De meesterknecht
(1855)–Jan Renier Snieders– Auteursrechtvrij
[pagina 95]
| |
VII.Eenige weken later, klonk des morgens de hoorn van Evert niet door het dorp; de runderen verschenen dien dag niet in den Bloemvyver. De vensterluik van het kleine kruisraem van Bierinck's wooning bleef gesloten, en boven de deur hing eene uitgedoofde lantaern. Er was dan een doode in het hutje van den armen Bierinck? Ja; geheel den verloopen nacht had de dorpsherder, by de legerstede van Evert's vader, doorgebragt: hy had er zonder ophouden gebeden by den afgeleefden grysaerd, gedurende den stryd, welke even pynelyk is by het eeuwig afscheid, als by 's menschen aenkomst in deze wereld. Toen de laetste snik had aengekondigd, dat Bierinck was terug gaegen naer de plaets van waer hy, tachtig jaren geleden, hier op de wereld was aengekomen, toen had de oude dorpsherder zyn gebedenboek toegeslagen, en was opge- | |
[pagina 96]
| |
staen van den stoel, waerop hy gedurende den doodstryd knielend gebeden had. Daerna had hy een traen van verteedering uit zyn oog gewreven, toen hy zag, hoe de braefste jongen van het dorp, vol droefheid, zynen ouden vader de openstaende en verstyfde oogleden om laeg trok, en was eindelyk neêrslagtig heen gegaen. Daerom was het vensterluik gesloten, en hing er eene uitgedoofde lantaern boven de deur van de hut. Reeds vroeg in den morgen, had de doodsklok geluid, en met hare treurige stem den dorpeling toegeroepen, dat hy zoude bidden voor de ziel van den ouden Bierinck. By eiken slag der doodsklok, had de Bloem van den Beukberg, gelyk een blad zitten sidderen, omdat zy gevoelde dat die slagen allen op het hart vielen van den speelmakker harer jeugd. Dien dag, had zy geëten, noch gedronken; treurig en moedeloos was zy onder het zwarte loof der beuken blyven zitten, en nu en dan opgestaen om droomend langs de beek, door den Bloemvyver, te treden. De dood van den ouden Bierinck had het meisje getroffen, als of er een naestbestaende bloedverwant voor altyd was heen gegaen. De vader van Evert was eene oude kennis, de vriend van hare kinderjaren; honderdmalen had zy op de kniën van den grysaerd gezeten, en geluisterd naer de schoone vertelsels zyner jeugd; honderdmalen had hy het lieve wichtje gestreeld en gekust, wanneer zy hem in haer handkorfje, dan de keurigste vruchten uit den hof van den Beukberg, dan | |
[pagina 97]
| |
lekkernyen bragt uit de keuken van tante Tilla; of wanneer zy, des winters, wanneer het koud en guer was, hare spaerpenningen in zyne hand kwam omschudden. Dien avond, bleef zy langen tyd knielen voor hare bidbank, en begon verscheidene malen op nieuw het ‘onze vader’ voor haren ouden vriend, den armen Bierinck. Des anderen daegs, in den namiddag, trad zy in den bloemhof, en sneed al de roozen die zy vond, van hare stengels; plukte witte en gele stroobloemen, roode en witte leliën en palmloof, en legde bloemen en loof te zamen in eenen korf. Met den bloemkorf onder den arm, ging zy de helling van den berg af, en rigtte zich, dwars door den Bloemvyver, naer de hut, waer Bierinck den doodslaep was ingesluimerd. Aen de deur, waren al de meisjes van de buert verzameld; zy zaten op het kleine grasperk, dat zich voor de hut uitstrekte, en waerop zy gansche hoopen van loover en bloemen hadden neêrgeschud; zy gingen alles gereed maken, om des anderendaegs, het graf te tooijen van den armen Bierinck.Ga naar voetnoot(*) Coba zette haren korf op het grasperk neder, en nam plaets by hare buervriendinnen. Uit de heggen der naburige weide, had men lange, dunne roeden en een tiental korte stokken, welke van boven eene kleine mik hadden, gesneden. Elk meisje nam eene dier roe- | |
