Hemelryck dat is Lof-sangh van 't Rijcke der hemelen
(1621)–Joannes Stalpaert van der Wiele–
Auteursrechtvrij'twelck eertijds beweeght heeft Adrianum rechter van Nicomedien tot het gheloof ende martyrie ons' Heeren Iesv Christi
Negenthiende Ghedicht.Het Rijcke Godts voor't leste vergeleecken by een opgehangen Croon, die met vechten te becomen is. Hoe Sich den Geestelijcken Campioen in dese strijdt draegen, vvachten, en vvaepenen moet. De Martelaren besluyten haerluyder vermaeninge met een corte vervattinge vande bysonderste Argumenten. | |
[pagina 73]
| |
En oft al schoon geviel, dat ghy hierom most lijden,
Soo denct weer dat u siel te vreen moet sijn te strijden
Al hier een weynich tijdts voor 'sHemelrijcke Croon.
Dit is den vierden Ga naar margenootnnaem, daer mee het diere Loon,
Daer mee de blyschap Godts, die hy aldaer sal geven
Syn Dienaers goedt en trouw, genompt werdt en beschreuen.
Maer wat Iuweel is dit? van wat een dieren Goudt?
Hoe heerelijck gewrocht? hoe rijckelijck geboudt?
Alomme Gesapphijrt, geparelt t'allen canten. Ga naar margenoot+
Robynen sonder endt, thien duysent Diamanten
Heeft Godes rijcke handt daer overgestoffeert:
Met roosen niettemin soo aerdigh geschackeert,
Dat ghy schier dutten soudt aen't blincken en aen't bloosen,
Of ghy Robynen saegt, dan of bedoude roosen.
Maer leyder arme mensch! waer loopt mijn cleyn verstant,
Om d'alderdierste croon, de cunst van Godes handt,
Naer mijn benaut begrip met woorden uyt te meeten!
Neen, neen mijn vrindt, ick kendt, 'ken weet niet hoe daer heeten
Noch van stof daer syn de Paerlen en 'tgesteent,
Die aen syn vrinden daer de goetheyt Gods verleent.
Dan dit weet ick gewis, als Godt eens sal beloonen,
Naer yders werricke is, dat hy't sal doen met croonen:
Want dit is al te vast besegelt met syn Woordt.
Maer om dat nu alhier noyt stoff en wierdt gehoort
Van costelijcker prijs als goudt en Diamanten
In Steenen en metael, als roosen inde planten
Wanneer sy vers bedouwt en jeughdigh staen gestruyct,
Soo hebb' ick hier door noodt die naemen maer gebruyct:
Soo lang tot my den Heer believen sal te gunnen,
Dat ick met beter naem die eens sal nommen cunnen.
| |
[pagina 74]
| |
Dan 'tsy hoe dat het sy, en dunctet u geen reen
Dat alles werdt gedaen, dat alles werdt geleen,
Wat bancken datter syn, wat vyeren en wat swaerden
Om eens op't hooft t'ontfaen een Croon van sulcker waerde?
Och! sonder twijffel Iae: Ghy sult het oock verstaen
Met mijn soo min of meer, als ghy wilt mercken aen,
En met een rijp gemoedt belieft te overwegen
T'gheen dat de vechters doen, en dat de schermers plegen
Tot voordeel van haer leen, tot stercheyt van haer lijf.
Zy derven haer gemack; z'omberen Ga naar margenootohaer gerijf;
Zy hebben cleyn getal van uyren om te rusten;
Gespeent van allen Dranck, van Spijs, en van wellusten;
Zy drincken voor den dorst, en eeten voor den noodt,
Tot stercking van haer Borst niet dan Ga naar margenootpCollyphen Broodt;
Van Bacchus soo vervreempt, van Ga naar margenootqVenus soo onthouwen,
Dat z'oock verlaten schier haer eygen echte Vrouwen;
Gematight n'advenant van alles int gemeen,
Dat hen of d'overhandt, of crachten van haer leen,
Sou mogen eenighsins vercleynen of beletten.
Nu segt my wat het is, daerom z'haer selven setten
Een regel soo benaut van leven en van werck?
Voorwaer, 'tis anders niet als d'eersucht van het perck,
Daerinne zy ten danck en willighlijcken strijen.
Hierom ist dat zy hen van alles soo vermijen,
Hen speenen van profyt, onthouwen van geneught,
Ter wijlen en ter tijdt de werelt haer verheugt.
