|
| |
| |
| |
X.
Des anderendaegs, stond Rig Stengel aen de voordeur te zien, naer zyn werkvolk, hetwelk de hut van den ouden Bierinck afbrak: vandaer rigtte hy zyn oog over de vlakte van den Bloemvyver, en hield hetzelve stil op eene witte vlek, welke zich, aen den overkant van het water, tegen een donkeren heiheuvel, afteekende: het was de hut, welke Evert met zyne oude moeder had betrokken. Er steeg rook uit den lagen schoorsteen der nederige wooning, en hierdoor overtuigde zich Rig Stengel, dat zy reeds bewoond was.
- Zie, zoo! zeide hy by zich zelven; ik hoop, dat hy nu ver genoeg van hier woont, om my niet dagelyks in het gezigt te loopen. Ook denk ik, dat Coba het wel zal ontwennen, bezoeken te gaen afleggen by dien armen drommel..... Wanneer ik eenmael zal getrouwd zyn, koop ik ook de hut, die hy
| |
| |
thans bewoont, en ik jaeg hem ook dáér weg.... Hy moge dan, elders in een ander dorp, zynen kost zoeken.
Terwyl hy dit zegde, wierp hy zyne loensche oogen, beurtelings, op de gekalkte muren der hut achter den uitgestrekten Bloemvyver, en op de plaets, waer een paer uren geleden, de wooning van den ouden Bierinck nog zigtbaer was. Toen ging hy binnen, in de kamer waer oom Daniël en tante Tilla, elk in eene wollen deken gewikkeld, by het houtvuer zaten.
Heyman, wiens ziekte, sedert eenigë dagen, eenigzins verminderd scheen, had zyn geliefkoosd handwerk wederom voor den dag gehaeld: hy knipte bladen van groen papier, welke hy aen fyne yzerdraden vast maekte.
Rig Stengel had de lange pyp van zynen meester opgestopt, en een zwavelstok aengestookt: met een beteekenenden glimlach, bood hy het een en ander den ouden man aen, als wilde hy hem aengenaem verrassen.
- Rooken? vroeg Heyman, de pyp verwonderd terug stootende; rooken? wel, Rig, waeraen denkt gy? Het is eene eeuw geleden, dat ik geen tabak meer geproefd heb; en geen wonder, wanneer men altyd ziek is.
- Heyman, zeide Stengel, zacht en welwillend; gy zyt sedert eenige dagen beter....
- Ja, jongen, dat gevoel ik, antwoordde Daniël opgebeurd; maer ik ben zoo zwak.
- Uwe krachten zullen weêrkomen....... Uwe kleur is reeds beter..... Uw bloed sterker.... Wees verzekerd, dat gy weêr te been komt, en tante Tilla ook.....
| |
| |
- Jongen, indien gy de waerheid zegdet; onderbrak hem de vrouw, met een diepen zucht.
- My dunkt wel, waegde Daniël op stillen toon, dat ik niet vererger, en gy ook niet, Tilla..... Indien wy durfden hopen.... Wie weet? want zóó oud zyn wy toch juist nog niet.....
- Wel in het geheel niet! onderbrak Rig; zie eens hoevelen er de tachtig, en zelfs de negentig bereiken....
- Dat denk ik ook somtyds! antwoordden de twee ouderlingen, aengemoedigd door de tael van den fleemenden meesterknecht.
- Daerom, Heyman, beproef de pyp eens; ik wed....
- Neen, Rig, ik gevoel er geen trek voor! antwoordde Daniël; en hy deed een afwyzend teek en met de hand.
- Gy hebt altyd zoo gaerne gerookt; de tabaksdamp heeft u zoo menigmael den slaep uit de oogen gehouden, en u doen vergeten, dat het volk u soms al eens dwarsboomde....
Daniël knikte, tot teeken van goedkeuring.
- En u zoo goed gedaen! vervolgde de fleemer; als gy daer in de keuken zat te zien naer uwe schoone, geknipte ruiten.
Daniël begon te glimlagchen, en zeide stil:
- Kom, geef hier dan, en laet my eens een paer keeren trekken; misschien..... Wel ja, Rig, gy hebt gelyk; wie hadde dat kunnen gelooven!
Heyman blies, met het genot van een oud rooker, den tabaksdamp de wyde schouw in.
- Ik heb wel eens hooren zeggen! hernam Rig, dat, wan- | |
| |
neer de man naer de pyp, en de vrouw naer den koffy grypt, het gevaer van de ziekte voorby is!.... en hy bezag tante Tilla, als om haer te vragen, of zy, op hare beurt, niet doen wilde zoo als oom Daniël.
