Nagelate schriften

[p. 613]

Tweeenvyftigste Brief.
Antwoort op de voorgaande. B.d.S. aan Gottfr. Leibnits.

Myn Heer,

IK heb het ^ablaadje, 't welk u belieft heeft aan my te zenden, gelezen, en bedank u ten hoogsten van des zelfs medeling. Ik beklaag my dat ik uw mening, die gy echter, gelijk ik geloof, klarelijk genoech uitgedrukt hebt, niet klarelijk genoech kan bevatten: te weten, of gy gelooftdat 'er een andere oorzaak is, om de welken wy in ^bd' opening der glazen wat ^cschaars moeten wezen, om dat men de ^dstralen, die uit een punt komen, niet naaukeuriglijk in een ander punt, maar in enige ^eruimte, die wy gemenelijk ^fwerkdadig punt noemen, vergadert; welke ruimte, naar mate van ^gd' opening, groter of kleinder is. Wijders vraag ik of de ^hglazen van de kijkers, die gy Pandochas noemt, dit gebrek verbeteren, te weten dat het werkdadig punt, of de ruimte, in de welken men de stralen, die uit het zelfde punt komen, na de ⁱwanschaduwing vergadert, naar maat van de grootheit altijt het zelfde blijft, 't zy d' opening groot of klein is. Want indien zy dit te weeg brengen, zo zal men hun opening naar believen konnen vergroten; en by gevolg zullen zy veel beter wezen, dan alle andere ^kgestalten, die aan my bekent zijn: andersins zie ik niet waaröm gy deze ^lglazen van de kijkers zo hoog boven d' andere gemenen prijst; want de ^mkringsche glazen der kijkers hebben overäl de zelfde ⁿas: en dieshalven, als wy hen gebruiken, zo zijn alle de ^opunten van ^p't voorwerp als in de ^qgezichtäs gestelt t' aanmerken. En hoewel alle de punten van 't voorwerp niet in een zelfde ^rafstant zijn t' aanmerken, zo kan echter het ^sverschil, dat daar uit spruit, niet ^tte gevoelen wezen, als de ^uvoorwerpen verre af gelegen zijn, om dat dan de ^wstralen, die uit een zelfde punt komen, als ^xevenwijdig aangemerkt, deur 't glas zouden deurgaan. Ik geloof echter dat uw ^yglazen van de kijker dit konnen helpen, als wy veel voorwerpen met een enige aanschouwing willen begrijpen, gelijk dan gebeurt, als wy zeer grote omgekeerde ^zronde glazen van de kijkers gebruiken, te weten op dat alles onderschei-

a Schedula.

b Aperturara.

c Parci.

d Radii.

e Spatiolum.

f Punctum mechanicum.

g Apertura.

h Lentes.

i Refractio.

k Figura.

l Lentes.

m Lentes circulares.

n Axis.

o Puncta.

p Objectum.

q Axis opticus.

r Distantia.

s Differentia.

t Sensibilis.

u Objecta.

w Radii.

x Paeralleli.

y Lentes.

z Lentes circulares.

[p. 614]

delijker vertoont zou worden. Maar ik wil liever mijn oordeel over alle deze dingen schorssen, tot dat gy uw mening klarelijker uitgedrukt zult hebben, daar toe ik u ernstiglijk verzoek. Ik heb dit ander ^aafdruksel aan mijn Heer ..... gezonden, gelijk gy beveelt; en zijn antwoort was, dat hy toen geen tijt had om dit t' onderzoeken, maar dat hy echter verhoopte dat hy d' een, of d' ander week tijt zou hebben. Ik heb de ^bVoorloper van Franciskus Lana noch niet gezien, gelijk ook niet de ^cnaturelijke werkdadige Gedachten van Joh. Olcius, en 't geen, dat ik meer beklaag, is dat uw ^dnaturelijke Onderstelling niet tot mijn handen is gekomen, en hier in 's Gravenhage ook niet te koop is. De gift dan, die gy zo mildelijk aan my belooft, zal zeer aangenaam aan my wezen: en indien ik u in enige zaak kan dienen, gy zult my altijt vinden

Uw. enz.

B.d.S.

a Exemplar.

b Prodromus.

c Cogitationes Physico-Mechanicae.

d Hypothesis Physica.