Boekèt Mestreechs. Bloemlezing uit de Maastrichtse dialectliteratuur

[p. 277]

Marie Catherine Plantaz (1920)
Herkinning

Carlien waor weer ins in Luik, op weeg nao 'r tant Madeleine. Es joonk meidske kaom ze dao dèks, want ze waor gek op 'r tant, meh geleidelek aon verminderde dat en de lèste jaore bezeukde ze häör allein nog mer roond de groete fiesdaog. Tant Madeleine leefde allewijl liever in 'r eige wereldsje, wat alsmer kleiner woort. Daorum zworf Carlien iers mer get door de binnestad veurtot ze nao de Rue Grétry ging.

Ze razelde aof en touw in de kawwe wind dee tösse de hoezer doorjoog, wat de lui op de Place Saint Lambert sjijnbaar gaaroet neet hinderde. Ze sjove en duide ziech oonderein de winkels in en oet, ze lachde en praotde en leke allemaol gelökkeg.

Tege veer oor hing 'n dikke duusternis bove de stad, meh vaanoet de etalages sjitterde zèlverwit leech euver 't plein esof 't volle maon waor. In trupkes kaome de vermeujde winkeljuffrouwe nao boete. De meiste spoojde ziech medein nao d'n tram, andere kochten iers nog gepófde kerstaanjele bij 't aajd menneke, wat, eve verslete es z'n iezere kechelke, pin heel tot de lèste maan of vrouw. Mèt zien krom vinger haverwege oet z'n hejse, rammelde heer mèt 'n berosde versjèt in de opeknappende vröchte, oonderwijl heer z'n stum oetzat en z'ne vaste roop zóng:

‘Des marrons... chaud les marrons.’

Ouch Carlien koch 'n tuut en duide ze oonder in 'r kalbas, daan waore ze nog werm es ze bij tant Madeleine kaom. Ze wouw ouch nog get dennegreun en tekskes huls op de Marché aux Fleurs koupe en e paar witte roeze, dao heel ze zelf erg vaan.

In de Rue Saint Paul ging ze häöre gateau ophole, dee had ze vaanoet Mestreech bestèld, dat deeg ze al jaore, wetend tot dee kook bij tant Madeleine zeker zoe welkom waor es Carlien zelf.

‘Ça ira, madame?’ vroog de patissier opgewèk. Heer had good verdeend vendaog, dus get extra vruntelekheid kós devaanaof.

Mèt häören hielen handel good vas in de han gespelde Carlien de brögk euver. Toch mós ze oppasse tot ze in de foule häör roeze neet kwietraakde, sommege lui keke gewoen neet oet. De wind waor gelökkeg e bitsje goon ligke, 't zouw bès ins kinne goon snieje, zouw sjoen zien venach bij die doonker loch en al die foonkelende stare. Ze loerde hiel eve umhoeg en bótsde tegeliek tege iemand op. Ze zaog 'ne lange, houtmagere maan vaan e jaor of daarteg strukele, zwejjentere mèt z'n erm um z'n evewiech te hawwe, daan veel 'r laankoet op d'n trottoir.

[p. 278]

‘Och God.’

Carlien loerde direk roontelum ziech of iemand häöm kós ophelpe, meh ederein leep vlot door. En wat kós zij mèt alles wat ze in 'r han had? Ze klampde e meidske aon, vroog compleet smeikend of zij eve... de meid lachde allein mer.

Nao e paar ougenblikke perbeerde de maan zelf euverind te koume. Ze meinde 'm te hure vloke, wat häör neet verwoonderde in zoe'n situatie, zij dao in häöre chique jas en mèt häör keersinkoupe, en heer kroepentere aon 'r veuj. Z'n oonderlip bloojde.

Ram doorein loerde Carlien nao d'n dikken dröppel op de straottegel. Ze had haos gein stum toen ze vroog of heer ziech erg pijn gedoon had. En pas toen dróng 't tot häör door tot ze häör kemissies gewoen op de stóppe vaan 'n hoes had mote lègke, en häöm zelf helpe. De maan keek häör eve aon. Ze zaog tot 'r opvallend lang, doonker wimpers had en griesgreun ouge.

Heer mompelde get, 't leek op: ‘Laot miech.’

Meh ze wis 't neet zeker, daorum vroog ze häöm hoopvol: ‘Zeet geer Mestreechteneer?’