- Onmogelyk, Rig! zeide tante Tilla, glimlagchend met het hoofd schuddende.
- Beproef eens, goede tante; indien het u eens goed deed, zoo als de tabak aen oom Daniël?
Inderdaed, Heyman rookte zyne pyp voort, en knikte, by elk wolkje, dat zyne lippen voortbliezen, van blydschap met het hoofd.
- Neen, neen, jongen! hernam vrouw Heyman; ik heb er eene walg van. Daerby zoude die warme, prikkelende drank myne zenuwen ontstellen, en my misschien weêr merkelyk verergeren.
Doch de slimme meesterknecht had, vóór zyn binnenkomen, reeds koffy doen zetten, en riep de keukenmeid toe, dat zy denzelven zoude binnenbrengen. De geur van den koffy walmde aengenaem door de kamer, en met zigtbaer genot, ving de oude vrouw denzelven by het ademhalen op.
Zonder tegenzeggen, liet zy zich door Stengel den drank inschenken, welke zy geheel haer leven zoo bemind had; waermede zy de goede dagen nog beter had gemaekt, en de wederwaerdigheden van het huishouden altyd had weten door te komen. Deels om Rig Stengel te voldoen, deels uit nieuwsgierigheid naer den zoo lang gemisten drank, bragt zy eindelyk de porceleinen kom aen de lippen, en dronk.
| |
| |
- Ziet gy wel! riep Rig; terwyl tante Tilla, met toenemend genoegen, de koffytas even van den mond trok, en er dezelve wederom aen terug bragt. Ziet gy wel, goede tante, dat die drank u goed doet.....
Tilla zag hem met een dankbaren blik aen.
- U geheel opwekt, en doet herleven? vervolgde hy, de handen met blydschap tegen elkander slaende.
Tilla had het oog op Daniël, die daer statig zyne pyp zat te rooken, en deze zag naer zyne vrouw, die met genot hare koffytas ledig dronk: en beiden waren zoo verheugd, als of in het hernemen der pyp en in de geurige koffyboon, ontwyfelbaer hunne nabyzynde genezing gelegen was.
Daniël was zoo blyde, dat hy zynen meesterknecht de hand drukte, en hem zeide, tusschen hem en zyne vrouw neêr te zitten.
- Rig! zeide hy, zoo stil, dat men zyne stem niet verder dan aen den haerd konde hooren; ik was daer bezig bladeren te knippen, om er eene kroon van te maken voor onze Coba.
Rig zag hem vragend aen.
- Verstaet gy my niet? Welnu, jongen, het is hare huwelykskroon, welke ik hoop dat haer niemand anders op het hoofd zal zetten, dan onze Rig.
Stengel scheen te weenen van aendoening.
- Die woorden treffen u, dat gevoel ik; ging Heyman voort. En geen wonder; Coba is immers het beste kind dat er leeft, en zal na onzen dood nog al een stuiver in de hand hebben, dewyl al wat Heyman bezit het hare zyn zal..... Doch
| |
| |
het zy zoo: gy hebt u in myn huis als een brave jongen gedragen, en die belooning dubbel verdiend..... Neem onze Coba, jongen lief; maer maek het meisje gelukkig.
Rig verborg zyn aengezigt achter zyne twee handen, en zeide half weenend:
- O, dat beloof ik u, oom Daniël!
- Hoe uwe zaken met myn nichtje staen, vervolgde Heyman, is my niet juist bekend; maer, sedert langen tyd, heb ik uwe betrekkingen met haer gade geslagen, en, naer ik gis, zyt gy ver genoeg gevorderd, om haer dit nieuws mede te deelen.
Het was als of Rig schaemrood werd, en zyne verlegenheid, welke in dit geval zoo wel aen jonge lieden past, met moeite verborg.
Er was een oogenblik stilte, waerna tante Tilla de laetste woorden van haren man herhaelde:
- Ja, maek het meisje gelukkig!
- Ja, zorg daervoor Rig, zeide Heyman; Coba is het kind van mynen broeder; zy is eene Heyman, en de eenige die er van onze familie overblyft.
By deze woorden, begon de stem van den grysaerd te beven, en tranen van aendoening liepen langs zyne wangen.
Tante Tilla weende als een kind, en Rig wist zoo goed te huichelen, dat hy luid op snikte; en zoo, zyn aengezigt in zynen zakdoek geborgen, bleef hy gedurende eenige oogenblikken met het hoofd op de tafel liggen.