En dat maer om een strijdt, daerinne dat sy vechten
Voor menschen haers gelijck, en met haer mede-knechten;
Met waepens evelleens; alleen maer spels-gewijs;
Of om een weynigh schandts, of om een cleyne prijs,
| |
[pagina 75]
| |
Dat anders niet en syn, als Croonen ende Cransen
Van Pijnboom of Cypres. Maer siet nu eens de cansen
Daer mee ghy vechten moet. Siet hier toch eens 'tverschil.
Ick segg' wel; vechten moet: wandt ghy en hebt geen wil
Tot oorlogh of tot peys, gh'en hebt gheen keur in desen;
Wilt ghy dat siel en Vleys u magh behouwen wesen,
Soo moet u syn gestaegh het waepen inde handt:
V vyandt is te graegh, en 'tgeldt u 'tbesten pandt:
Het geldt u 'tbeste pandt, want hy en souct maer sielen
Met Solpher en met Brandt ter Hellen te Ga naar margenootrvernielen.
V vyandt is den Draeck, dien afgevallen Geest,
Die van Ga naar margenootsbeginsel af een Moorder is geweest;
Die u gestaegh bevecht by Nachten en by Daeghen,
Nu met ontdect geweldt, en nu met lose lagen;
Doch altijdt Ga naar margenoottombekendt: want tot u groot verdriet
Als hy u is ontrent, helas! soo'n siet g'hem niet.
Hy siet u des te bet, en doet oock niet dan micken
Hoe hy 'tmoordadigh net, hoe hy u best syn stricken
Sal werpen over 'thooft, en met een slinxe streeck
V gheven eer ghy't waent de dootelijcke steeck,
Die u de tweede doodt sou eeuwelijck doen sterven,
En brengen inde noodt van 'trijcke Godts te derven.
Want dat ghy't wel verstaet, dien boosen helschen brock
Vecht altijdt metter daedt, en nimmermeer om't Iock.
Voorwaer hy neemt de saeck, noch sal hem niet verslapen
Door gheenderhande vaeck, door geenderhande wapen:
Hier van heeft hy de keur; En noch tot meerder baet,
Van binnen onse deur, bedriegelijck verraedt.
Ons eyghen huysgenoodt, Ga naar margenootvhet vleesch met all' haer sinnen,
Heeft hy tot syn bevel, helas! om ons van binnen
| |
[pagina 76]
| |
Wel listigh te verraen, maer tegens alle recht,
Als hy van buyten aen ons met syn crijgh bevecht.
Nu die ons vechten sien, en naer ons winning wenschen
En syn alleen gheen Lien, gheen Werelt, ofte Menschen,
Maer Ga naar margenootwall' de Englen Godts; daer voor wy staen ten toon.
Iae Godes eygen oogh, die ons de rijcke Croon
Van boven neer vertoont, volbodigh om te geven
Syn bystandt inde strijdt, en naemaels 'teeuwigh leven.
Hierom ist dat ghy vecht, 'ten is gheen cleyne saeck.
Wel an dan als een Man, verclouct u op den Draeck.
Den Heer heeft hem voor heen alree nu eens verwonnen:
Verwonnen door syn Cruys. Dit waepen heeft versonnen
Voor ons de goedtheyt Godts: soo dat syn swacste leen
Oock lichtelick hier door hem cunnen voorts vertreen.
Ga naar margenoot+Doch hier is u van nood' wel naerstich t'ondersoucken,
Gelijck de schermers doen, wat u den Geest vercloucken,
En wat u wederom verswacken can de siel;
Wat dat u niet te min, oft eens alsoo geviel,
(Waer voor des Heeren handt u hoop ick sal behoeden)
Dat ghy nu laegt in't sandt, de val weer magh vergoeden?
Voort geen het Ga naar margenootxLichaem voedt, so sydt voor al bevreest:
Want dit onsteect u 'tbloedt, en krenct u inden Geest.
Veel nutter salt u syn het tegendeel te kiesen;
Want die sich hier Ga naar margenootybemindt, die sal sich daer verliesen.
Ga naar margenoot+Verkiest de soberheyt: want Ceres met de Wijn,
Wil door onmatigheyt, goen tijdt by Venus syn.
Schout dit geselschap toch, met haer onsteecken voncken;
Want d'een verslapt de siel, en d'ander maectse droncken
De derde boven al; die u gelijck een pest,
Ga naar margenoot+In Lichaem siel en eer, berooft van al de rest.
| |
[pagina 77]
| |
Soo dat ghy teenemael ontbloot van all' u crachten,
Niet anders als de steeck des doodts en hebt te wachten.
