Syons wijn-bergh

Inhoudende verscheyden schriftuerlijcke liedekens, uyt den Ouden en Nieuwen Testamente by een vergadert

[p. 137]

't Seven-en-twintigste liet.
Waer in bewesen werdt, dat God den Mensche den arbeydt heeft opgeleyt, &c. aant. ⁺

+ 027

Stemme: De werelt is nu heel in roere, &c.

AL die met sijnder handen wercken,
En arbeyt om winnen sijn broot,
Schenck ick tot des gemoets verstercken,
Dit kort gesangh voor een kleynoot:
Ja al waer 't op 't zwaerste lastigh // geschiedt,
Denckt dat het God de Heere groot,
Adam den eersten Mensche hiet.

2. God sprack selver in den beginne
Tot onsen Voor-vader Adam,
In 't zweet sult gy u broodt nu winnen,
Want Hy was toornigh ende gram:
De straffe doen over hem quam // van God,
Die hy niet wederom wech en nam,

[p. 138]

 

Want het is toch ons deel en lot.

 

 

 

3. Al haddet den Ouden verdrooten,

 

En den arbeydt gevallen zwaer,

 

Sy hebben langen tijt genoten,

 

En geleeft eenige hondert Jaer,

 

Onsen tijdt en is daer by maer // als niet,

 

Wiert hy noch wel genomen waer;

 

In al het gene dat God gebiet.

 

 

 

4. Gelijck als men weynigh siet mercken

 

Op den arbeydt tot Godes eer,

 

So gaet 'et vast al met 'et wercken,

 

Den tijt werdt verleuyt al te seer,

 

En dan en weet men genen keer // waer heen,

 

Dan staen de handen al tot begeer

 

Van die dickwils den arbeyt deen.

 

 

 

5. Salomon ging exempel leeren,

 

Doen hy den Wijn-bergh gingh voor by,

 

Daer sotten en leuyaerts verkeeren,

 

Den muer die lagh vast in de ly,

 

Netels en distels stonden vry // gewast,

 

Waer door quam 't anders; dan om dat sy

 

Weynig op 't werk hebben gepast.

 

 

 

6. De leuye werden naer de mieren,

[p. 139]

 

(Tot leer) gewesen van Salomon,

 

Die geen hooft hebben om regieren,

 

Nochtans siet mense neerstig spoen

 

Een yegelijck sijn werck te doen // met vlijt

 

Vergaren in den Somer groen,

 

Spijse tot des Winters profijt.

 

 

 

7. Met veel klappen, praten, en rellen,

 

Siet men somtijts den tijt doorgaen,

 

Is 'er dan wat nieus te vertellen,

 

Men laet den mont schier open staen,

 

Om dat wel scherp te hooren aen // wat is 't,

 

't Waer veel beter sijn werk gedaen,

 

Als onnodigh den tijt verquist.

 

 

 

8. Al die haer tot den arbeydt schicken,

 

En leuyheyt aen een zijde laet,

 

Werdt gepresen in vele sticken,

 

Want ledig gaen leert vele quaet,

 

Suypen en brassen met onmaet // te saem,

 

Maer met het hantwerk delicaet,

 

Houdt men in den toom het Lichaem.

 

 

 

9. In alles moet men houden mate,

 

Al bevalt ons wel den arbeydt,

[p. 140]

 

Op dat wy nimmermeer verlaten

 

Daer ons Christus af heeft geseyt

 

Gods Rijck, en sijn gerechtigheyt // eerbaer:

 

Want giericheyt, dicwils verleyt

 

Eer dat men 't selver wort gewaer.

 

 

 

10. Paulus van Gode uytverkoren

 

Tot der Heydenen Predikant,

 

Die als een wijs Herder ging voren,

 

Gebiedende met goet verstant,

 

Om te arbeyden metter handt // maer siet,

 

Die niet en wilden tot haerder schandt,

 

Die en souden oock eten niet.

 

 

 

11. Aen de Gemeente van Ephesen,

 

Heeft hy met klare woorden vroet

 

Al tot het hantwerk oock gewesen,

 

In alle redelijckheyt goet,

 

Op dat wy door neerstigen spoet // al wat

 

Souden hebben tot overvloet,

 

En den Armen geven dat.

 

 

 

12. Die soo besteden hare dagen,

 

Al zijn sy weynigh ende kort,

 

Die sullen den Heere behagen,

[p. 141]

 

Haer handtwerck oock gezegent wordt,

 

Met de reyne liefde begort // blijft hy,

 

Die hem dickwils daer toe aenport,

 

Dat hy sijn Naesten medeelig zy.

 

 

 

13. Oorlof hier mede wil ick enden,

 

Nemet van my jonst en dank,

 

Soo ghy my 's gelijcks yet wilt senden,

 

Ick sal oock doen al sulk ontfank,

 

God prijsen al ons leven lanck // men moet

 

Voor sijn goetheydt oock even stranck,

 

Die hy uyt louter genaden doet.

