Syons wijn-bergh
(1670)–M. van de Speybroek– AuteursrechtvrijInhoudende verscheyden schriftuerlijcke liedekens, uyt den Ouden en Nieuwen Testamente by een vergadert
't Acht-en-dertigste liet.
| |
Op de wijse Psalm 33. Of: Achab over Israel, &c.
PAessche-daegs Feest noch alle dagen,
Moet houden hier Gods Israël,
In dit Egypten, om die plagen
't Ontgaen, des slaenden Engels fel.
De deur-posten vroedigh,
Te bestrijcken bloedigh,
Van het suyver Lam,
En soet deegh te eten,
Moet oock niet vergeten,
Jacobs rechte stam.
2. Binnens huys most Israël eten
| |
[pagina 196]
| |
Haest en geheel dit Lam deurgloeyt:
Wie buyten bleef die wert versmeten,
Die suer broot at wert uytgeroeyt
Men wierp in den vlamme,
Al wat van den Lamme
Sy op aten niet;
Wie daer toe souw treden,
Most oock zijn besneden,
Eer men 't hem toe-liet.
3. Van 't Passche-lam verstaet ter degen,
't Is Christus, soo de Schrift uytleyt:
Den ouden deessem reyn uytvegen
Moetmen der boosheyt en schalkheyt,
Elck moet na 't betamen,
Christum gehoorsamen
In al watmen doet,
Daer by vyerigh smeken,
Dat God ons gebreken
Werp in liefdens gloet.
4. Opschorten laet ons de gedachten,
Hoog tot den Heer, alsoo 't behoort,
Uyt de wolcken hem steets verwachten,
En haesten om te reysen voort,
| |
[pagina 197]
| |
Met den staf in handen,
Dat onse verstanden
Houden Gods woort vast:
Desen troost der waerheyt,
Kan helpen uyt zwaerheyt,
En uyt aller last.
J. de R. | |
Wy sullen een weynigh beschrijven het Pascha des Ouden Testaments, ingestelt voor de uyt-tocht der Kinderen Israëls, Exod. 12.De Heere nu hadde tot Mose ... gesproken Exod. 12. vs. 1. spreeckt tot de gantsche Vergaderinge Israels, seggende en den tienden deser maent neme een yegelijck een Lam ... voor een huys ... vs 3. Een volkomen Lam ... vers 5. ende de gansche Gemeynte ... Israëls sal het slachten ... vers 6. en sy sullen het bloedt nemen, en strijcken 't aen beyde zijd-posten, en aen den boven dorpel, aen de huysen in de welcke sy het eten sullen vers 7. Aldus nu sult gy het eten; uwe lendenen sullen opgeschort zijn, uwe schoenen aen uwe voeten, en uwen staf in uwe handt: ende ghy sult het met haesten eten, het is des Heeren Pascha ... vers. 11. Ghy en sult niet eten dat ongedeessemt is, in alle uwe wooningen sult ghy ongesuerde brooden eten, vers 20. Mose dan riep de Oudtsten van Israël ende seyde tot hen: Leset uyt, ende neemt u Lammeren voor uwe Huysgesinnen, ende slachtet het Pascha, vers 21. Neemt dan een bondelken Ysop, ende dopt het in 't bloedt dat in een becken sal wesen, ende strijckt dat aen den boven dorpel, ende aen beyde de zijd'-posten van dat bloedt ... niemant sal uytgaen, uyt de deure sijnes huyses tot aen den morgen, vs. 22. Want de Heere sal doorgaen, om de Egiptenaers te slaen, doch wanneer hy het bloet sien sal aen den boven dorpel, en aen de twee zijd-posten: soo sal de Heere de deure voor by gaen, end den Verderver niet toelaten om in uwe huysen te komen ... vers 23. Onderhoudt dan dese insettinge ... tot in eeuwigheyt ver 24. Wanneer uwe Kinderen tot u sullen seggen, wat hebt ghy daer voor een dienst? vers 26. Soo sult ghy seggen, dit is den Heere een Paesch-offer, die voor de Kinderen Israëls huysen voor by ginck in Egipten, doe hy de Egiptenaers sloegh, ende onse huysen bevryde; doe buyghde sich het volck ende neyghde sich, vs. 27. Ende de Kinderen Israëls gingen ende deden het, als de Heere Mose geboden hadde ... vers 28. En het geschiede ter middernacht, dat de Heere de eerstgebooren in Egyptenlande sloegh, van de eerst-geboorenen Pharaos aen, die op sijnen troon sitten soude, tot op den eerst-geboorenen des Gevan- | |
[pagina 198]
| |
