Logo DBNL
Roomsche Reys (1624)

Roomsche Reys

(1624)–Joannes Stalpaert van der Wiele–rechtenstatus Auteursrechtvrij

t'zamenspraeks-gewijs tusschen Pieter de Reyser ende Abacuk fijnen broeder


Vorige Volgende

II. Handelingh,
Of de Bee-vaerden oock schriftmatigh zijn ende ghelijckformigh het ghebruyck van de Primitive Kercke.

Pieter.

WAt is dan, mijn uyt-verkoren broeder Abacuk, voor 't eerste u versoeck?

Abac.

't Selvighe, dat ick u L. daer terstont hebbe voorgedragen; namentlijcken, ter oorsaken van 't eerste motijf uwer voor-genomen reyse, my te bewijsen dat de Bee-vaerden

schriftmatigh zijn, ende ghelijckformigh het ghebruyck van de Primitive Kercke?

Piet.

Dat sal ick seer geerne doen: ja boven u versoeck noch doen blijcken, dat de gene die anders gevoelen van over twalef hondert jaren herwaerts, voor Heretijcken zijn verwesen ende ghehouden gheweest.

Dat dan voor eerst de Bede-vaerden +schrift-matigh zijn, blijckt uyt de H. Schrift: want Deuteron. 16.16. werdt van Gode selfs bevolen, dat alle Israelijtsche mans-persoonen woonende verspreyt door het gantsche landt van Palestijnen, driemael des jaers verschijnen, ende Bee-vaerdt souden komen doen in den Tempel des Heeren. De exempelen ofte obedientien van dit selvige ghebod, leest men doorgaens inde schrifturelijcke boecken. Siet onder anderen 1. Reg. 1. van Helcana, en de Godtvruchtighe Anna sijne huysvrouw. Ende op dat ghy hier tegens niet en komt te excipieren op het oude Testament, soo voegt hier by Ioan. 12.20. daer oock eenige uyt het Heydendom ghetuyght werden van verre wegen op-gheklommen te zijn, om te aenbidden in Ierusalem. Item, Actor. 8.27. komt den oppersten Thresorier van de Koninginne Candacis insghelijcks van de uyterste palen van Aethiopien Bede-vaerdt doen in Ierusalem. Ia Actor. 20.16. haest hem den Apostel Paulus over wegh, om sijn Pincxter te moghen houden binnen Ierusalem. Ende eyndelijcken, Christus selfs, hadde de ghewoonte van jaerlijcks met sijne alderheylighste Moeder, ende sijnen Minne-vader Ioseph, van Nazareth op te trecken na Ierusalem, om aldaer Feest-dagh te houden. Dunckt u nu niet

Broeder Abacuk, dat het gene van Gode is geboden, van soo vele heylige personen is gepleeght, ende door soo vele schrifturen werdt bevestight, weerdigh is om oock by ons-lieden achtervolght, beoeffent, ende als schrift-matigh aengenomen te werden?

Insonderheydt overmidts de authoriteyt+ van de Oude Vaderen, die eendrachtelijck de Bee-vaerden, als wesende Gode seer aengenaem, ende ter saligheyt seer profijtigh, of selfs beoeffent, ofte anderen geraden ende aenghepresen hebben. Neemt uyt velen dese navolgende ghetuygen. De eerste is S. Hieronymus, tomo 1. in den 46. Sendbrief, aen eenen edelen Romeyn, genaemt Rusticus: Den welcken Gode belooft hebbende te besoecken de heylige plaetsen van Palestijnen, ende 't selve niet volbrengende, van den heylighen Hieronymus vermaent wort in deser voegen: Redde igitur quod praesente Deo spopondisti. Incerta est vita mortalium; ne ante capiaris, quam tuam impleas sponsionem. Dat is: Betaelt dan de schult die ghy in Godes teghenwoordigheydt belooft hebt; ende alsoo des menschen leven onseker is, soo schickt u te quijten, eer dat ghy onversiens gheruckt wordt uyt de wereldt.

