|
| |
| |
| |
IV.
Geheel dien morgen, had de Bloem van den Beukberg onder de schaduw van het zwart gebladert der beuken getoefd: het arme meisje was zoo bedroefd, dat zy in haren geest gedurig naer het kerkhof zweefde, en er vermaek in schepte, hare gedachten te laten gaen van het eene graf tot het andere, welke de dorpsmeisjes met palmbladen versierd hadden. Onder een van die nederige grafterpen, was sedert eenige weken, eene harer vriendinnen nedergedaeld; en zoo bedroefd was de ziel der jonge Coba, dat zy op dit oogenblik, aen hare vriendin eene plaets wilde vragen om nevens haer te rusten.
Van tyd tot tyd, wierp zy hare betraende oogen van de hoogte waer zy zat, de vlakte in, en van daer naer den berkenboom, waer Evert gewoon was neder te zitten, om zyne korven te vlechten; en dan zuchtte zy diep, en vroeg by zich zelve: ‘Wat zy den goeden Evert toch mogt misdaen
| |
| |
hebben; waerom hy gisteren den geheelen dag niet op den Beukberg was verschenen; waerom hy hare geschenken had terug gebragt?’ En op hetzelfde oogenblik zat Evert aen den voet van den berk, en liet zyne handen bewegeloos rusten op den even begonnen korf. ‘Waerom, vroeg de goede jongen, voor de twintigste mael, sedert den vorigen dag; waerom werd Evert niet op het feest toegelaten, waerop hy eens en voor altyd genoodigd was? Wat mag hy oom Daniël toch misdaen hebben, dat deze hem zoo vernedert en het huis uitjaegt? En wat toch heeft de Bloem van den Beukberg kunnen bewegen, hare geschenken weder te eischen?.... Heb ik dan?.... Of, heeft zy somtyds ook?.... O, welke verwarring gevoel ik in myne denkbeelden! En niemand, niemand, die my kan zeggen, waerdoor ik die ongenade, welke my zoo diep ongelukkig maekt, verdiend heb? Niemand!....’
Evert liet zyn onafgewerkten korf onder den berk liggen, en ging in gedachten verder de weide in; het was als of de nabyheid van die zwarte beuken, waeronder hy nog altyd het nichtje van oom Daniël meende te ontwaren, zyne borst nog meer beknelde, nog meer verwarring en vertwyfeling in zynen geest bragt. Op den rand van den vyver, op eene plaets waer het gras langzaem in de heide verloren liep, ging hy zitten, en hy meende dat hy vryer ademde in die grenzelooze vlakte, met purpere heibloemen. Doch die eenzame heivelden bragten de kalmte niet in zyn hart terug; en verlegen rond zich heen ziende, vroeg hy zich zelven of het mogelyk was, dat deze eenzame vlakte hem voor de eerste mael zyns levens
| |
| |
vrees aenjoeg? Langzaem trad hy wederom naer den berk terug; maer vlocht niet voort aen zynen korf.
Toen Evert, dien avond, zyn vee byeen dreef zuchtte hy, eenen stillen groet werpende op Daniel's wooning, dat hy nooit meer het hart zoude hebben, om de Bloem van den Beukberg te naderen, en het meisje gewis nooit meer zoude durven aenspreken.
Byna op hetzelfde oogenblik, zag Coba de runderen uit den vyver trekken, en dacht stil by zich zelve: ‘God, God! hoe ga ik het toch aenleggen, om den goeden Evert niet in het aengezigt te loopen op het kerkpad?’
Lezer, onze voorzegging is reeds bewaerheid; wy hebben het immers gezegd: ‘Al de vreugde, al het geluk van die twee lieve kinderen, welke daer dartelen en spelen in den Bloemvyver, zullen eens plaets maken voor pranging des harten en rusteloozen kommer van den geest.’
Doch keeren wy tot Rig Stengel terug.