Behoudt het goede.

Den arbeydt en besigheyt is den Mensche van God op-geleyt, ten nutte van hem selven; ende den ganschen aert-bodem.

De Heere God hadde den Mensche geformeert uyt het stof der aerden, Gen. 2.7. Na den beelde Gods, Gen. 1.27. Na de gelijckenisse Godes, Gen. 5.1. Alles onder sijne voeten geset, Psal. 8.7. oock hadde de Heere God eenen Hof geplant .. ende stelde aldaer den mensche, Gen. 2.8. Ende settede hem in den Hof Eden, om dien te bouwen, ende dien te bewaren, vs. 15.

Zegen ende vloek over 't werck onser handen; om der sonden wille in 't Oude Verbondt beschreven.

Zegheninghen sullen u over komen, wanneer ghy de stemme des Heeren sult gehoorsaem zijn, Deut. 28.2. de Heere sal den zegen gebieden ... in alles waer aen ghy uwe handt slaet, vs. 8. De Heere sal u op doen sijnen goeden schat, den Hemel; om uwen Lande regen te geven te sijner tijdt, ende om te zegenen al 't werk uwer handen. vs. 12. Welgelucksaligh is een yegelijck die den Heere vreest ... Psal. 128. vs. 1. Gy sult eten den arbeyt uwer handen, ende 't sal u wel gaen. vs. 2. Uwe Huysvrouw sal wesen als een vruchtbare Wijnstock ... vs. 3. Siet also sal sekerlijck dien man gezegent worden ... vs. 4.

Daer en tegen ... indien gy de stemme des Heeren ... niet en sult gehoorsamen, Deut. 28.15. De Heere sal onder u senden den vloeck, Gen. 3. Het Aertrijck vervloeckt vs. 17. ende met smerte sult ghy daer van eten alle de dagen uwes levens, oock sal het u doornen ende distelen voortbrengen, vs. 18. (De Vrouwe ... met smerte Kinderen baren ... Ick sal seer vermenighvuldigen uwe smerte ... vs. 16.) In alles waer aen ghy uwe handt slaet, dat ghy doen sult ... vs. 20.

De Heylige Menschen Gods hebben geboden dat men soude arbeyden, werckende dat goet is met de handen, op dat men hebbe mede te deelen den genen die noodt heeft, Ephes. 4.28. Wy beveelen u, broeders, in den name Jesu ... dat ghy u ontreckt aan een yegelijck broeder die ongeregelt wandelt, 2 Thess. 3.6. Ghy weet hoemen ons behoort na te volgen, vs. 7 ... nacht en dagh werckende: op dat wy niemant en souden lastigh zijn, vs. 8 ... Want oock doen wy by u waren, hebben wy u dit bevolen, dat soo yemant niet en wil wercken, oock niet en ete, etc. vs. 10.

[p. 142]

De ledigheydt leert veel quaet.

INdiender yemant meynt dat eten, drincken, slapen,
En anders niet te doen als ledigh sitten gapen,
Het rechte leven is dat tot vernoegen leyt,
Die heeft niet recht geleert wat leven is geseyt.
Men segge wat men wil; des menschen beste dagen
Bestaen in besigh zijn, in soeten last te dragen,
In yet te mogen doen; ontrent een goede saeck
Daer vint een rappe ziel voor al de beste smaeck.
Wat is doch van het lijf by wijlen op te vollen,
En weder over-hant, wanneer het is gezwollen,
Te ruymen eenigh deel; indien men niet en doet
Dat ons de ziele wijst tot eenigh beter goet.
Doch als de groote God aen Adam wilde geven,
Al watter dienen mocht om wel te mogen leven,
Al watter nodigh was om met een soete vreught,
Te leyden tot gebruyck de krachten van de jeught:
Hy gaf hem tot vermaeck een Hof van schoone boomen,
Doch niet om leuy te zijn, en daer te sitten droomen,
Niet om alleen te sien het edel boom-gewas,
Niet om gelijck een block, te liggen in het gras:
Maer om het schoon Prieel, met eygen handt te bouwen,
En daer in alle ding den Schepper aen te schouwen;
't Is seker, ledigh zijn en is geen ware rust,
Een mensch die niet en doet, is sonder herten lust.
Doch boven alle dingh behoort den mensch te letten
Door eenigh staegh bedrijf de sinnen op te wetten,
Geen sucht tot leuyen aert, maer stage besigheyt
Is van den eersten af de menschen opgeleyt.
De groote Schepper werckt, en dat van alle eeuwen,
Hoe kan des Heeren beelt dan ledig sitten geeuwen,
Wie ledigh sit en gaept, is water sonder vloet,
De mensch doet veeltijts quaet wanneer hy niet en doet.