Beswaert u met geen goedt: Men vecht veel beter Ga naar margenootznaect.Ga naar margenoot+
Of wilt ghy syn bedect met waepenen, soo maect
Een rock met maellyen van deuchden aen te trecken;
V hooft met een helmet van salicheyt te decken;
Het woordt Godts inde vuyst, als een geslepe swaerdt: Ga naar margenoot+
Daer toe 'tschildt des geloofs, twelck al de rest bewaert.
Dit syn de waepens Godts, men kan gheen beter vinnen,
Die inden dagh des noodts den schermer doen verwinnen.
Hier toe is noch van noo dat ghy gestadigh Ga naar margenootawaect;Ga naar margenoot+
Want siet ghy strijdt met een, die nimmermeer en maect
Of treves of bestandt; maer altijdt met syn Knechten
Doorloopt het heele Landt, om sielen te bevechten.
Dus weest altijdt bereydt; en schict dat gh'immers let Ga naar margenoot+
Te hebben by de Handt de pijlen van Ga naar margenootbgebedt;
Met een gespannen Boogh van hoop en van Ga naar margenootcbetrouwen;
Dat Godt, als ghy maer wilt, u eeuwigh wil behouwen.Ga naar margenootd
V vyandt hoe hy is, en can u deeren niet,
Als ghy op syn verraedt van binnen maer toe siet. Ga naar margenoot+
Hy handelt met u Ga naar margenootevleesch: hier aen soo sal't u schorten,
Ten zy dat ghy het maect de Ga naar margenootfvleugelen te corten
Met vasten, en met waeck', met arbeydt en met sweet;
En ondertusschen oock met Ga naar margenootgscharpigheyt van cleedt.
Bedwingt Ga naar margenoothhet vry int sien, in't voelen en int smaecken;
Castijt Ga naar margenootihet ooc met reen, maer schict slechts wat te raecken:
Hoe seer ooc dat het creunt, hoe't jammert hoe't versucht,
Tast toe raect vel en vleysch, en slaet niet na de Lucht:
Die heeft het niet gedaen, die sal u niet verheeren,
Maer 'tis 'tweerspannigh vleesch, dat moet ghy dus verneeren.
| |
[pagina 78]
| |
Castijt het vry noch meer, 'tis beter dat ghy't raect,
Dan dat het voorden Heer u een misdadigh maect,
En naemaels van sijn Throon u eeuwigh compt te bannen.
Neen, neen mijn Liefste Soon, ghy moetet hier vermannen:
En hoort niet nae syn stem, hoe luyde dat het krijt
Want hier van hangt de Croon, en 'teynde vande strijdt.
Nu hebb' ick schier gedaen. Maer dunct u nu geen reden,
En dunct u niet geraen dat wy hier inde leeden
Verdraegen weynich tijdts; een cleyn geringe pijn,
Om in het rijcke Godts alsoo vergoedt te sijn?
Wie sou hier banck of pley jae duysent dooden vreesen,
Om daer een erfgenaem van sulcken rijck te wesen!
Een Burger van die stadt? een kindt van sulcken huys?
Een bruycker van dien Hof? och! daer en is geen cruys,
Daer is geen vier te swaer, hoe dat het oock moght heeten.
De Parel is te dier, de schat te ongemeten,
Den arbeydt al te licht voor sulcken rijcken loon.
De blyschap alte groot, die ons werdt aengeboon
Voor een soo cleynen dienst gedaen noch t'onser baten.
Wat leckertandt sou weer niet minnelijck verlaten
Een weynich spijs en drancks van syn gemeene sael,
Om al syn leven lanck van sulcken Avondtmael,
Het leckere Salet en Taeffel te genieten?
Wat pijn sou syn te swaer? wat rooster sou verdrieten,
Hoe vierigh dats' oock waer, wanneermen maer en let
Opt weeldige gesprey vant Hemels-Bruylofs-Bet?
Nu wat de Prijs aengaet van d'alderrijxste cleeren,
Daer mee den Heer het sweet des Loopers sal vereeren;
De waerde insgelijcx, van d'opgehangen Croon
Is wel soo dier van stof, soo swaer van overloon;
| |
[pagina 79]
| |
Dat oock om dat Ciraedt Ga naar margenootkmaer eenen dagh te dragen,
Men heel de aerdtsche schijf met recht behoort te wagen.
En siet hier hebdy nu ons andtwoordt breedt en wijdt:
Godt gheve dat het u magh wesen tot profijt;
En dat den dieren tijdt, ons niet en zy verloren.
|
|