Den selven Hieronymus, epist. 154. verweckt Desiderium met sijne suster Serenillam, volgens haer-lieder voornemen, ten Heyligen lande te komen, met dese woorden: Hortor vos & precor per Domini charitatem, ut nobis vestros tribuatis aspectus, & per occasionem Sanctorum locorum, tanto nos ditetis munere. Certe, si consortia nostra displicuerint, adorasse ubi steterunt pedes Domini, pars fidei est; & quasi recentia Nativitatis & Crucis ac Passionis vidisse vestigia. Dat is: Ick

vermaen ende bidde u-lieden door de liefde ons Heeren, dat ghy ons ter occasien van de heylighe plaetsen, eens het gheluck vergunnen wilt, van u-lieden te moghen sien. Of seker, indien schoon ons gheselschap u mishaeghde, soo en sal 't efter gheen kleyn voordeel wesen des gheloofs, aenghebeden te hebben daer de voeten des Heeren hebben ghestaen, ende met sijn ooghen ghesien te hebben de versche lit-teeckenen van de Gheboorte, Cruyssingh ende Passie Christi.

Maer boven al is weerdigh om lesen den XVII. brief, die den selven heyligen Leeraer op den naem van Paula ende Eustochium ghescreven heeft aen de seer edele Roomsche Matrone Marcella, dewelcke sy-lieden vermanende tot haer ten Heyligen lande te komen: na vele treffelijcke argumenten, alhier te langh te verhalen, schrijven in deser voegen: O quando illud tempus advenit, cum anhelus nuncium viator apportet: Marcellam nostram ad Palestinae littus appulsam, & toti Monachorum Chori, tota Virginum Agmina concrepabunt? Obviam jam jamque gestimus occurrere, & non expectato vehiculo concitum pedibus ferre corpus. Tenebimus manus, ora cernemus; & à desiderato vix avellemur amplexu. Ergone erit illa dies, quando nobis liceat Speluncam Salvatoris intrare? In Sepulchro Domini flere cum sorore, flere cum matre? Crucis deinde lambere lignum, & in Oliveti monte cum ascendente Domino, voto & animo sublevari? Videre exire Lazarum sascijs colligatum, & fluenta Iordanis, ob lavacrum Domini puriora: Inde ad Pastorum Caulas pergere, in David orare Mausoleo? Amos Prophetam etiam nunc buccinȃ pastorali in sua conspicere Rupe clangentem? Ad Abraham,

Isaac, & Iacob, trium quoque illustrium foeminarum vel Tabernacula properare vel memorias? Videre fontem, in quo à Philippo Eunuchus est tinctus? Samariam pergere, & Joannis Baptistae, Helizaei quoque, & Abdiae pariter cineres adorare? Ingredi Speluncas, in quibus persecutionis & famis tempore Prophetarum Agmina sunt nutrita? Ibimus ad Nazareth, & juxta interpretationem nominis ejus florem videbimus Galileae. Haud procul inde cernetur Cana, in quȃ aquae in vinum versae sunt. Pergemus ad Itabyrium & Tabernacula Salvatoris, non ut Petrus olim voluit, cum Moyse, & Helia, sed cum Patre cernemus & Spiritu Sancto. Inde ad Mare veniemus Genezareth, & de quinque & septem panibus videbimus in deserto, quinque & quatuor hominum millia saturata. Apparebit oppidum Naim, in cujus porta viduae filius suscitatus est. Videbitur & Hermon & Torrens Endor, in quo superatus est Sisara. Capharnaum quoque signorum Domini familiaris, & omnis pariter Galilaea cernetur. Et tunc comitante Christo, cum per Silo & Bethel, & caetera loca in quibus Ecclesie, quasi quaedam Victoriarum Domini sunt erecta vexilla, ad nostram Speluncam redierimus, canemus jugiter, crebro flebimus, indesinenter orabimus, & vulneratae jaculo Salvatoris in commune dicemus: Inveni quem quaesivit Anima mea: Tenebo eum, & non dimittam illum. Dat is: Och! wanneer sal den tijdt eens komen, dat ben hygende Bode de lieve tijdinghe brenghen sal, dat onse Marcella gehavent is aen de strandt van Palestijnen: ende dat sich daer over alle de scharen der Monicken, ende de Choren der Maegden verheugen? Wy-lieden van groote blijschappe, en sullen geene waghenen kunnen verbeyden: maer sullen u te voet in 't ghemoet loo-

