Boekèt Mestreechs. Bloemlezing uit de Maastrichtse dialectliteratuur

[p. 39]

Anoniem
Wiek en Mastreech gesepareerd

Dao weurt allewijl väöl allegatie gemaak euver de kwestie van de separatie.* Noe, dao höb ich niks tege, en ich dink ouch dat 't ei sjoen dingk zal zien, as zoe eder provincie op zich eiges zal zien, en um zoe te zègke ze moos en eerdappele allein maag koke. Daorum geef ich ouch mien ganse stum um Limburg mer* zoeväöl te separere as 't meugelek is, en zelfs nog mie.

Aongezeen ich dan zoe 'ne partisan* bin van alles op z'n eige hand te doen, zoe wil ich nog e bitteke veerder goon, en uch ein propositie make gehiel in 't belang van de provincie.

Alle minse wete dat Mastreech en Wiek ein stad oetmake, en ónder de administratie stoon van dezelfde börgemeister. Noe, dat vin ich benkelek verkierd, en ich proposeer* dat m'n Wiek van Mastreech zouw aofsnije, en eder van dees plaotse eine ganse börgemeister geve.

Dit zouw väöl plezereger zien as mer eine börgemeister ónder twieje te verdeile, zoedat eder mer ei stökske heet.

Alle twie höbbe dao-in 't groetste belang. Van d'n eine kant zouw Mastreech óntlas zien van de administratie van Wiek, woedoor dan ouch alles väöl gemekeleker zouw zien, en de directie wie op reedsjes zouw aofloupe. Dao zouw ouch ein groete economie* veur Mastreech zien; want, zeet ins nao alles wat ze neet zouwe kónne spaore!

Ten ierste zouwe ze gein trabante* mie veur Wiek mote betaole; ten twiede zouwe ze de Wieker lanteres mèt geinen olie mie mote veurzien; ten derde zouwe ze geine commissaris van pelitie in Wiek mote ónderhauwe; ten veerde zouwe ze noets mie de keie van Wiek doen verbetere, opdat de lui 'r d'n hals neet zouwe euver breke; ten vijfde... mer ich zouw noets gedoon höbbe, wannie ich alle de avantages wouw opneume die aon de separatie van Mastreech en Wiek zouwe verbónde zien.

Van d'n andere kant zouw 'r Wiek ouch neet aon verlere. Um de separatie compleet te make, zouw m'n de brögk op de Maos mote op de grónd goeie. Dan zouwe 'r pónte euver 't water vare, en Wiek zouw allein 't geld veur 't euverhole mote óntvange. Dit zouw jaorleks ei klein revenuke opmake van teminste f 20.000 Nederlands. Bove dat zouw Wiek nog óntlas zien van de sjöld van Mastreech, woe-in ze noe ein deil betaolt; dit zouw opnuits* ein economie zien van jaorleks f 5.000 Nederlands. Ten andere, Wiek zouw dan ouch häör eige

[p. 40]

belastinge, zoe wie octrooi, accijns, enz. enz. kónne óntvange, wat häör alweer ein bezuineging kaan opmake van f 50.000 Nederlands. Mèt nog ei bitteke mie op de maonesjien te rekene as m'n in Mastreech deit*, zouw me nog gemekelek f 20.000 Nederlands aon olie van de lanteres kónne oetwinne; en dat is ouch wel de meujte weerd. Enfin, me zouw zoe nog doezende kleine economiekes kónne oetvinde, woedoor Wiek zoe riek zouw weurde, dat m'n aon eder inwoener jaorleks ei klein pensioeneke van f 1.000 Nederlands zouw kónne oetkiere.

Dat 't veurdeileg zouw zien veur Wiek en veur Mastreech, van zich te divorcere, dit sjijnt mich oetgemaak, of um mich op zich Frans oet te drökke: c'est un fait acquis à la question.

't Is wel meugelek dat d'n einen of d'n andere chicaneur de ciefers die ich opgenómme höb ei bitteke vergroet zouw vinde. Mer aon dee keel moot ich zègke, dat ich häöm verach, dat heer eine bureaucrate en eine vijand van ze land is, en dat ich mich ónder de protectie van de wèt zal zètte.

Aantekeningen

Deze tekst is genomen uit de Momus Annalen veur 1833 en XI, nummer 2 van februari 1844, en draagt daar de titel Politieke consideraties euver de zake van dezen tied. De auteur ervan gaat schuil onder het pseudoniem ‘'ne Wiekeneer’.

de kwestie van de separatie: De tekst heeft inderdaad een politieke achtergrond. In 1843-1844 werd in Nederlands-Limburg door de separatisten onder leiding van Jean Baptiste graaf de Marchant et d'Ansembourg een felle actie gevoerd om de provincie, na de recente afscheiding in 1839, weer bij België te voegen.

partisan: voorvechter, voorstander

proposeer: stel voor

mer: Gelet op de spelling ‘mair’ (naast ‘mer’) zal het woord (soms) uitgesproken zijn met een naar de è of ae neigende klank.

economie: besparing

trabante: politieagenten

opnuits: Gelet op de spelling ‘op neuits’ neigt de uitspraak van de -ui- naar de äö-klank.