gens ... En alle eerst-geboorene der beesten ... vs. 29. Ende daer was een groot geschrey in Egipten want daer en was geen huys daer niet een doode in en was ... vs. 30. Maer by alle Kinderen Israëls ... niet eenen hont [die] sijne [tonge] roerde, van den menschen af tot den beesten toe ... Exod. 11.7. | |
De kinderen Israëls hebben twee jaer na datse uyt Egipten getogen waren, het Passcha gehouden.De Heere sprack tot Mose in de Woestijne Sinai, in het tweede jaer, naer dat sy uyt Egiptenlandt getoogen waren, in de tweede maent, seggende: Dat de Kinderen Israëls het Paeschen houden souden, Num. c. 9.1 ... En sy hielden het Paeschen ... in de Woestijne Sinai, na alles dat de Heere geboden hadde, vs. 5. | |
Het Paeschen-feest is door verscheyde Koningen van Juda te Jerusalem gehouden, onder andere van Jehizkia Koningh van Juda en Jerusalem.De Koninck Jehizkia sondt tot gansch Israël ende Juda, 2 Chron. 39.1 ... Ende schreef open brieven tot Ephrarim ende Manasse, dat sy souden komen tot het huys des Heeren te Jerusalem: om den Heere den God Israels Paeschen te houden. Ende de sake was recht in de oogen ... der ganscher Gemeente, vers. 5. Soo steldense sulcks, datmen eene stemme door gansch Israel van Ber-seba tot Dan soude laten doorgaen, op dat sy souden komen om het Paeschen den Heere den God Israels te houden, in Jerusalem, vers 6. De loopers dan gingen henen met de brieven van de handt des Konincks, door gansch Israel ende Juda ... seggende: Ghy Kinderen Israels, bekeert u tot den Heere ... vs. 8. Ende verhardet u lieder necke niet ... gevet den Heere de handt, ende komet tot sijn Heylighdom, 't welck hy geheylight heeft tot in eeuwigheyt, ende dienet den Heere uwen God: soo sal de hitte sijnes toorns van u afkeeren ... vers 10. Soo gingen de loopers van Stadt tot Stadt ... doch sy belachtense ende bespottense. vs. 11. Evenwel sommige van Aser, Manasse, ende Zebulon, verootmoedigden | |
[pagina 199]
| |
sich ende quamen te Jerusalem, vers 12. Oock was de handt Gods in Juda, hen eenderley herte gevende vers 13. Ende te Jerusalem versamelde sich veel volcks, om het Feest der ongesuerde [brooden] te houden .. vs. 18. Eene menighte des volcks, vele van Ephraim, Manasse, Issaschar, ende Zebulon, en hadden sich niet gereynight, maer aten het Pascha, niet gelijck geschreven is: doch Jehizkia badt voor hen, seggende: De Heere die goet is, make versoeninge voor [dien,] vers 19. [Die] sijn gansche herte gricht heeft om God den Heere ... te soecken: hoewel niet na de reynigheyt des Heylighdoms, vers 20. Ende de Heere verhoorde Jerhizkia, ende heelde het volck. Soo hielden de Kinderen Israels die te Jerusalem gevonden wierden, het Feest der ongesuerde [Brooden] seven dagen met groote blijdtschap: de Leviten nu ende de Priesteren presen den Heere dag op dagh met sterck-luydende Instrumenten des Heeren. | |
Bedenckelijck wel uyt dese heylige liederen ofte psalmen ...Singt den Heere by beurte met danck-segginge, singt vrolick Gode onse sterckte: Juyget den God Jacobs. Heft eenen Psalm op, en geeft de Trommel: de Lieffelijcke Harpe met de Luyte ... Blaest de Basuyne in de nieuwe Mane, ten bestemder tijt op onsen Feest dag. Want dat is eene Insettinge in Israel, een recht van den God Jacobs. Hy heeft het geset tot eene getuygenisse in Joseph, als hy uyt getoogen was tegen Egypten-landt. Psal. 81. vs. 2 ... ô Jerusalem roemt den Heere ... Hy segent uwe Kinderen binnen in u Psal. 147. vs. 12 ... Hy maeckt Jacob sijne woorden bekent ... alsoo en heeft hy geene volcken gedaen: en sijne rechten en kennen sy niet vers. 20. ô God, doe gy voor het aengesichte uwes volckx uyt toogt: Doe gy daer henen tradet inde Woestijne. Psalm 68. vs. 8. Lovet den God der Goden Psalm 136. vs. 2. Dien die alleene groote Wonderen doet. vs. 4. Dien | |
[pagina 200]
| |
