Gerard Kornelis van het Reve en De groene anjelier

□ Van majuskel naar minuskel

Misschien zoek ik het te ver. Maar laat me dan dit pretje! Graag sluit ik bij boven uitgewerkte analyse van enkele reviaanse krachtlijnen aan, met een bijna verborgen illustratie(tje). Het tweede hoofdstuk van De Taal Der Liefde eindigt met de zin: ‘De taal der liefde was internationaal.’⁽²⁶⁵⁾ In Op Weg Naar Het Einde, schrijft Van het Reve na een voorlopig uitgewerkte planning van het revisme: ‘(...) de taal der Liefde is internationaal...’⁽²⁶⁶⁾

Ik zie hier twee opvallende variaties van de grote reviaanse slogan. In 1963, bij de geboorte van de revistische sex, bedenkt de schrijver de homoseksuele deugd met een majuskel: Liefde. Zijn hoop ligt vervat in het kader van een onvoltooid tegenwoordige tijd. In 1972 heeft,

(265) Ibidem, 39.

(266) Op Weg Naar Het Einde, 141.

[p. 238]

na de gevoelige klap die het revisme in 1965 had gekregen,⁽²⁶⁷⁾ Van het Reve de hoop getemperd. De slogan wordt thans, door de esthetische ironie bijgekleurd, gerelativeerd. Het woordje liefde schrijft hij nu met een minuskel. En de hoop, in 1963 door de O.T.T. uitgedrukt, is thans door een ombuiging naar de onvoltooid verleden tijd, veranderd in twijfel. Kortom, met de Spaanse jongen Antonio gloorde in 1963 voor het eerst de zon van het revisme. In 1972 (dit is het publikatiejaar, 1968 is het jaar van het gebeuren zelf) vormen zich monsterlijke wolken, in het Peter Z.-personage. Bedenksels en verbeelding vertonen barsten. Wat staat er dan de lezer te wachten als hij weet dat de schrijver in Lieve Jongens alleen nog bedenksels en verbeelding te berde brengt?

(267) Nader Tot U, 109.