[pagina 98]
| |
den of een der kleine stokken, en begon er de bloemen en het loof om te vlechten. Tusschen de palmbladen bonden zy roozen en stroobloemen, en verborgen ten deele de schoone leliën tusschen bladeren van klimop. De Bloem van den Beukberg werkte aen eene kroon, welke het midden van het graf moest versieren; zy vlocht rondom eene taeije, twyg tot eenen kring gebogen, beurtelings het groene palmtakje, witte stroobloemen en bladen van den zwarten beuk. Maer langzaem vorderde het werk van de lieve Coba; gedurig liet zy bladen en bloemen uit hare handen vallen, en vergat eenige oogenblikken voort te werken aen den lykkrans - en dan hield zy hare vochtige oogen gevestigd naer de geopende deur der hut. Daer brandde eene kleine olielamp by de kist, welke het lyk van den ouden Bierinck bevatte, en by die kist zal Evert op eene bank. De jongen zat voor over gebogen, en liet zyn hoofd moedeloos neêrvallen in zyne hand, terwyl zyn elleboog op zyne kniën rustte. Hy zag met styve blikken, dan naer het licht der kleine lamp, dan naer het wit linnen kleed, hetwelk de kist bedekte. Zyn wezen was bleek en droeg het kenteeken van eene eindelooze droefheid. Somtyds hief hy zyn betraend oog naer den hemel, en het was duidelyk te zien, dat hy den Heere smeekte om troost en vertrouwen. En dan sidderde de Bloem van den Beukberg; langzaem hernam zy de haer ontvallene kroon, en vlocht er weêr nieuwe bloemen en bladeren by. Toen iedereen zyn werk af had, gingen de meisjes de | |
[pagina 99]
| |
hut binnen, plaetsten de met groen en bloemen gesierde roeden en mikken, tegen den wand, en knielden rond de doodkist en het treurig lyklampje, om gedurende eenige oogenblikken te bidden. Alles was doodstil, terwyl de goede meisjes haden; slechts nu en dan werd de stille onderbroken, door het knetteren van de brandende olielemmet, of door een zachten zucht, welke uit de borst van Evert opsteeg. Na het gebed gingen de meisjes heen; en toen allen zich verwyderd hadden, kwam Coba nader en legde haren krans neder op de doodkist. Toen zy uit de hut trad en den weg insloeg, welke door den Bloemvyver naer huis geleidde, stond Rig Stengel op de helling van den berg te zien, en mompelde ontevreden: ‘Waerom moet Coba zich toch zoo gemeen maken, met die meisjes van minderen stand? Indien zy meer verstand had, zoude zy zich niet verlagen, om in de hut van dien armen drommel van een Bierinck te gaen helpen sieren.... Ik hoop toch niet, dat zy voornemens is morgen de begrafenis by te woonen? Is hare plaets by al dat gemeene volk?’ Des anderendaegs, vroeg in den morgen, riep de treurige stem der doodsklok door de galmgaten van den toren; en kort daerna kwam de lykstoet langzaem uit de hut getreden. Voorop gingen de buermeisjes, welke daegs te voren op het grasperk, voor Bierinck's deur, gesierd hadden: elk droeg een stuk van het gezamentlyk volvoerde kunstwerk, hetwelk de laetste wooning van den ouden man zoude bedekken. In haer midden ging de schoone Coba; zy droeg | |
[pagina 100]
| |