E paar lui bleve noe toch stoon, eve mer, oet nuisjieregheid, zier waarsjijnlek dinkend aon 'ne zate, dus waor Carlien weer gaw allein mèt 'm. Ze dróng noe aon: ‘Iech dach tot iech uuch Mestreechs hoort spreke.’ Heer stoont weer rech en veegde mèt zien twie han euver z'ne jack dee lang geleie beter daog gekind had.

‘Wèlt g'r neet eve mètkoume nao mien tant... is neet wied, kint g'r effe bijkoume, uuch get opknappe.’

Tegeliek vroog ze ziech aof wat ze dao zag... tot tant Madeleine ziech haafdoed zouw versjrikke es ze Carlien zaog binnekoume mèt 'ne wèldvreempde maan. Heer reageerde neet op 'r vraog, negeerde häör zelfs door ziech inins te bókke en aon z'ne rijstartel te vreutele, z'n vinger trilde. Carlien hoort 'm weer in z'n eige praote, deze kier meinde ze 't woord ‘vrachwagel’ te verstoon. D'r waor nörges 'ne vrachwagel te zien. Mesjiens kós ze toch mer beter doorloupe.

Toen zag 'r opins hiel dudelek: ‘Dee jong had beter neet kinne remme, waor 't aofgeloupe gewees.’

In 'ne meziekwinkel achter hun begós iemand op e keyboard te speule en e propel meidske dat nog gaw eve 'n dweilke euver d'n dörpel haolde, zóng in 't Duits de wäörd mèt: ‘Stille Nacht, heilige Nacht, alles schläft, einsam wacht, nur...’ De res ging verlore in 't belgerinkel vaan de zoeväölsten tram.

[p. 279]

Carlien perbeerde neet mie um de maan euver te hole um mèt 'r nao tant Madeleine te goon. E kort momint deeg 'r zien ouge touw, z'n ougsplumpe leke noe 'n rij zwarte tralies boe-achter heer ziech verborg, häör definitief boetesloot. 't Raakde häör rech in häör hart. Ze had 't geveul tot zij deze mins noets mie vergete zouw. Wee waor heer? Wat veur verdreet stoont zoe dudelek in z'n ouge? Boedoor waor heer aon 't ind vaan ze letien?

‘Daan gaon iech mer... nogmaols 't spit miech versjrikkelek, iech sjaom miech...’

Heer drejde ziech lankzaam um, amper mèrkbaar hufde heer z'n rechterhand op en slófde weg.

Twie daog denao, trök in Mestreech, zaot Carlien oonder de nachmès nao 't stelke op d'n altaor te stare. Meh wat ze zaog, waore neet de beeldsjes en de glinsterende naomaaksnie op 't struuje deekske, ze zaog aldoor dee maan in Luik veur ziech, wie heer op d'n trottoir veel.

De jonge pastor spraok mèt vuur euver 't keerskeend esof heer 't persoenlek had gekind. De naom Christus leke de lui te vergete, en toch waor heer degene dee nog altied oonder hun leefde... Allein, heer waor neet altied te herkinne. Heer waor dao in versjèllende gedaontes: 'nen erme, 'nen oongelökkege. 'nen Hielen inkele kier léét heer ziech herkinne, oonverwachs.

Carlien hufde häöre kop op, heel eve häören aosem in. Héér waor 't gewees, de maan in de Rue Grétry. Dat vreemp geveul wat ze had gehad, wie heer häör aonkeek. Nein, dat kós neet, of... Häör gedachte toemelde doorein, zoonder tot ze nog greep drop had. Zien mager gestalte, zie geziech, ze stoonten häör glaashelder veur de geis...

Heer waor 't gewees, ze had 'm boete häör weten um herkind.

De pastor spraok wijer. D'n örgel zat jubelend 't credo in. 't Koer zóng. Carlien zaot doedstèl, mijle wied eweg. Tegeliek beseffend tot ze dat allemaol noets aon iemand zouw kinne vertèlle, tot ze 't es häör geheim mèt ziech mèt zouw drage. Mesjiens häör leve laank, zoonder 't oets zelf te begriepe.

Aantekening

Uit: 'ne Werme jas veur Sint Zjozef (Maastricht 1999) 40-43.

[p. 280]