Boekèt Mestreechs. Bloemlezing uit de Maastrichtse dialectliteratuur

[p. 209]

Sjo Notten (1909-2000)
Chez Zjang

Zjang z'ne ‘Chez Zjang’ laog aon de Toongersestraot. Sjuins tegeneuver de Berg*. 't Waor geine breie kaffee; wel 'ne lange. 't Väörfroont had oonder twie vinsters. Detössenin 'nen tameleken here* mèt de deur. Op 't ierste, en ouch op 't twiede, had de gievel veer roete. Kaomste binne, daan hadste links en rechs täöfelkes. Mèt de korte kant pis tege de moer gesjuif. De stoonts dus, este binnekaoms, op e middelpaad dat rech tot gaans achteraon leep. En dao, dao aon 't ind vaan 't middelpaad, had Zjang z'n bar.

Die bar waor de insegste vaan oet de lèsten tied. De gaanse res waor get dat nog vaan Zjang z'ne pa aofkaom.

Die half ovaal bar had rechs de deure veur nao de toilètte te goon.

Links de deur ‘privé’. Dao kóste nao de kelder, de keuke, de steiweeg*, en langs de winteltrap nao bove. Die bar waor wel 'n bar vaan noe, meh Zjang neumde 't meubel 'm'n teek’; en ouch wel zag 'r ‘me bufèt’.

Rechs devaan waor e zäölke. Dao woort geserveerd veur lui die wouwe ete. En, ouch dao, kóste clubkes hun vergaderinge hawwe. Dee bouw, opzij oet, neumde Zjang ‘De Sjarrebang’*. Zjang kós, es dat soms nudeg waor, 't zäölke separere. Daan sjuifde 'r 'n gordijn touw vaan dikke blauwe pluusj.

De kaffee hètde ‘Chez Zjang’. Dat stóng in krolle lètters op eder vaan de roete. Mèt oonder ‘Chez’: ‘café’; oonder ‘Zjang’: ‘restaurant’.

Edere mörge, es 't kerreljong ach ore zóng, doog Zjang de kèttel vaan de deur, drejde 'r de sleutel um en trok dee draof. Neet tot de klante op dat oor al in d'n here stoonte. Gewoen, 'r waor dat zoe geweend. Denao sleipde 'r 'nen naten dweil door 't middelpaad. Sjoof de steul sjoen rech. Veegde mèt 'ne sjotelsplak de beerring vaan de taofele aof. Lag de oonderzètters good.

Es 'r daan, nao 't rangere vaan de taofele en de steul, achter ze bufèt stóng, naom 'r ziech e glaas, tapde 't haaf vol en heel 't tege 't leech. 'r Naom e hinneslukske, trok e zoer geziech en sjödde 't glaas oet. 'r Speulde 't, leet noe 't glaas gaans vol loupe. Dit droonk 'r leeg, in eine slaag. Denao tapde 'r e glaas mèt sjoen manchèt, heel 't kiekentere hoeg, droonk draon, preuventere eder slukske. Pas daan begós 'r de vojl glazer vaan de veuregen aovend te speule en druug te vrieve.

[p. 210]

Es 'r daan zoe wied waor tot z'n teek sjoen bloonk, zoe tege nege ore, kaom gemeinelek wel d'n ierste klant. Miestentieds 'nen te vreuge gas dee op de Berg* woort verwach. E bitsje later kaome mie vaan dat soort lui. En ouch wel ins e paar studente, die bij wieneg beer väöl leve maakde. Die studente kaome vaan de sjaole oet de buurt. De RUL*, 't conservatorium, de kemedie-academie*, de academie veur de beeldende kunste.

In de middag-ore had 'r ander lui; vaste klaante veur te ete. Die doge dat op 'n abbonnemint. Get losse lui mèt hoonger lepe ouch wel binne. Soms twie, soms drei, soms geine. 'nen Inkelde kier mós 'r* twie taofele bijein sjuive; daan had 'r 'rs die get te viere hadde; get oet 'n zaak; get vaan e kentoer; of get manslui vaan boete die same in de stad op 'n vergadering móste zien.