in hare hand den lykkrans, welken zy gisteren op de kist neêrlegde. Achter de meisjes, volgde de baer door zes buerlieden gedragen, en daer achter de jonge Evert: zyne handen hingen gevouwen benedenwaerts en zyn hoofd helde droevig naer zyne borst. Eene lange ry van buren volgde hem in eene houding van aendacht en godsvrucht. Zoo naderde men het nederig doodenveld. Een grafkuil sedert gisteren gedolven, duidde er de plaets aen, waer de arme Bierinck zich voor altyd ter ruste ging leggen. Weldra zakte de kist op twee koorden benedenwaerts; met de opgeschotene aerde, begon men den kuil wederom aen te vullen, en langzaem rees de kleine grafterp boven de zoden van het kerkhof. Nu kwamen de buermeisjes, en staken de met palm omvlochten mikken op het voor- en achtereinde, en in het midden van den heuvel; anderen bragten de met bloemen versierde roeden by, welke zy in de kleine, houten gaffels lieten rusten. Toen naderde langzaem de Bloem van den Beukberg en legde hare kroon boven op de praeltombe van loover en bloemen: het meisje was doodsbleek en hare hand beefde, terwyl zy het laeste bewys van achting voor den ouden vriend van hare kinderjaren, neêrlegde. Nu ging Evert, gevolgd door al de buren driemael om het graf zyns vaders; en allen haden het ‘onze vader’ voor hem, wiens eeuwig slaepkussen zy zoo zacht hadden opgeschud, als zy konden. | |
[pagina 101]
| |
Evert wierp nog een laesten blik op het groene praelgraf, waeronder een der twee wezens rustte, die hy altyd zoo lief had gehad, en ging toen de kerk in. Na dat de lykdienst geëindigd was, keerde de jonge Coba naer den Beukberg terug; zy zag de deur van Bierink's wooning, terwyl zy voorby ging, even open staen, en trad zonder het minste gerucht te maken, binnen. Evert's moeder lag op hare slaepstede; de arme vrouw, sedert langen tyd ziek en gebrekkig, was gedurende de lykdienst in de kerk, zacht ingesluimerd, na honderdmael gebeden te hebben, dat de Heer ook haer zoude roepen, werwaerts haer oude Bierinck zich begeven had. Coba sidderde, zonder te weten waerom: het was als of die wit gekalkte muren, welke zy van kinds af kende, haer iets moesten zeggen, waer naer zy niet zoude durven luisteren. Medelydend zag zy de arme hut rond, nam toen een ryksdaelder, en legde denzelve, voor het arme huishouden, op tafel neder. Toen zy uit de hut komende, het pad dat door den Bloemvyver liep, insloeg, stond Rig Stengel aen de deur van den Beukberg, in dezelfde rigting te zien. Er zweefde eene uitdrukking van misnoegen over zyn wezen, en zyne oogen stonden hem valsch in het hoofd. De achterdocht sloop in zyne ziel; de nyd joeg hem vlymend door het hart. ‘Daeraen, bromde hy, zal ik een einde stellen; dat zweer ik u dat meisje is niet meer by hare zinnen..... die Bierinck moet daer weg, of.....’ | |
[pagina 102]
| |
Dien avond scheen de maen zoo helder; haer licht viel zoo zilverachtig in de linden, welke het kerkhof omgaven: het was er zoo licht, zoo stil rondom de praeltombe van den armen Bierinck. Coba, vergezeld van eene oude dienstbode, moest er voorby komen, om van eene boodschap in het dorp, naer huis weder te keeren: zy ging zylings van den weg af, en bleef eenige oogenblikken, terwyl zy had, by het graf staen. Toen zy haer ‘onze vader’ eindigde, bemerkte zy dat de lykkrans van het graf verdwenen was. Welke hand had denzelven weggenomen? Had een heiligschenner?..... Maer neen; wie stoorde daer ooit de rustplaets der dooden?..... Haer hart klopte hevig, zonder dat zy hiervan eene voldoende oorzaek konde vermoeden; en dien nacht bragt zy slapeloos op haer bed door, omdat de kroon van Bierincks' graf geroofd was. |
|