die de Egiptenaers geslagen heeft in haere eerstgeboorne ... vs. 10. en heeft Israel uyt het midden van hen uyt-gebracht. vs. 11. met een stercke hant, en met eenen uyt gestreckten arm. vs. 12. Dien die de Schelf-zee in deelen deelde. vs. 13. en voerde Israel door 't midden vande selve: want Sijne goedertierentheyt geduurt tot inder eeuwigheyt. De Heere is een Krijgs-man ... Exo. 15.3. Hy heeft Pharaos Wagens en sijn Heyr inde zee geworpen: en de keure sijnder Hooft-lieden zijn verdroncken in de Schelf-zee. vs. 4. De Af-gronden hebbense bedeckt: en zijn inde diepte gesoncken als een steen. vers. 5. Door het geblaes van uwen neuse zijn de wateren op gehoopt ... de stroomen hebben over eynde gestaen ... vers. 8. De Vyandt seyde, ick sal vervolgen ... Gy hebt met uwen wint geblasen: de zee heeftse overdeckt: sy soncken onder als loot. Komet en siet Gods daden: Hy is vreeselijck van werckinge aen de menschen kinderen. Psal. 66.5. Hy heeft sijne wonderen eene gedachtenisse gemaect. Psal. 111.4. Hy heeft de zee verandert in 't drooge; sy zijn te voete gegaen door de Reviere: daerom hebben Wy ons in Hem verblijdt, Psalm. 66.6. Halelu-Jah. | |
Van het onbevleckte Paesch-Lam des Nieuwen Verbondts.Wie ooren heeft, die hoore wat de Geest tot de Gemeente segt, Apoc. 3.22. Ick sagh ... in het midden van de Ouderlingen, een Lam staende als geslachtet, Apoc. 5.6. Sy songen een nieuw Liedt, seggende, Gy zijt weerdigh ... want Gy zijt geslachtet, en hebt ons God gekocht met uwen bloede, uyt alle geslachten, vers 9. Sy songen het Liedt Mosis des Dienst-knechts Gods: de Heere sal in eeuwigheyt ende geduerighlijck regeeren, Exod. 15.18. Want Pharaos peert, ende sijne wagenen, met sijne ruyters zijn in de zee gekomen, ende de Heere heeft de wateren der zee over hen doen wederkeeren ... Sy songen het Liedt Mosis des Dienst-knechts Gods, ende het ge- | |
[pagina 201]
| |
sangh des Lams: Gelooft zy de Heere de God Israels, want hy heeft verlossinge te wege gebracht sijnen volcke, Luc. 1. Gezegent zy de God en Vader onses Heeren Jesu Christi, die ons gezegend heeft in Christo met alle geestelijcke zegeningen, Ephes. 1. Dancket den Vader die ons bequaem gemaeckt heeft, om deel te hebben in de erve des Heyligen in 't Licht ... In het Koninckrijcke des Soons sijner liefde, in den welcken wy de verlossinge hebben door sijn bloedt, Col. 1. Ick hoorde een stemme veler Engelen ... Haer getal was tien duysent-mael tien duysenden, ende duysent-mael duysent , seggende met een groote stemme, Het Lam dat geslachtet is, is weerdigh te ontfangen kracht, rijckdom, wijsheyt, sterckte, eere, heerlijckheyt ende dancksegginge. Siet ick sta voor de deure ende ick kloppe, indien yemant mijne stemme sal hooren, ende de deure open doen, ick sal tot hem in-komen en ick sal met hem het Avondtmael houden, en hy met my, Apoc. 3.20. Saligh zijnse die geroepen zijn tot de Bruyloft des Lams, dese zijn de waerachtige woorden Gods, Apoc. 19.9. Want oock ons Pascha is voor ons geslachtet, [namentlijck] Christus, 1 Cor. 5.7. Dat geslachtet is van de grontlegginge der werelt, Apoc. 13.8. Het Lam Gods dat de sonden der werelt wech neemt, Joan. 1.19. Als eens onbestraffelijcken ende onbevleckten Lams, 1 Petr. 1. Soo dan, laet ons Feest houden, niet in den ouden suer-deessem. Den suer-deessem der Phariseen, welcke is geveynstheyt, Luc. 12. Niet in quade begeerlijckheyt gelijck de Heydenen, 1 Thess. 4. Suyvert den ouden suer-deessem uyt, 1 Cor. 5. Maer in ongesuerde brooden der oprechtigheyt ende waerheyt. Tegen malkanderen goedertieren, barmhartigh, vergevende malkanderen, gelijckerwijs oock God in Christo ons vergeven heeft, Ephes. 4.32. Ende soo veel als er na desen regel sullen wandelen, over de selve sal zijn vrede en barmhertigheyt, ende over het Israel Gods, Gal. 6. |