pen: uwe handen vatten, u wesen aenschouwen, ende nauwelijcks af-getrocken kunnen worden van uwer omhelsinghe. Sal dan den dagh oock wel eens verschijnen, dat ons te samen gheoorloft sal zijn te gaen in de Speloncke onses Salighmakers? te schreyen met de moeder ende hare suster in 't graf des Heeren? te licken het hout des Cruyces? ende op den bergh van Oliveten met den Heer ten Hemel varende, oock met hert en wensch op-gebeurt te werden? Och! wat een gheluck Lazarum met dood-banden gheswechtelt te sien komen uyt den grave? het water van de Iordaen, na het Doopsel Christi, nu veel reynder te sien vloeyen? van daer, de hutten van de Harders te gaen besoecken? in 't Koninghlijcke Graf van David te gaen bidden? den Propheet Amos op den scheperlijcken hoorn noch in sijn Steenklip te sien blasen? de Tabernakelen van Abraham, Isaac, Iacob, ende hunne drie doorluchtige huysvrouwen te besichtighen? de fonteyn te sien springhen daer den besneden Thresorier Candacis van Philippo inne ghedoopt is geweest? Na Samarien te trecken, ende aldaer de asschen van Ioannes Baptista, Helizeus ende Abdias te aenbidden? te kruypen in de holen, in de welcke de Propheten met groote hoopen in hongers-nood ende vervolginghe ghevoedt zijn geweest? Dan hier sullen wy gaen na Nazareth, om aldaer na 't beduydsel des naems te sien het bloemeken van Galileen. Niet verre van daer is gheleghen Cana, daer het born-water in wijn wierde veranderdt. Hier na volght den vergh van Thabor; daer op wy beschouwen sullen de Tabernakelen des Hee-

ren: niet soo hier voortijts Petrus wilde met Moyses ende Helias, maer met den Vader ende met den H. Gheest. Van hier sullen wy gheraken aen de strand van de Meer Genezareth. Daer wy in de wildernisse noch de tafel sullen sien, aen de welcke den Heer met vijf ende seven brooden, vijf ende vier-duysendt menschen verzaedt heeft. Het stedeken van Naim sal ons mede verschijnen, in wiens poorten dat den soon van de weduwe uyt de bare verwect is. Item Hermon ende de Beke van Endor, daer Sisara is verslaghen. Capharnaum mede wijlen soo begaeft met de wonder-daden Christi; mitsgaders het gheheele landt van Galileen. Ende alsdan met Godts geley, door Silo, Bethel, ende de omligghende plaetsen, die met Kercken als met victori-vanen Christi vereerdt ende verheven staen. Weder ghekeert wesende tot onse Speloncke van Bethleem, sullen wy gheduerighlijcken singen, somwijlen devotelijcken weenen, sonder ophouden bidden; ende recht als doorwondt door den pijl des Salighmakers, segghen met ghemeender stemme: Ick hebbe gevonden die mijne ziele gesocht heeft. Ick sal hem vast houden, ende niet van my laten.

Ende in den selven brief een weynigh hoogher: Longum est nunc ab Ascensu Domini, usque ad praesentem diem per singulas aetates currere, qui Episcoporum, qui Martyrum, qui eloquentium in doctrina Ecclesiastica virorum venerint Hierosolymam, putantes minus se religionis, minus habere scientiae, nec summam, ut dicitur, manum accepisse virtutum, nisi in illis Christum adorassent locis, de quibus primum Euangelium de patibulo coruscaverat. Dat is: Het soude te lang vallen,

van des Heeren Hemel-vaerdt af, tot desen teghenwoordighe dage, door-loopende alle de eeuwen, te verhalen wat Bisschoppen, Martelaren, wel-sprekende ende geleerde mannen in Kerckelijcke wijsheydt alhier te Ierusalem gekomen zijn: hen latende voorstaen, dat hare Godts-dienstigheydt ende wetenschap des te minder soude geweest zijn; ende sy-lieden niet gekomen tot de volmaecktheyt van de deughd, 't en ware dat sy Christum aengebeden hadden op die plaetsen, in de welcke het Euangelij aldereerst van de galge des kruyces de wereldt beschenen heeft.

Wt dese getuygenissen Hieronymi, besluyt +ick drie bemercken: Eerstelijck, het oude gebruyck van de Bede-vaerden; begonnen hebbende al van des Heeren Hemel-vaerd af. Het tweede, dat de selve beoeffent zijn, niet alleen van de ghemeene eenvoudighe lieden, maer selfs van de uytstekenste onder de Christenen, Bisschoppen, Martelaren, Doctoren. Ende eyndelijck, de groote ghevoelijcke devotie die de Godtvruchtighe zielen ghewaer worden, uyt de teghenwoordigheydt van de heylighe plaetsen.

