De pool van de droom. Van en over Johan Daisne

[p. 17]

Johan Daisne Onze taal en letteren of de valse Vlaamse schaamte

Een jammerlijke trek van de Vlaming is steeds te willen doen geloven dat hij aan een minderwaardigheidscomplex lijdt, ook wanneer hij dat een andere Vlaming verwijt. Hij is voortdurend bezig ons met het buitenland te vergelijken, vindt daar alles beter want het staat op internationaal peil, zodra 't maar vreemd is. Hij vermindert stelselmatig onze eigen deugden, zoekt naar de mogelijke redenen daarvan en doet niets liever dan voorwendsels vinden om zich te stijven in zijn ondeugden.

Het is bekend hoe de Vlaamse letterkundige, met de grootste zelfverzekerdheid, het telkens weer nodig acht het geheel onzer letteren in twijfel te trekken. Het laatste snufje is nu ook het gekanker over onze taal, die zo dof is, zoveel e's telt, zoveel slappe uitgangen. De Germaanse mist benevelt ons strottehoofd, terwijl in het zuiden de klinkers er als zonnen uitrollen. Het Algemeen Beschaafd (en hier komt de knaap uit de mouw kijken!), zijnde een enigszins kunstmatige, verhaaste vorm van taal-evolutie met de onvermijdelijke slijtageverschijnselen vandien, helpt dat verdoffingsproces. Terwijl onze dialecten (o Gezelle) ten minste nog iets vasthouden van ons klankrijk verleden!

Mijn antwoord daarop is:

1	Elke taal heeft haar eigen groeiwetten en groeivormen, waaraan geen gekanker helpen kan.
2	Zo ook alle cultuurvooruitgang, waarvan het A.B. een onmisbaar (sociaal) element is. Die de klok wil achteruitzetten, zou vooral ‘arm’ Vlaanderen een misdadige ondienst bewijzen.
3	Ik kan het niet helpen, maar als ik het tegengestribbel der anti-beschèèfden hoor, rijst bij mij altijd de verdenking: soms bang van de concurrentie met Holland?!
4	Klinkerrijkdom is zoals elke schone niet noodzakelijk ieders lief. Mij persoonlijk bvb. ligt de overdaad van a's en o's bij Spanjaarden en Italianen volstrekt niet. Ik vind het behalve vermoeiend en vervelend, zelfs lelijk en potsierlijk. Je kunt in het zuiden geen postzegel kopen of het wordt een bombardement van vocalen. Ik zou zeggen dat men vooral dààr aan mistkelen lijdt: telkens je Don Juan hoort, is hij aan 't gorgelen als een operatenor.
5	Als het dan toch van den vreemde moet komen, stel ik tegenover de Latijnse talen de Slavische. Deze zijn niet arm aan volle klinkers, maar de medeklinkers spelen er toch de hoofdrol, en daaronder bepaaldelijk de

[p. 18]

sisklanken, vooral in het Pools met zijn 23 soorten essen. Welnu, ieder zijn heug: er gaat voor mij van dat consonantisme een onbeschrijflijke, een bijna magische bekoorlijkheid uit, waarvoor ik het Latijns gevocaliseer grif cadeau doe. Daarmee zijn we dan quitte, en ik althans klaar om in Vlaanderen het A.B.(C.) van ons schone en mooie Nederlands te huldigen. Het past ons die van hier zijn, zoals alles wat van hier is. Wij zijn een matig land, tussen de iberische en Siberische extremen. En veel van buiten verblindt of klinkt alleen omdat men 't niet begrijpt of niet gewend is. Don Juan is in Spanje niet meer dan meneer Jan (met wie onze allitererende Heer Halewijn gerust de vergelijking doorstaan mag): en Prins Dolgoroeki betekent voor de Rus letterlijk een heerschap met lange vingers, in de diefachtige zin van 't woord dan nog!...

Geloof mij, Vlamingen, weer alle binnen- of buitenlands vandalisme. Ik kan evenzeer als wie ook met exotismen dwepen, met die zelfs van het dialect. Ik heb ook al wel eens een boutade tegen onze ‘kinkel’taal geschreven. Maar de dikke, rustige, groene Van Dale is mijn beste droomboek, een bijbel van welluidendheid, ons kostbaarste patrimonium. En, pas op, tegen allen die 't belagen: een vaste burcht, waarop ze zich aan brokken zullen lopen!^(*)

(*) In de laatste § is tweemaal de meervoudsimperatief-t weggelaten, wellicht tot spijt en nijd van de treurders over onze vroegere weelde. Nog een slijtageverschijnsel van het A.B., maar in het Nederlands verkies ik vlotheid boven mijn liefde voor een consonant.