Evangelische Schat van Christus Jesus ontdeckt
(1621)–Joannes Stalpaert van der Wiele–
AuteursrechtvrijSes-entwintigste gedicht.VVaer inne beschreven vverdt het Graf des Martelaers staende in zeeckere Kripte op den Veraenschen Acker, buiten de Tiburtiinsche Poort van Romen. Midsgaders den kostelicken Tempel, die daer nae over het Graf, ter geheughenisse van dezen, Gode gesticht is; met zodanige gunsten des Hemels ende toeloop der Volcken, als daer gevveest siin ten tide Aurelij Prudentij Anno Domini CCCXC. uit den vvelcken dit Gedicht meest al van vvoorde te vvorde genomen is, geliick de Geleerden zullen oordeelen. Eindtelick een Poëtische voorzegginge van andere vergezeten Volcken die in toekomende tiden de Memorie des zelfs Martelaers met opbouvvinge van geliicke Tempelen zouden komen te vernieuvven. Want siet den tiid die komt (dit moet ick hier voorzeggen)
| |
[pagina 106]
| |
Door d'overgroote loop van alderhande Land,
Dat hem te klein sal ziin het uit gehoolde zand,
Daer ghi 'tgeraepte Liif ter eeren zult begraven.
Danck heb het groot geriif, en d'ongehoorde gaven
Daer me ziin droog gebeent van Gode werdt vereert.
O wiid beroemde Krip! hoe diep ghi oock verneert,
Ga naar margenoot+Gescholen, en gestopt legt in het zand der aerde,
Zoo is nochtans soo dier en van alsulcken waerde
Dit Heilig Minerael 'twelck u den boeszem riickt,
Dat al de gulde Schat van Romen voor u wiickt.
Iae als haer 'tRiick vervalt, soo bliift ghi efter duiren.
De God-begaefde Plaets leit van de Roomsche muiren
Des Ackers daer't Palleis wel eer van Venus stondt,
En nu een Schuilplaets is van d'Arme Nazareenen.
Den inganck van de Grot werdt maer alleen beschenen
Van d'aengenamen dag, tot aen de zeste stap
Die verder wezen wil, die moet ziin blinde stap
Door d'onbekende pa'en, die slincks en rechts om zwieren
Met op gesteecke licht van tre' te tre' regieren;
Zoo lang tot dat hi nu zoo diep komt en zoo veer,
Dat hem nu hier nu daer weerom van boven neer
De stralen van de Zon, daer zi doorboren kunnen,
De ad'ren des gebergs, den doncker wat verdunnen.
Alhier ziin neergeleit de opgeraepte Le'en
Bewonnen en bekleidt, naer eisch van alle re'en,
Met zilver en met goud, met Marmer en gesteenten;
Ter eeren van dien God, daer vooren die gebeenten
Zoo klouck'lick siin vernielt, zoo manlick siin verscheurt.
Doch zoo, dat boven hen gerecht end' op gebeurt
| |
[pagina 107]
| |
Staet voor den Zoone Goods ten dienst van offerrande
Een Autaer, van wiens disch men d'alder dierste pande
Des Hemels geven sal aen't Christelick Gemeent
Soo lang haer grond bewaerdt het kostelick gebeent
Van hem die voor ziin Heer zoo piinlick is gesturven.
Wat werdt hier niet bege'en? wat werdt hier niet verwurven?
Wat zieckt dat iemand quaelt aen lichaem of aen ziel,
Vant opperste des hoofds, tot onder aende hiel;
Hoe immerlick gepiint, hoe drouvig zi daer kommen
Ze keren wel gestroost en vrolick wederomme.
Den Heer heeft, dat ghii't weet, ziin vrind gegeven weer.
Voor een soo harden leed, een zulcken groten eer,
Als dat hi op de plaets daer ziin vertrocken Leden
Te rusten ziin geleit, wil hooren de gebeden
Van die met sterck geloof ziin voorspraeck roupen aen.
Van voor de Gulde Zon tot dat de zilv're Maen
Den Hemel weer beschauwt zoo'n houden hen de Volcken
Niet op van door de Grot te darven, en te tolcken
In alderhande spraeck de riicke gunsten Goods,
Die hi ziin vrind gedaen heeft in de uir des Doods.
Daer is geen ding dat hen den iver uit kan blussen,
Noch tiid, noch nacht, noch schaemt; men hoorter niet dan kussen
Nu 'tMarmer vande vloer, dan 'tlaspis en 'tMetael
Daer mee de waerde leen bedeckt ziin en besloten.
'tCivet werdt daer gestroit, den Balsem uit gegoten,
Hoe kostelick hi is, hoe waerdig en hoe dier
Of't niet en waer dan nat van Borr' of van Rivier.