- Daerom Rig! hernam langzaem de oude Heyman; draeg
| |
| |
zorg voor het lieve nichtje, dat wy als ons eigen bloed beminnen..... Weldra misschien zult gy alleen hier meester zyn over den Beukberg; tracht dan, myn jongen, zoo te handelen, dat dit huis van naem, maer niet van eigenaer veranderd is..... De Heymans hadden, ten allen tyde, een vlekkeloozen naem, en waren van iedereen wel gezien. Wees altyd braef en deugdelyk, Rig; en dewyl gy een der voornaemsten van het dorp zyn zult, geef het voorbeeld van godsdienst en van onbesproken gedrag. Denk dikwyls aen uwen behoeftigen medemensch; deel hem gulhartig mede van hetgeen u de Heere, hier op aerde, schenkt; dat deden de Heymans ook, en daerom ging het hun altyd gelukkig.
Hier hield Daniël op te spreken; hy was vermoeid en liet zacht zyn hoofd achter over, tegen het trypen kussen van zynen leuningstoel, zakken.
Rig hield zich, als of hy te zeer verteederd was, om een woord te spreken, en verwyderde zich.
In de keuken ontmoette hy het nichtje van oom Daniël.
- Ach, Coba, indien gy wist wat oom Daniël daer zoo gezegd heeft? zeide hy.
Hy had het meisje met de beide handen genomen, en zag haer met eene uitdrukking van onbeschryfelyke goedheid in het aengezigt.
- De oude, brave man was bezig eene kroon van bladeren te snyden, vervolgde Rig, voor het huwelyk van zyne lieve nicht; en denk eens, beste Coba, wat hy zeide: ‘Niemand zal haer die kroon op het hoofd zetten, dan Rig Stengel!’
| |
| |
De bloem van den Beukberg was koud geworden, by deze woorden, en had hare lidmaten voelen trillen gelyk de roozentak, waerop de koude wind van den eersten winternacht nedervalt.
- Gy ziet dus, myne beste vriendin, ging Stengel voort, hoe digt wy by het oogenblik zyn, waerop wy ons beider geluk zullen zien verwezenlyken.
Het meisje antwoordde niet, en bleef weemoedig naer den grond zien.
- Lieve Coba, vervolgde Rig; zie my eens aen..... Ach, meisje, indien gy eens wist, hoe dierbaer gy zyt aen Rig Stengel! Ik heb u zoo dikwyls herhaeld, dat ik u lief heb boven myn eigen leven..... Ik weet dat uw hart aen my is, en aen niemand anders; doch zeg my nu eens, lieve Coba, dat gy my bemint..... O, maek my eens gelukkig!....
De Bloem van den Beukberg zag vervaerlyk bleek; zy beefde en sprak niet; zy draeide het hoofd om, en hield haer oog gevestigd op de witte vlek, welke zy, zoo ver men zien konde, aen den overkant van den Bloemvyver ontwaerde.
By het gedruisch, dat iemand die binnen kwam, met de klink van de deur maekte, liet Rig de handen van de Bloem los, en verliet de keuken.
- Het meisje is verlegen, mompelde hy in zich zelven; zoo zyn zy allen, en men zegt, dat deze vooral de beste zyn..... Wel ja, wat wil een braef, zedig meisje, op de tael van een vryer, ook al antwoorden?.... Neen, dat zoude niet passen..... Maer men ziet gemakkelyk; wanneer men haer van die dingen
| |
| |
spreekt, wat zy willen zeggen..... Dat neêrslaen der oogen, die bleeke kleur, dat terzyde vallen van het hoofd en die diepe zuchten, zyn altemael dingen, die niets anders willen zeggen dan: ‘Och, ja, Stengel lief, ik ook; ik bemin u!’
Daermede klom Rig haestig op den zolder, en ging met zyn oor op de opening liggen, welke hy in eene der planken had geboord, om alles te kunnen afluisteren, wat er beneden gezegd werd. Hy had geoordeeld, dat het zeer natuerlyk was, dat, na zyn vertrek uit de ziekenkamer, de oude lieden elkander nog wel een woordje zouden te zeggen hebben, hetgeen betrekking had op de zoo even verhandelde zaken.
De slimme Stengel had zich niet misrekend; inderdaed, het gesprek, onder in de kamer, liep nog over het huwelyk van de Bloem van den Beukberg.
- Gy ziet wel, Tilla, zeide Daniël tot zyne vrouw, dat de pastoor de plank mis was, toen hy beweerde, dat onze Rig een hoovaerdig karakter bezat, en ons zoo menigmael herhaelde, dat de eerzucht en de hoogmoed hem in het verderf zouden storten.
- Arme jongen! zeide tante Tilla; hoe weinig heeft hy die gestrenge opmerkingen verdient!
