Madrigalia

[p. 65]

Wijze van uitgave

Op de rechter bladzijden staan Stalparts teksten. Ik heb ze onveranderd overgenomen uit de G.J.F., inclusief de vele fouten in het Italiaans van de opschriften; deze laten zich gemakkelijk verbeteren aan de hand van de Italiaanse teksten op de bladzijde ernaast. Ook op plaatsen waar men op grond van ritmische onvolkomenheden of andere aanwijzingen zou kunnen vermoeden, dat de lezing van een bepaalde regel onjuist is, heb ik soms geen andere lezing voorgesteld; elk vast criterium ontbreekt vaak: naar een volgehouden metrum heeft Stalpart niet gestreefd, en afwijkingen t.o.v. het Italiaans van het aantal syllaben van een versregel worden altijd wel door de muziek mogelijk gemaakt. De enige ingreep die ik mij veroorloofd heb, is de oplossing van een aantal abbreviaturen, die telkens bestond uit de toevoeging van een -n. In de annotering¹ heb ik de grootst mogelijke soberheid in acht genomen.

Op de linker bladzijden vindt men eerst de Italiaanse grondteksten, met eronder de vermelding van de componist, de vindplaats, het aantal stemmen en soms de dichter. Wat dit laatste betreft heb ik niet zelden het gezag van Einstein laten gelden; in de overige gevallen is door mijzelf vastgesteld wie de dichter is. Een stelselmatig onderzoek naar de auteurs heb ik niet uitgevoerd². De tijd die daarvoor nodig zou zijn, staat m.i. niet in de juiste verhouding tot de - eventuele -

1 Ik heb hierbij nu en dan dankbaar gebruik gemaakt van door Dr. B.A. Mensink uit Stalparts werk verzameld taalmateriaal.

2 Bij een poging hiertoe ben ik geholpen door professor Lelio Cremonte te Perugia, met wie ik ook verschillende duistere plaatsen in de teksten mocht bespreken.

[p. 66]

resultaten. De teksten betreffende Boek X¹ heb ik overgenomen uit de moderne heruitgave, verzorgd door Alfred Einstein, van vijfstemmige madrigalen van Luca Marenzio². Van de drie zesstemmige madrigalen van dezelfde componist die ten grondslag liggen aan XXXIII, XXXIV en XXXV, werden mij fotocopieën verschaft door de Music Room van het British Museum; van XXXIII kon ik de volledige tekst pas reconstrueren door een afschrift, gezonden door het Koninklijk Conservatorium voor Muziek te Brussel³. De madrigalen die Stalpart vond in Musica divina, Harmonia celeste, Symphonia angelica en Melodia olympica, heb ik uit deze zelfde boeken overgenomen⁴. In tegenstelling tot ‘Einsteins’ teksten, waarin ik slechts hier en daar de interpunctie te hulp geschoten ben, moest er in de uit deze zestiende-eeuwse boeken overgenomen teksten wel eens wat gecorrigeerd worden. Ik heb dit echter tot het hoognodige beperkt; in gevallen waar me dit nodig leek, heb ik mijn teksten met die van andere drukken vergeleken. Minder storende, en raadselachtige fouten, waarvan de verbetering alleen maar voorgesteld kon worden, heb ik laten staan. In de doolhof van drukfouten, onderlinge verschillen in de verscheidene edities en verouderde spelwijzen heb ik mij, voor deze uitgave, dus niet ver gewaagd. De interpunctie, die grotendeels ontbrak, is van mij.

De vertalingen, vervolgens, zijn alleen bedoeld, om vergelijking van de teksten van Stalpart met de grondteksten ook hun die het Italiaans niet tot in de details kunnen volgen, enigszins mogelijk te maken. Ze zijn dus bij benadering letterlijk en hebben zo mogelijk de woorden op dezelfde plaats in de versregel als het Italiaans. De welluidendheid, en soms zelfs de

1 Zie blz. 24.

2 Luca Marenzio, Sämtliche Werke, herausgeg. von Alfred Einstein; 1. Band, Madrigale für 5 Stimmen, Buch I-III; 2. Band, Madrigale für 5 Stimmen, Buch IV-VI; Publikationen älterer Musik, Jg. IV, 1 u. VI, 2, Leipzig 1929, 1931.

3 Ik kan niet meer nagaan welke drukken hiervoor gebruikt zijn.

4 Ze bevinden zich in de verzameling Fétis van de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, Mus. div. van 1595, Harm. cel. van 1589, Symph. ang. van 1594 en Mel. ol. van 1594.

[p. 67]

duidelijkheid-op-het-eerste-gezicht, moesten aan dit streven ten offer vallen.

De nummering met Romeinse cijfers, links op de linker bladzijden, heeft betrekking op de Italiaanse tekst, de vertaling hiervan en het lied van Stalpart.