Dit selvighe soude ick noch nader kunnen bewijsen niet de getuyghenissen Eusebij lib. 6. Histor. cap. 9. & lib. 3. De vita Constantini. ende Ambrosij Oratione de obitu Theodosij; die den Martelaer Alexander, ende de Godtvruchtighe Keyserinne Helena, ten alderhooghsten prijsen datse uyt devotie naer Ierusalem zijn ghetrocken. Item Gaudentii Brixiani Sermon. de dedicatione Templi. Chrysostomi homil. 66. ad Pop. Sulpitij lib. 2. Hyst. Sacrae Paulini. epistol. 11. ad Severum. ende van meer anderen.

Maer het dunckt my nodeloos hier mede onsen tijdt te verslijten; by soo verre wy ons in desen kunnen versekeren met de authoriteyt van den heylighen Augustinus, den welcken by uwen Meester Ian Calvinns selfs, van+ soo grooten weerde gheweest is, dat hy op de gheschillen van de Kerckelijcke antiquiteyt niemandt anders van de Oudt-vaderen gheconsuleert en begheerdt te hebben als den heylighen Augustinum. Laet dan desen ons hier wesen voor alle de reste.

Abacvk.

En spreeckt niet al te bout Signoor Pieter. Want heeft den Godtsalighen Ioannes Calvinus, eenen man die van Gode soo verlicht, ende soo neerstigh is gheweest in 't ondersoeck van de op-rechte kennisse des waerheydts, sich beroepen op de leeringhe Augustini, soo en kan in my niet komen, dat ghy uwe Paepsche Bede-vaerden met hem, staende sult kunnen houden.

Pieter.

Wel aen; de stomme sullen 't wijsen. Laet dan voor eerst ghesien werden den 137. Brief by hem gheschreven aen de Clergie, ende het volck van Hipponen, tot verschooninghe sijns huys, wanneer het selve onteert was door seker schennis, daer een van sijne Domestiken Bonifacium sijnen Cappellaen mede beschuldight hadde. Ende alsoo den H. Bisschop door ghenige menschelijcke middelen van ordinaris voorsichtigheyt en hadde kunnen geraken tot de kennisse des waerheydts, soo was hy ghenootsaeckt gheweest hem met Goddelijcke te behelpen. Ende oversulcks beyde de partijen uyt Africa te stieren na de stadt van Nola in Italien; om

aldaer aen het heyligh Graf van den Martelaer Felix, de waerheyt door mirakel te laten ontdecken. Middelertijdt, bidt hy de Gemeente, niet vermetelijck van de sake te willen oordeelen; noch oock om den val van weynighen, of selfs te wijcken van de deughd, of van alle d'anderen quaedt te vermoeyen. Bewijsende datter noyt vergaderingh soo heyligh en was, daer inne niet by wijlen eenighe misdaedt en wierde ghevonden. Den geheelen brief is seer curieus ende stichtigh om lesen: maer t'onser materie dient bysonder het ghene hier na volght:

Cum me ista causa diu cruciasset, nec invenirem quomodo unus de duobus convinceretur, quamvis magis praesbytero credidissem; cogitaveram primo sicambos Deo relinquere, donec in uno eorum, qui mihi suspectus erat, aliquid existeret, unde non sine justa & manifesta causa, de nostro habitaculo projiceretur. Sed cum promoveri in clericatu, sive illîc per me, sive alibi per litteras meas vehementissimè conaretur, ego autem nullo modo adducerer, ei homini, de quo tantum mali existimarem, manus ordinationis imponere, aut per commendationem meam alicui fratri meo subintroducere; turbulentius agere coepit, ut si ipse in clericatu non promoveretur, nec praesbyter Bonifacius in suo gradu esse permitteretur. In qua ejus provocatione, cum viderem Bonifacium nolle quibuslibet infirmis, & ad suspicionem propensis, de suae vitae dubitatione scandalum sieri, paratumq́ue esse honoris sui apud homines damnum perpeti potius, quam in ea contentione, in qua non posset ignorantibus & dubitantibus, vel ad malè suspicandum proclivioribus suam demonstrare conscientiam, usque ad Ecclesiae perturbationem inaniter progredi, elegi aliquid me-

