dan vri rusten alle vernuften, en zvvige alle vvelspreeckendtheidt. Datze uit eene mond geprezen si van Ouden, van Iongen, van kinderen. Daer is ter vvereld niemand loffelickker, dan die van alle de vvereld geprezen mag vverden. Zoo veel menschen zoo veel Prizers, die een Martelaer rommen ter vviil z'hem nommen.

Men zeidt dat deze Maged t'haerder dertien Iaeren Martyrie heeft geleden. Voorvvaer een Afgrizelickke vvreedheid, die oock zoo teeren Ieugd heeft durven schenden. Maer veel groter kracht des Geloofs, tvvelck van zoo kleinen Ouderdom getuighenis heeft vveten te vinden. Was daer oock in dat Lichchaemjen vvel plaets om een vvonde te vatten! zeeckerlick die Nauvv en hadde vvaer inne het zvvaerdt te ontfangen, heeft vvel gehadt vvaer mede het zvvaerdt te vervvinnen. Ende hoevvel dusdanige Spruitten van Dochterkens Nauvvelicks verdragen en kunnen een vertrockken aenzigt van haer Ouders; Iae de speldescrapjens niet anders als vvonden plegen te beschreijen; zoo stondt de deze nochtans onder de handen vande bloedige Bulen onvervaerdt, ende onder 'tgeknars vande izere ketingen onbevveegdt; gevende ten lieven danck haer gansche Lichchaem ten besten aende getrockke Sabel vanden vervvoedden Soldaet: te sterven, vvel is vvaer, noch onnoodig, maer ester volbodig. Ende vvederomme, vvanneerze voor de Afgodische Autaeren, met gevveld vvas gesleurdt zoo Sagmen haer, nu de handen tusschen de vlammen opbeuren tot Christus, ende int middel vande heili-schendige Vieren oprechten het victorie-teicken des heeren: Ende dan vveder den halz met beide de handen laten sluiten in d'izere boeyen. Maer, leider! daer en vvasser niet een van al den hoop, die de teerheyd haerder leden kost beklemmen. Ziet hier een nieuvve slag van Martijrie, van eene die noch onbequaem tot straf, nu alrede rijp is tot victorie; die moeyelick te bestriden, maer licht is om te croonen. Ze heeft vervult de meesteri van de deugd die gevoerdt heeft het voor oordeel van-

[p. 33]

de Ieugd. Noit en vvas Nieuvv gehoude zoo bereidt ter Bruilofs kamer, als men haer vvel zag ten Schavote. Blimoedig door't geluck, vlitig van gang: Vercierdt om't hoofd, niet met frizen van haer, maer met Christus; omhangen niet met blommen, maer met manieren. Het vveendender al, zi vvas alleen met droge oogen. Veel vvaerender vervvonderdt dat zi haer jonge leven, 'tvvelckze noch nauvvelicks en hadde begonnen, nu alrede als volleeft hebbende, zoo lichtelick scheen te verquisten. Andere waren verschrickt dat zi, die overmids haer minder jaerigen ouderdom noch onbequaem vvas tot haer eigen voogdije, alrede bequaem vvas te vvezen goods Getuige. Dat is, Gelooft te vverden getuigende van Gode, diemen noch niet geloven en zoude getuygende van een mensche. Maer dat boven de natuir is, komt vanden Schepper der Natuiren. Hoe schrickkelick droug zich De Scharprechter om haer te vervaeren. En wederom hoe smeeckelick om haer te beraden? hoe veel hoordemen daer wel wenschen na haer huwelick? Maer, 'tsoude zijn tot oneer van mijn Bruidegom, sprack zi een ander te verwachten om te behagen. Hi die mi eerst verkoren heeft zal mi ontfangen. Scharprechter vvat vertoufdi? Laet mi vergaen het lichchaem tvvelck gezien ende gemindt kan vverden van ogen die ick niet en begeer. Hier mede heeft ze gestaen, gebeden, ende haeren nack gebogen. Men zag Den Scharprechter bedeest, recht of hy zelfs verwezen vvaer gevveest. Men zag ziin Rechterhand beven; men zag hem om de mond besterven, vrezende het periickel van een ander, daer de Maged zelfs onbeducht was vant heure. Ghi hebt dan hier, in eene Offerrande een dubbeld Martyrie, 'teene van eerbaerheid, 'tandere van goodsdienstigheid. Z'is Maged gebleven, ende Martelarsse gevvorden.