Nagelate schriften

[p. 584]

Vierenveertigste Brief.
B.d.S. aan J.J.

Waarde Vrient,

VErscheide beletselen hebben my verhindert om eerder aan u t' antwoorden. Ik heb het geen nagezien, 't welk gy, zo veel Deskartes ^aVerregezichtkunde aangaat, aangetekent hebt. Hy aanmerkt geen andere ^boorzaak, door de welke de ^cbeelden in de ^dgront van 't oog groter, of kleinder ^egevormt worden, dan de ^fkruissing der stralen, die uit verscheide punten van ^g't voorwerp komen, te weten, naar dat zy zich nader aan, of verder van 't oog beginnen te ^hkruissen, zonder dat hy op de grootheit van de ⁱhoek merkt, die deze ^kstralen maken, als zy zich op de ^lvlakte van 't oog kruissen. En hoewel deze leste oorzaak de voornaamste is, die in de ^mkijkers aangemerkt moet worden, zo schijnt het echter dat hy haar heeft willen verzwijgen, vermits hy, zo 't schijnt, geen middel wist om de ⁿstralen, die ^oevenwijdig uit verscheide punten komen, in zo veel andere punten te vergaderen. En dieshalven heeft hy ook die hoek niet ^pwiskunstiglijk konnen ^qbelapen: ja misschien heeft hy de zelfde verzwegen, om niet het ^rront ergens in boven die ^sgestalten, de welken hy invoert, te stellen. Want het is zeker dat het ront hier in alle d' andere gestalten, die men uitvinden kan, overtreft; dewijl het ront, overäl het zelfde zijnde, overäl de zelfde ^teigenschap



heeft. Tot ten voorbeelt, het ront A.B.C.D. heeft deze eigenschap, dat alle de ^ustralen, die ^wgelijkwijdig met ^xd'as A.B. van de zijde van A komen, op des zelfs ^yvlakte in dier voegen breken, dat zy daar na gezamentlijk in 't punt B vergaderen. Desgelijks, alle de stralen, die evenwijdig met d'as van de zijde van C komen, zullen ook op de vlakte in dier voegen breken, dat zy gezamentlijk in 't punt D te zamen zullen komen: 't welk

a Dioptrica.

b Causa.

c Imaginés.

d Fundus.

e Formari.

f Decussaria.

g Objectum.

h Decussare.

i Angulus.

k Radii.

l Superficies.

m Telescopia.

n Radii.

o Paralleli.

p Mathematicè.

q Determinare.

r Circulus.

s Figurae.

t Proprietas.

u Radii.

w Paralleli.

x Axis.

y Superficies.

[p. 585]

van geen andere ^zgestalte gezegt kan worden, schoon de ^awassende sneên, en de ^blangronden ook ^conëindige middellijnen hebben. 't Is dan zodanig gestelt, gelijk gy schrijft; te weten, dat, indien men nergens anders op merkt, dan op de langte van 't oog, of van de Verrekijker, men zeer lange Verrekijkers zou moeten maken, eer men de dingen, die in de maan zijn, zo onderscheidelijk, als de genen, die men hier op aarde heeft, zou konnen zien. Maar, gelijk ik gezegt heb, het bestaat voornamelijk in de ^dgrootheit van de ^ehoek, die van de ^fstralen, uit verscheide punten komende, op de ^gvlakte van 't oog, als zy zich daar ^hkruissen, gemaakt word; en deze hoek word ook groter, of kleinder, naar dat de ⁱbrantpunten der glazen, die in de ^kKijker gezet worden, meer of min verschillen. Indien gy begerig zijt om de ^lbetoging hier af te zien, wel aan, ik ben bereid om de zelfde, als 't u belieft, te zenden.

In Voorburg, 3. Maert 1667.

z Figura.

a Hyperbole.

b Ellypses.

c Dimametri infinitae.

d Magnitudo.

e Angulus.

f Radii.

g Superficies.

h Decussari.

i Foci.

k Tubus opticus.

l Demonstratio.