Boekèt Mestreechs. Bloemlezing uit de Maastrichtse dialectliteratuur

[p. 159]

Lindenhof
Sjendaol um Köpenick

D'n ierste kier tot iech, es koejong vaan twelf jaor, de wäörd vaan m'n moojertaol vaan pepier aofloos, waor wie op 'nen daag euveral in de stad biljètte woorte aongeplak, boe-op te leze stoont tot De Kaptein vaan Köpenick* opgeveurd zouw weure in de Kemedie. Bij de sigarewinkel vaan Servé z'ne pa zaog iech zoe e biljèt in de kiekoet haange.

Servé waor m'nen oonaofsjeieleke speulkameraod. In de vijfde klas, bij broeder Cherubinus, zaote veer same in dezelfde baank. M'n tant Léonie beweerde tot veer mèt euzen twieje de groetste batteraove vaan Mestreech waore. Meh es ze dat zag, lachde ze altied; en veer, koejonges, wiste daan ouch mer al te good tot ze de streke die veer dèks same oethaolde neet oonaordeg voont.

Aon tant Léonie mós iech ouch dinke wie iech euver De Kaptein vaan Köpenick laos. Want es iech zoe oongeveer alle aria's oet Olterdissen z'ne kemikken opera vaan boete kós, daan daankde iech dat aon tant Léonie, die iech de wijskes oet alle drei de aktes zoe dèks had hure zinge, tot iech sommege devaan wel druime kós. Noonk Dré zaoleger had bij 'n vreuger opveuring vaan 't stök ins de rol vaan ‘baoj’ gespäöld en daodoor kaom 't dinkelek tot ‘Köpenick’ m'n tant zoe nao aon 't hart laog.

Dee middag wouw iech Servé d'n inhaajd vaan 't stök verklaore, door häöm de avonture te verhole vaan de sjeunmeker, dee indertied, es kaptein vaan de sjötterij verkleid, 't stedsje Köpenick zoedaoneg op stelte had gezat. Meh de ganse historie sjijnde Servé wieneg te intressere.

Dat zouw evel gaw aanders weure. Wie iech häöm 's aovends nao 't ete weer trof, zaog iech direk aon Servé zie geziech tot get bezunders mèt häöm aon de hand waor. Heer maakde euveregens ouch gei geheim vaan 't wiechteg nuits wat heer had.

‘Iech bin bij de kluiverkes!’ verklaorde heer mèt e straolend geziech. Verwoonderd vroog iech m'ch aof, wat Servé detouw brach ziechzelf es batteraof te bestempele. Vaan de ein verwoondering veel iech in de aander.

‘Iech späöl mèt in Köpenick!’ zag Servé.

Iech moot häöm nogal oongeluiveg höbbe aongekeke, want heer spoojde z'ch veur de kwestie dudelek te make.

‘Jao zeker; iech späöl mèt es kluiverke! Venaovend moot iech al in de Kemedie zien veur de rippetere.’

[p. 160-161]

[p. 162]

Noe góng miech e leech op. Vaan tant Léonie had iech dèks genóg gehuurd wie in de ierste ak vaan 't stök de sjötterij de scène opkaom, veuraofgegaange door 'ne gansen tróp ‘jonges vaan de blozerij’ en ‘meidskes vaan Mestreech en Wiek’, die allemaol, nao d'n awwe Mestreechter trant, veur de meziekkapel vaan de sjötterij opdansde. 'ne Vrund vaan Servé z'ne pa, dee touwvalleg bij häöm thoes kaom en dee ouch mètspäölde, had gevraog of Servé niks deveur voolt um es kluiverke op de plaanke te versjijne. En dat had heer Servé gein twie kier hove te vraoge!

's Aovends kaom iech bij tant Léonie.

‘Jeu,’ zag ze, ‘volgende week gaon iech nao de Kaptein vaan Köpenick kieke. Höbste zin veur mèt te goon?’

Ze lachde ins wie ze dat vroog, want ze wis mer al te good tot iech veur zoe get te vinde waor.

‘En zaoterdagmiddag móste veer ins goon loere, jong. In de gezèt steit tot de kaptein door zien sjötters mèt meziek vaan de statie aofgehaold weurt.’