dium: ut certo placito se ambo constringerent ad locum sanctum peregrinaturos, ubi terribiliora opera Dei non sanam cujusque conscientiam multo facilius aperirent, & ad consessionem vel poena vel timore compellerent. Vbique quidem Deus est, & nullo continetur vel includitur loco, qui condidit omnia; & eum à veris adoratoribus in spiritu & veritate oportet adorare, ut in occulto exaudiens, in occulto etiam justificet & coronet. Verumtamen ad ista quae hominibus visibiliter nota sunt, quis potest ejus consilium perscrutari quare in aliis locis haec miracula fiant, in alijs non fiant? Multis enim notissima est sanctitas loci, ubi Beati Felicis Nolensis corpus conditum est. Quo volui ut pergerent, quia inde nobis facilius, fideliusq; scribi potest, quidquid in eorum aliquo divinitus fuerit propalatum. Nam & nos novimus Mediolani, apud memoriam Sanctorum, ubi mirabiliter & terribiliter Daemones consitentur, furem quendam, qui ad eum locum venerat, ut falsum jurando, deciperet, compulsum fuisse confiteri furtum, & quod abstulerat reddere. Nunquid non & Africa Sanctorum Martyrum corporibus plena est? Et tamen nusquam hic scimus talia fieri. Sicut enim quod Apostolus dicit: non omnes Sancti habent dona curationum, nec omnes habent dijudicationem spirituum, ita nec in omnibus memoriis Sanctorum ista fieri voluit ille, qui dividit propria unicuique prout vult. Hactenus Augustinus. Dat is: Als my nu dese sake lang hadde ontrustight, ende ick geen middel en kon vinden om een van beyden te overtuyghen; hoewel ick meer gheloofs gaf aen den Priester: soo hadde ick eerst voor my genomen hen-lieden alle beyde Gode te bevelen, tot dat ick in een van hen-lieden, die my suspect was, iet-wes ghevonden soude hebben, daer over ick hem,

niet sonder rechtveerdige ende openbare oorsake uyt mijn huys soude mogen setten. Dan aengesien den Leeck middelertijt grootelijcks aenhiel; omme, 't zy alhier door my, 't zy elders door mijne recommandatie gevordert te worden tot Kerckelijck wijdsel; ende mijne conscientij niet en vermoght, een mensch, daer ick soo grooten quaed van vermoeyde, of selfs door oplegginge mijnder handen te ordineren, ofte oock door ghebiedenisse, iemand mijnder Mede-broederen te over-dringhen: soo heeft hy langhs hoe meer de pijpen beginnen te stellen; sustinerende, indien hem de promotie tot de Clergie worde geweygert, dat den Priester Bonifacius, oock in de bedieninghe van sijn Ampt niet en behoorde te blijven. In welcke beroerte, ick gewaer wordende dat Bonifacius om eenige krancke ende nadenckende menschen niet te verargeren met de twijfelachtigheyd van sijn goed leven, bereydt was liever te wijcken ende voor de wereld schade te lijden van sijnen goeden naem, als met verwarde twist, de Kerckelijcke eenigheyd te ontvredigen, niet kunnende by de onwetende, twijfelachtige, naduchtighe lieden ten vollen betuygen de onbevlecktheyt sijnder conscientie: soo hebbe ick tot een bequaem middel verkoren, hen-lieden haer onderlinge te doen verbinden om Bede-vaerd te reysen tot een sekere heylige plaets; alwaer de wonderbaere wercken Godts, het ongave gemoed te klaerder souden hebben te ondecken; ende door vrees ofte straf tot beken te opender souden bedwingen. God, wel is waer, is over al te vinden; ende hy die alles gheschapen heeft, en kan te gheender plaetsen besloten ofte becinghelt werden; ja

moet van de rechtsinnighe aenbidders in den Geest ende in der waerheyt aengebeden worden; op dat hy in 't verborgen verhoorende, in 'tverborgen oock rechtveerdige ende kroone. Maer niettemin, soo veel men daghelijcks openbaerlijcken+ ondervindt, Wie isser die den Raedt Godts machtigh is te ondersoecken, waerom dat op eenige plaetsen dese wonderdaden geschieden, ende op andere niet en gheschieden? Velen is kennelijck de heyligheyd van de plaets, daer het lichaem is rustende van den saligen Felix binnen Nola. Hier hebbe ick begheert datse na toe souden trecken, om dat my van daer bequamelijcker ende ghetrouwelijcker overgeschreven kon werden, het gene dat van Godts weghen over een van henlieden soude wesen gheopenbaert. Want wy selfs hebben oock geweten binnen Milanen,+ voor de Tomben der Heyligen (daer de duyvelen wonderbaerlijck ende schrickelijck gedwonghen worden de waerheyt te belijden) dat sekeren dief, die daer ghekomen was, om met een valschen eed te bedrieghen, gepraemt is gheweest sijn dieverij te kennen, ende 't gene hy ghestolen had wederom te gheven. En is Africa ooc niet vol van lichamen der Martelaren? ende nochtans en weten wy niet, dat alhier soodanighe dinghen ghebeuren. Want ghelijckerwijs, na 't seggen van den Apostel,+ alle Heylighen niet en hebben de gaven van ghenesinghe ofte de onderscheydinge van de geesten; soo en heeft oock den Heer, die sijne gratien aen een igelijck verdeyld na sijn welbehagen, niet gewilt, dat dusdanige dinghen aen alle graven der Heyligen souden geschieden. Dus verre Augustinus.