In de naodemiddag-ore waor 't miestaal stèl. Meh in d'n aovend kaome Zjang z'n vaste klante. Daan had 'r ummertouw get taofele mèt kaartmore*. Deginnege wat liever get awhore wouwe, hónge aon de teek. Neet ederen aovend dezelfde. De versjèllende lui hadde hunne versjèllende oetgaonsaovend. Soms had 'r 's aovends 'n vereineging in de Sjarrebang. Die kaom vergadere, of kiene, of heel 'ne jasallemang*-concours.

'r Had gein breurs, wel e zuster. Maj. 't Waor e twierlingzuster. Die waor zeve menute awwer es heer. Zeve menute zien sjijns väöl. Want Maj kroop ouch ieder oet de box es heer. Leep ieder door de kamer. Spraok ieder. En Maj naom häör breurke mèt aon e henneke wie ze nao de kaksjaol* gónge. Mós ma zaoleger oet veur 'n kemissie, daan zag ze tege Maj: ‘Majke, lèt op 't jungske.’ Jao, Maj waor de ajdste. Al deen tied gewees, en noe waor ze 't nog.

Wie Zjang z'n vrouw waor kraank gewoorde, had Maj de keuke koume doen. En wie z'n vrouw gestorve waor, had Maj dat blieve doen. Die kós dat good, en ouch gemekelek. Want ze had 't, wie ze vreuger thoes waor, aal gedoon; en häör twie kinder waore 't hoes oet.

De dochter, Liesèt, getrouwd mèt 'ne Zjaak, dee 'n benzienepoomp bedeende, belde ze um te koume helpe es 't drök waor mèt lui veur get te ete. Euver häöre zoon woort noets e woord gezag. Dao waor sjijns get mèt dee. Krit, häöre maan, wèrkde euverdaag. Dee waor lekkere-cien* in de Beatrix. Ze gaof 'm veur 's middags boteramme mèt. Um half zès kaom Krit häör hole. Meh iers aot 'r daan, bij Maj in de keuke, get werms. Soms es 't erg drök waor, bleef 'r. Daan holp heer Zjang. Meh dao had heer wel de pes aon. 't Waor umtot Maj dat wouw; aanders had 'r dat noets gedoon. Dee dougde dao neet veur. Dee laog liever

[p. 211]

veur d'n tillevisie. Ouch gaof dee gaar niks um d'n draank. 'r Meinde tot 'r vaan d'n draank get aon zien nere kriege kós.

's Zoondags had Zjang 'n ander slaag klante. Mies köppelkes. Veural maan en vrouw die 's zoondags nog ins same oet kóste goon. Die troffe dèks bij Zjang bekinde, of femilie. Die zatte ziech daan bijein, um gezèlleg e pötsje te klasjenere, en ziech 't nuits vaan de week te vertèlle.

Op die zoondagge had Zjang levende meziek. Drei studente vaan 't conservatorium. Eine späölde viool. Eine had e lektries örgelke.

D'n derde sloog op de trommele, get houtere blökskes, en innege kopere dèksels. Deen derde studeerde eigelek cello. Die gebruukde 'r ouch. Meh allein es ze e bepaold soort meziekstök gaove. Eint boe niks bij te drumme veel. Beveurbeeld bij de serenade vaan Toselli*.

Klante veur aon de teek had Zjang 's zoondags bijnao noets. Wie gezag, de kaffee hètde Chez Zjang. Dat doog dèkser vreempde binnekoume die Chinees wouwe ete. Maj maakde hun daan toch get veerdeg.

Get Chinees à la Chez Zjang.

Aantekeningen

Uit: Chez Zjang. Kaffee roman (Mestreech 1988) 9-11 (hoofdstuk 1).

de Berg: de Minderbroedersberg, waar de rechtbank lag

here: voorhuis

steiweeg: betegelde binnenplaats, cour

De Sjarrebang: eigenlijk: janplezier, rijtuig met banken in de lengte

RUL: Rijksuniversiteit Limburg, nu: UM, Universiteit Maastricht

de kemedie-academie: de Toneelschool

mós 'r: Sjo Notten schrijft mósde n'r.

kaartmore: verwoede kaarters

jasallemang: bepaald kaartspel

kaksjaol: bewaarschool

lekkere-cien: electricien

Toselli: Enrico Toselli (1883-1926)

De prozatekst ‘Veurspeul’ uit Leveke vaan Mestreech. Mestreechselkes vaan Sjo Notten (Mestreech 1979) is opgenomen in Mestreechs aajd, 134-143.

[p. 212-213]