Madrigalia

[p. 176]

XLII.

Donna la bella mano
Che per donar porgeste
Rapi mentre voi deste,
Cara ladra d'Amore,
Se nel donar togliete.
Ma certo voi donate
Per poter poi rapir quel che voi date.
Talhora mi rendete:
No'l fate ad altro fine,
10. Che per poterne far nove rapine.

Marc' Antonio Pordenon, Harmonia celeste 1593, fo. 4; a 4.

Vrouwe, de schone hand,
Die ge om te geven uitstrekte,
Roofde terwijl ge gaaft;
Lieve dievegge van Amor,
Als ge bij het geven wegneemt!
Maar zeker geeft ge
Om daarna te kunnen roven wat ge geeft.
Soms geeft ge mij iets terug:
Ge doet het met geen ander doel,
Dan om er nieuwe roof uit te kunnen bedrijven.

[p. 177]

De Fortuyn. Donna la bella mano. fol. 4.

Fortuyn is geen Goddinne /^1.
Maer eer een Duyvelinne /
Sy rooft / sy buyt / sy plondert /^3.
Niet eenen uyt besondert.^4.
De hutten en de hoven /
De Ampten en de proven /^6.
De hoog' en laghe woningh /
Van Irus af / tot Cresus d'eersten Koningh /^8.
End' als sy ons by vlaghen^9.
Wat goets schijnt t'huys te draghen /
Dat geefts' om weer te nemen /
't Was wel te zien aen 't korte Rijck van Bemen.

1. Fortuyn: Fortuna, de grillige Romeinse godin van het lot

3. buyt: rooft

4. Niet eenen uyt besondert: allen, niet één uitgezonderd

6. proven: geestelijke ambten waaraan een inkomen verbonden is; De Ampten en de proven: hen die een wereldlijk en hen die een geestelijk ambt bekleden

8. Irus: Iros, bedelaar op Ithaca; wordt door Odysseus gedood (Odyssee, aanvang 18de boek). Zijn naam werd wel gebruikt in de algemene zin van ‘arme drommel’, speciaal in tegenstelling met Croesus
Cresus: Croesus, de laatste zelfstandige koning van Lydië (6de eeuw v. Chr.); werd door Cyrus van Perzië verslagen, waardoor hij van de grootste macht en rijkdom verviel tot volstrekte afhankelijkheid. In de oudheid gold hij als demonstratie van de wisselvalligheid van het lot
d'eerste: de grote

9. Bemen: Bohemen. Nadat Matthias van Habsburg, keizer van het Roomse Rijk en koning van Bohemen, gestorven was (1619) erkenden de protestantse standen in Bohemen zijn opvolger, Ferdinand II van Habsburg, niet. Zij riepen Frederik van de Palts uit tot koning. Deze regeerde slechts tot 8 nov. 1620. Hij moest toen vluchten. ‘Het winterkoninkje’ vond, als kleinzoon van Willem van Oranje, een toevlucht aan het hof van Maurits in Den Haag.