Wat seghdy hier op Signoor Abacuk? En dunckt u niet, indien Augustinus tusschen de Catholijcken ende de Gereformeerden op het stuck van de Bede-vaerden het vonnis soude hebben te wijsen, dat de Gereformeerden den bout op 't hooft souden krijghen? Ende nochtans is dit den eenighen Leeraer (soo ick boven seyde) die uwen Calvinus selfs uyt alle de Oud-vaderen verkooren heeft voor de aldersekerste ghetuygh van de oude +Kerckelijcke ghebruycken. Siet, hoe d'ongerechtigheyt hier haer selven gelogen ende bedrogen heeft! Den heylighen Augustinus gheeft ons hier alreede meer als wy selfs begheeren. Wy en spraken noch maer van de Bede-vaerden tot de heylighe plaetsen in 't ghemeen, sonder te specificeren door wat heyligheydt de plaetsen heyligh waren, of Christi selfs, ofte sijnre Vrienden. Ende Augustinus ghetuyght hier datmen ten sijnen tijde in de Christen Kercke oock Bede-vaerden plaght te doen tot de graven van de Heylighen; dan dit point sullen wy in de navolghende T'samen-sprake in 't bysonder verhandelen. Nu is my genoegh, achtervolghens u versoeck, bewesen te hebben, dat de Bede-vaerden schriftmatigh zijn, ende ghelijckformigh het ghebruyck der primitive Kercke. Hier-en-boven hadde ick u noch, t'allen overvloedt, belooft te bewijsen, dat het contrari ghevoelen van over twaelf - hondert jaren voor eene dolinghe gheacht ende verwesen is geweest. Dit blijckt volkomentlijck uyt Eunomius ende Digilantius; de welcke als men hoort noemen, alle Christenen weten datse Ketters hooren noemen; verwesen den eenen in 't Concilium van Constanti-

nopelen, onder den Keyser Theodosius, in den jare ons Heeren 383. ende den anderen door geleerde ende by de gantsche Kerck geapprobeerde schriften S. Hieronymi contra Vigilantium, tom. 1. epist. 54. Alwaer den heylighen Schrijver over-halende de verkeerde leeringhe Digilantij, die sich onderstaen hadde te besmalen de Catholijcke devotie, in 't besoecken van de kercken der Apostelen, ende de graven der Martelaren; in alle schijn of hun-lieder salighe zielen, ghestadelijck daeromme waren swermende, om teghenwoordigh wesende de bidders te verhooren, die sy-luyden absent, niet en souden kunnen helpen: ende diergelijcke andere spijtigheden tot verkleyninge van de vrienden Godts, uyt den naem van Digilantius by-ghebracht hebbende, aldus uytroept: O Portentum in terras ultimas deportandum! Rides de Reliquiis Martyrum; & cum Authore hujus haereseos Eunomio, Ecclesijs Christi calumniam struis: nec tali societate terreris, ut eadem contra nos loquaris, quae ille contra Ecclesiam loquitur? omnes enim Sectatores ejus basilicas Apostolorum, & Martyrum non ingrediuntur. Dat is: O wanschapen dier, in 't uyterste des werelts te verbannen! sult ghy dan spotten met de over-blijfselen der Martelaren, ende te samen met Eunomius Autheur deser ketterijen, de Christen Kercke beschimpen? schaemt u ten minsten van een alsulcken gheselschap, terwijlen ghy teghens ons uytsmijt het selve, 't welck hy teghens de Kercke heeft uyt-ghesmeten: want alle sijne navolghers en gaen nimmermeer in kercken van Apostelen ofte van Martelaren. Aldus S. Hieronymus. Siet hier de eerste Besmaelders der

Bede-vaerden, ende d'oudste bespotters van de kercken der Heylighen: Ende leert u met eenen oock schamen, na de vermaninge Hieronymi, het gheselschap van den ghenen, die van de Vaders der primitive Kercke, hier over van ketterije verwesen, ende by den heylighen Hieronymus voor monsteren ende ondieren verbannen zijn.


Vorige Volgende