- In alle geval zal de goede pastoor blyde zyn, wanneer hy, indien hy nog eenmael, zoo ik hoop, uit zyne langdurige ziekte opstaet, zal vernemen, dat Stengel de man gaet worden van onze Coba.
- Iedereen zal er zich over verwonderen, antwoordde Tilla; en onder ons gezegd, ik zelve denk somtyds dat.....
| |
| |
- De wereld is altyd afgunstig, zeide Daniël eenigzins gemelyk.
- Ik voor my misgun den jongen niet, dat hy fortuin maekt; maer.....
- Wel ik ook niet, zeide Daniël; is er een braver jongen in den omtrek?
- Neen! ik ken er geen, antwoordde Tilla, die eerlyker zyn dan hy; maer....
- En een godsdienstige jongen, op wiens deugd men kan staet maken..... onderbrak Heyman.
- Gy hebt gelyk! hernam zyne vrouw; het is een jongen, die zynen laetsten stuiver aen zyne arme moeder geeft, en dat alleen bewyst genoeg; maer.....
- Een jongen, die stil en nederig is, wat de pastoor ook moge zeggen! onderbrak Daniël op nieuw.
- Dat alles is waerheid! zeide Tilla; maer.....
- Wel, wat wilt gy meer? sneed haer Heyman al wederom af.
- Ik wilde zeggen, hervatte de vrouw; dat de ongelykheid van afkomst der twee jonge lieden, misschien wel eene rede is, om ons, in deze zaek, nog eens ter dege te bedenken.
Daniël zag afgetrokken naer de vlam van den haerd; het was duidelyk te zien, dat de woorden zyner vrouw hem troffen.
- Gy hebt gelyk, zeide hy, het hoofd even opheffende; Rig is de zoon van doodarme ouders.....
- Van eene bedelaerster, voegde Tilla er by; en gy weet,
| |
| |
Daniël, dat de Heymans er altyd voor uit kwamen, om hunne echtgenooten niet dan in den allerdeftigsten stand te zoeken.
Terwyl Tilla dit zegde, gaf zy door toon en houding, duidelyk te kennen, dat zy fier was op de familie, waerin Daniël Heyman eens zyne huisvrouw was komen ten huwelyk vragen.
Daniël gevoelde de waerheid van de opmerkingen zyner vrouw; hy bewaerde een oogenblik een diep stilzwygen.
- Gy hebt gelyk, zeide hy, maer ongelukkiglyk zyn de zaken te ver gevorderd; en ik denk daer - zoude het redelyk zyn, al de hoedanigheden van den jongen over het hoofd te zien, en te vergeten dat hy eerlyk en bekwaem is, enkel omdat hy arm is?
- Dat is ook waer, Daniël! zeide Tilla, met het hoofd knikkend.
- Hy maekt fortuin, een groot fortuin; van schaepherder wordt hy eigenaer van het schoonste goed dat er in tien uren te zien is; maer er is wel eens een schaepherder paus van Rome geworden..... David was ook al een schaepherder, zie eens.....
- Gy hebt gelyk, zegde Tilla, welke zich by deze voorbeelden der fortuin overwonnen gevoelde; het waren bloote opmerkingen die ik deed, voornamelyk in het belang onzer Coba, welke eenmael gehuwd, misschien een diep harteleed of spyt zoude gevoelen, de vrouw te zyn van den zoon eener ellendige bedelaerster.
In weerwil der zoo sprekende voorbeelden van schaepherders, die tot paus en koning verheven werden, begon Daniël, op deze aenmerking, wederom te wankelen.
| |
| |
- Ik beken ronduit, zeide hy, dat ik de zaek minder heb nagedacht, dan ik het heden doe. Gy hebt gelyk; dergelyke dingen zouden eene jonge vrouw, die de waerde harer afkomst beseft, een bitter verdriet kunnen veroorzaken.
- En wat zullen de menschen zeggen? vroeg Tilla.
- De Bloem van den Beukberg, de schoondochter van vrouw Stengel, de bedelaerster! zeide Daniël tot zich zelven sprekende.
De oude lieden eindigden radeloos hunne zamenspraek. Rig Stengel wien, door de kleine opening in den zolder, geen enkel woord ontsnapt was, rigtte zich, met een pynlyken zucht, overeind.
In zyne oogen, tintelde een somber vuer; boosaerdig knarste hy op de tanden, en aen zynen mond ontvielen woorden, welke hy, met de vuist dreigende, uitsprak: Rig Stengel vermaledyde zyne moeder, als de hinderpael van zyne fortuin!!
|
|
Auteursrechtvrij