Dat waor netuurlek mer in sjien, veur de reclaam, want de ‘kaptein’ waor, evegood es alle aander mètwèrkende, 'ne rasechte Mestreechteneer.

Geer begrep tot Servé en iech 's zaoterdagsmiddags aon de statie stoonte!

'n Ganse hermenie had z'ch veur de gelegenheid in e blauw sjötterspak gestoke. Vaan wied aof al zaog me tösse 't doonker stof vaan de uniforme 't blinke vaan zèlvere epaulètte, kopere knuip en glanzende waopes.

‘Ze höbbe echte sabels!’ reep iech opgetoge tege Servé.

En eve later passeerde us de kojts boe-in de kaptein gezete waor.

Iers zaog iech niks aanders es 'n versjrikkelek dikke vrouw, in e soort militair kostuum gekleid, die e klein veetsje oonder d'n erm droog.

‘Is dat noe de kaptein?’ zag iech verwoonderd.

Meh Servé vroog of iech gek waor. ‘Dat is netuurlek de merketentster, jong. Dat zuuste toch aon dat veetsje awwe klaore!’

Noe loerde iech ins good en oontdèkde toen, neve die dikke medam, de ‘kaptein’, e klein mager menneke, mèt 'ne groete knievel.

Iech voont 't allemaol hiel leuk, meh d'n deepsten indrök hadde toch wel de sjötters op miech gemaak. In m'n verbeelding zaog iech ze al de scène opmarsjere:

[p. 163]

De derde kompenei

Mèt de meziek debij...

De opveuring boe iech mèt tant Léonie nao touw góng, waor daan ouch 'n ganse gebäörtenis veur miech. Iech waor nog noets in de Kemedie gewees en loerde m'ch veur 't begin vaan de veurstèlling al de ouge oet op de inriechting vaan de zaol en op de groete kristalle leechkroen. En wie, get nao ach oor, 't doonkerroed besjèlderd dook de huugde in góng en 't stök begós, vergaot iech alles roontelum m'ch. De sjötters, de kaptein, en de börgemeister, de baoj... al die figure die iech al jaore laank oet de leedsjes kós, versjene veur 't vootleech. Servé dansde veurop in d'n tróp kluiverkes en in 't lèste bedrief veel de dikke merketentster flaw, tot groet plezeer vaan 't publiek zoewel es vaan de mètspeulende. Ze móste häör bijbringe door middel vaan 'n dröpke oet häör eige zjeneverveetsje en iech geluifde vas tot ze veur expres vaan häör eigen aof gegaange waor, veur dat gleeske awwe klaore te kriege!

Wie Servé 's anderendaogs mien enthousiaste verhaole euver de veurstèlling hoort, waor heer raozend drop gebrand veur ouch ins te kinne goon kieke. Mètspeule waor hiel aordeg; meh alles ins zelf zien...! Umgekierd zouw iech noe zjus zoe gere ins 'n rol vervölle in dat boont bedrief.

Gaw genóg voonte veer de meneer veur alle twie euze zin te kriege. Servé had naomelek vaan z'ne pa e vrijkeertsje gekrege veur de volgende opveuring. 't Waor wel mer e keertsje veur d'n ‘ingelebak’, meh zoe nej kaom dat neet. Veer waore 't gaw same ins: Servé zouw mèt zie vrijkeertsje de veurstèlling bezeuke, terwijl iech zien plaots tösse de kluiverkes zouw innumme.

‘De moos um haaf ach aon d'n toneelingaank zien,’ zag Servé. Heer had miech perceis oetgelag wie iech doen mós en veer hadde zelfs same e paar kier gerippeteerd.

's Goondagsaovends waor iech um zeven oor al aon d'n achteringaank vaan de Kemedie. Toch stoonte dao al e paar jonges te wachte. Eine devaan kinde iech. 't Waor de roeje Chris; 'ne riechtege kluiver, aonveurder vaan 'n jongesbende in de buurt vaan de Werke. D'n daag teveure had Servé ziech nog mèt häöm gehojd um 'n glaze huif. 't Zal uuch dus neet verwoondere es iech uuch zègk tot binne de vief minute de Roeje en iech ruizing hadde; boe-euver wis iech zelf twie daog later neet mie. In eder geval, wie veer 't gebouw binnegónge, had de roeje Chris 'n blauw oug en iech 'n sjäör in m'n brook.

