Gerard Kornelis van het Reve en De groene anjelier

[Op weg naar het einde]

□ Brief uit Edinburgh

Het reviaanse schrijfmirakel gebeurt al in de eerste twee mededelende zinnen. Ze vormen een platform voor de derde tussen haakjes geplaatste en voor het irrationele schrijverschap van G.K. van het Reve belangrijke zin met het centrale woord lounge. Mijn God, magistraal wat hier gebeurt! Vanuit de kitschatmosfeer van deze scheepslounge belandt de schrijver bij de katholiek-theologische voorstelling van ‘het einde der tijden’: ‘Wie gelooft dat het einde der tijden op handen is, moet zijn geloof wel in dit soort interieur bevestigd zien, welks

[p. 135]

stijl niet meer vergelijkbaar is met enige vroegere stijl uit de geschiedenis.’⁽¹⁶⁾ Stilistisch komt, door de transcendente beschouwing gewijd aan het object (de lounge) de archaïserende zegging op het voorplan. Zo wordt het irrationele door de waarneming geïntensiveerd. Dat wordt nu G.K. van het Reve's nieuwe expressiemiddel. Eén zo'n zin verraadt de Verrezen Schrijver. Uit de verbinding van de rationele waarneming met de irrationele beschouwing, ontstaat een kettingreactie waarbij ‘de rede als uiterlijke ordeningsvorm’⁽¹⁷⁾ een allesoverstijgende ‘waarheid’ voelbaar maakt. Het gebeurt, jongens. Het is gebeurd. Van in den beginne!

(16) Op Weg Naar Het Einde, 7.

(17) H.U. Jessurun d'Oliveira, a.w., 183.