Gerard Kornelis van het Reve en De groene anjelier

[Werther Nieland]

□ 74 12punts pagina's

‘Ja, maar wat is een roman. Een roman is tegenwoordig, zeker wat de reuzenpocket betreft, alles wat boven de vierenzeventig twaalfpunts pagina's uitgaat, dat is een roman.’ Je raadt het, de bewegende Banneling Zelve in één van zijn 1001 te onthouden uitspraken.⁽⁹⁵⁾ Deze woorden kregen vleugels op 30 juni 1964. Ik interpreteer ze opnieuw als een aposteriorisme van G.K. van het Reve. De auteur van Op Weg Naar Het Einde houdt hier een vurig pleidooi. Hij verdedigt de Verbrokkeling. Nà De Avonden immers krijgt de doedelzak ademnood.

Werther Nieland, twee jaar later, wordt het laatste grote

(95) H.U. Jessurun d'Oliveira, a.w., 155.

[p. 88]

werk, zowel kwalitatief als (en vooral) kwantitatief. In mijn Reve-omnibus wordt dit Grote Werk gedecimeerd tot zegge zestig bladzijden. Met de goede wil van uitgever en opdikkend papier spring je over de vierenzeventig twaalfpunts pagina's. Maar alle gekheid op een stokje, nà Werther Nieland zit het orgel nog wél vol muziek, maar de windvoorraad slinkt geweldig. Zijn naderhand in het Nederlands vertaalde boek bevat nog twee bijna zestig bladzijden bereikende verhalen. In zijn tweede verhalenbundel duurt het langste verhaal tweeëntwintig bladzijden. Natuurlijk gooi je mijn Boek in de Prullenmand, als je dit leest. Maar wie niet blind wil zijn voor symptonen, hale het maar liefst uit dezelfde mand terug en leze verder (Heug Tegen Meug, als 't moet!) en zal, langs Mijn Weg, vernemen dat het wintert in Reve's schrijfhuis. Niet om te lachen, zeg wel.