Maer help! wat groter schaer? het keren end' het komen
En heeft noch eind noch maet: alleen niet van't oud Romen
| |
[pagina 108]
| |
Maer van hetGa naar margenootc nieuwen oock. 'ken segg' nu niet met al
Vant binnelandsch geloop en 'tdagelicksch Getal
Der geene die niet verr' in lengte of in wiitte
Ga naar margenoot+Van daer gelegen ziin: Als ziin de wre'en Samniten,
De hoge Liguriers, De Albanoizen me'e,
d'Aenwoonders zoo van d'een, als oock van d'ander zee;
En die 'tbevruchte Land bebouwen daer en tusschen:
De blide Campaniers, de blasendeGa naar margenootd Hetrusschen,
Den riicken Capuaen, Den vetten Bologneez,
Den Foro-Iuliaen, Den stouten Calabreez.
En diergeliicke meer, die met gehele Steden
Gestaeg daer komen doen beloften en gebeden.
Helas! de diepe Kript en kanze vatten niet,
Soo lang de groote Stad daer in niet en voor ziet.
Voorwaer ze zalt oock doen: Ick zie haer noch niet verre
Van daer een Groot Gebou op heffen nae de Sterre'
Van Marmer end Arduin; twe Repels wel gepast
Staen daer te wederzi van Porphyr en Albast
Gebouwen naert fatçoen van Dorische Pilaeren,
Daer op den Architect zeer konstig doen vergaren
Vant hoog verwulfsel heeft 'toneindige gewigt,
'tWelck niet dan van gesteent en gulde Balcken licht.
Den Tempel is verciert rondom met diere Schatten:
Hoe ruim doch dat hi is, hoe lang, hoe breed int vatten,
Noch zietmer al gestaeg een schrickelick gewoel,
Ten deele voor de poort, ten deele daer de stoel
Des Priesters is gestelt, of om het woord te hooren
Des Heeren, of de zang der Kerckelicke Chooren;
Die zevenmael des daegs op achterhande toonb
(Geliick als wilen plag denGa naar margenoote Grooten Ieffes zoon)
| |
[pagina 109]
| |
Met lieffelick geluid van stemmen en van snaeren
Den roem van Christus lof en van ziin knecht verklaren.
Doorgaens al even druck, gestaeg al even noest
'tIs waer, maer zonderling twee dagen voor half Oest
Als 'tNazareensche School ziin liden zal geheugen.
Nae dien doch tmerendeel niet komen en sal meugen,
Om 'tver gelege Land, of d'over zeesche kust,
Van Iaer te Iaer, daer't pand van't heilig Lichaem rust;
Zoo zie ick Oost en West, tot Godes meerder glori,
Noch timmeren met magt, daer d'opgeblaze Faem
Ziin sterckheid heeft gebracht, ten Titel van ziin naem,
Nu Temp'len hoog gemuirt, nu kostelick' Autaren.
Zoo zeer, dat oock het Land daer Riin en Maes vergaren
Haer stroomen met de vloed van d'Oceaensche zee,
Daer recht te voort geen plaets noch grond en is van Ste'e,
Iae selver noch geen Land, maer of van Thetys Baren
Bevloeidt werdt als een strand, of als een zee bevaren,
Noch eens te ziinder tiid doen rechten zal een werck,
Op dezen Ridders naem, van een verheven Kerck:
Of immers die naer hem (oft iemand bet mogt weten)
Met al gemene stem des vollicks werdt geheten.
Want ick en wil hier niet verkorten de Princes
Van't Hemelsriicke Choor, die uit de Struick van Iess'
Tot d'alderhoogste staet gesproten en gebooren,
Bi avontuir daer 'tRecht gehadt heeft van te vooren.
Dan 'tzi hoe dat het zi Den Bultigen Lorrain
Die daer de Vesten Delft, verkiest tot Capitain
Van ziin geboude Stad den Martelaer des Heeren,
Om met ziin gunstig oog haer Poorten te verweren.
| |
[pagina 110]
| |
Voorwaer een dienstig werck voor't Algemene Best
Vant Bataviersche Land! End' of misschien de rest
Van 'tgeen hi daer noch pleegt niet veel en quam te deugen,
Zoo zalmen immers hem bi deze Daed geheugen.
God geef de vrome Stad, door alderhande spoed,
Te komen tot de Schat vant alderhoogste goed.
End' alle menschen oock, wie'n waerze mogen wezen,
Die deze Rimen zien, of t'Avond Morgen lezen,
Een wel geiickste Schael in haer lui rechter hand;
Dat is, in platte Tael, een redelick verstand;
Daer mede zi de Schat wel riip en wel te degen
Die Mammon hier belooft, waerderen ende wegen.
Op datze wel doortast end inniglick doorzien
De ongegronde last, end' Idelheid vandien,
Staen naer een ander Schat die hen, zoo ons de brieven
Des Heeren maecken kond, van Motten noch van Dieven
Beschadigt worden mag: maer zoo z'alleen verza'en
Kan 'tmenschelicke hart, zoo oock zal bliven staen
Ter tiid en wilen toe de Eeuwen zullen duiren.
Einde des Lofzangs. |
|