[p. 164]

Door de toneelcoiffeur woorte veer in de gawwegheid e bitteke gegrimeerd en eus kleier woorte in wanorde gebrach, wie bij echte batteraove. Daonao móste veer achter de coulieze wachte.

't Waor of iech gelaoje waor mèt plaankekoorts, zoetot iech mer mèt 'n haaf oer luusterde nao de dreigeminte vaan Chris, dee neve miech stoont.

‘Wach mer, menneke!’ sisde heer tösse zien tan, ‘iech zal diech wel kriege!’

In de zenewechtege aofwachtende stumming boe-in iech verkierde, had iech geine zin veur miech wijer mèt häöm te ensele.

Vaan op de scène kloonk zaank en meziek en me huurde 't gelach wat zoe noe en daan in de zaol losbeersde. Achter us stèlde de sjötters z'ch op. Väörop de meziekkapel.

Dao kraoge veer 't teike vaan de rezjiseur. Veer zatte de wijs in vaan: ‘Zuug, dao kump 'n ganse rij...’ en veer dansde de scène op.

Iech leep in de väörste rij. Veur us, in 't sjiemerduuster vaan de zaol, góng hei en dao gelach op. Neet beseffend tot 't die sjäör in mien brook betrof, dach iech: dat zal wel veur die blauw oug vaan de Roeje zien tot ze zoe'n lol höbbe. Ze meine netuurlek tot die naogemaak is... en daomèt vinde ze 't leuk.

Meh 't waor of Chris mien gedachte geraoje had, want oonverwachs voolt iech tot heer miech puutsje trok. Iech verloor m'n evewiech en veel. De jonges die achter miech lepe, struukelde daodoor weer euver miech, wat groete consternatie veroerzaakde oonder 't meziekkorps vaan de sjötters, wat achter us de scène wouw opmarchere.

Zoe gaw wie iech weer op m'n bein stoont, verkoch iech de Roeje 'n watsj tege ze sprotelegeziech tot 't kletsde. In de zaol oontstóng groete hilariteit. D'n tamboer-majoor vaan de sjötters wouw mèt ziene stek tössebei koume. Iech huurde tot in de zaol väöl lui ginge stoon, veur alles beter te kinne zien.

Dao kloonk door 't spektakel en gelach vaanoet d'n ingelebak de stum vaan Servé, dee door d'n duustere zaol keekde: ‘Geef häöm ein tege die tan, Jeu!’

Daverend gelach in de zaol. De Roeje perbeerde miech veur te zien door miech in mien ribbe te bókse; meh, d'n tamboer-majoor heel us vaan ein en gaof us allebei 'ne klinkende drej um eus oere.

De gansen theater stoont noe euverind.

Dao keekde Servé weer vaanoet de nók vaan de zaol: ‘Heer kin niks traon doen, menier! De Roeje heet häöm puutsje getrokke!’

Lachorkaan vaan 't publiek. De stumming in 't amfitheater bereikde

[p. 165]

häör hoegtepunt in 'ne sjaterlach zoonder ind.

Wat noe wijer perceis mèt miech gebäörde, kós iech m'ch achteraof neet mie zoe good herinnere. In eder geval stoont iech drei menute later op straot. Neve miech stoont Servé. En de Roeje, dee ze ouch droet gegoejd hadde, maakde gaw tot 'r weg kaom, bang es heer waor veur de wraak vaan Servé en miech.

De volgenden daag waor de hèlf vaan de recensie die in de gezèt euver 't stök stoont, gewijd aon Servé en miech, boedoor veer us boetegewoen geflejd voolte. Allein voonte veer 't jaomer tot ouch de Roeje geneump woort.

Wie tant Léonie de gezèt geleze had, zag ze tot veer ‘ierste klas vlegele’ waore en tot iech de naom vaan de femilie te sjan maakde.

Meh de recensie heet ze toch oetgesnooje en bewaord.

Aantekeningen

Uit: Veldeke 22 (1947-1948) 43-47. Wie achter het pseudoniem ‘Lindenhof’ verscholen gaat, hebben wij niet kunnen achterhalen.

De Kaptein vaan Köpenick: De première van deze opéra comique van Alfons Olterdissen vond plaats in 1907.