Al wat deze sedert eenigen tyd beoogd had, was hem volkomen gelukt: had hy niet eene onbepaelde magt in handen, over alles wat Daniël's bezittingen aenging? En had hy den armen koeherder, die hem van zyne kinderjaren in den weg liep, niet vernederd, van den Beukberg verdreven, en hem verwyderd van de Bloem. welke eenmael het slot zyner gemaekte plannen moest verwezenlyken? Niets scheen hem eenvoudiger en natuerlyker, dan dat hy, eer er twee jaren zouden verloopen zyn, de schoone Coba als bruid naer de kerk zoude geleiden, en eigenaer zyn van de rykste pacht- | |
| |
hoeve van geheel de streek. Want gewis zoude oom Daniël en tante Tilla dan reeds wel voor altyd den Beukberg vaerwel gezegd hebben; zy waren immers altyd ziekelyk, en iedereen beweerde, dat zy reeds ditmael gewis den winter niet doorkwamen.
En terwyl hy zoo by zich zelven sprak, gevoelde Stengel zyne borst zwellen van vreugde: de toekomst lachte hem zoo heerlyk toe! De fortuin, met al hare aenlokkelykheden, danste hem zoo schitterend voor de oogen!
Van jongs af had Rig in zyne inborst gehad, zich boven anderen te willen verheffen en te heerschen; thans ontwikkelden zich eensklaps die beginselen, en wierpen in zyn hart eene toomelooze hoovaerdy.
Nu ging de kermis aenbreken, en met deze het jaerfeest van de gilde. Sedert een paer weken heerschte er eene buitengewoone bekommering tusschen de gilde-broeders, omdat hun hoofdman nog altyd ziek was, en by gevolg het feest niet zoude kunnen bywoonen.
‘En waerom - had Rig Stengel by zich zelven gezegd - zoude ik Daniël Heyman niet vervangen als hoofdman; ik, die wel het oppergezag over geheel zyne bezittingen uitoefen? En waerom niet? Dat regt komt my toe.... Of zoude de gilde onteerd zyn, omdat de jonge Rig de spies van den hoofdman in de hand draegt? Onteerd! neen; wel juist het tegendeel....’
Daerop had Rig de huizen van de hoofdlui afgeloopen, om de zaek te overleggen: de twee dekens waren te vreden, de vaendrig en de koning hadden mets tegen de plaetsvervan- | |
| |
ging, en allen namen aen, dat dezelve regtvaerdig en natuerlyk was. In hun hart verwenschten zy allen den verwaenden jongeling, die zich in eens al dat regt kwam aenmatigen; hoe, die melkbaerd, die gemeene, arme jongen van afkomst, zoude zich van eenvoudige gildebroeder gelyk stellen met die deftige lieden, welke by de trom der gilde grys waren geworden, en de achting hadden van geheel het dorp!
Niemand van hen maekte deze opmerking in het byzyn van anderen; want de Beukberg had eene zware rente op een der twee dekens, en vaendrig en koning hadden, de eene een moerveld, de andere een stuk weiland in huer van Daniël Heyman. Deze laetste had zich met de zaek weinig of niet bemoeid; enkel had hy, na gezegd te hebben, dat het hem onverschillig was, het hoofd geschud, als of hy wilde zeggen, dat zyn meesterknecht te ver ging.
De dag der kermis was eindelyk daer.
Reeds vroeg in den morgen, was Stengel bezig geweest om zich voor het feest op te schikken, en zyne nieuwe kleederen te passen. Onophoudelyk stond hy voor den spiegel, in de groote kamer, deed zynen das los, en knoopte denzelve op nieuw weêr vast, zonder er in te kunnen gelukken den knoop te leggen, zoo als hy het verlangde. Dan waren de punten te kort of te lang, dan zyn hemdsband te hoog of te laeg, of reeds verfrommeld; dan wederom was hy los, zoodat er zyne kin in rond speelde, gelyk de oude doctor nog altyd zynen das droeg; of wel was dezelve te vast om zyne keel, zoo dat hy er letterlyk benauwd van werd - en slecht gezind, trok
| |
| |
hy den doek dan al wederom van den hals, vouwde en hervouwde denzelve, en stelde al zyne kunst in het werk, om te gelukken. Eindelyk plooide zich de halsdoek gewillig naer de deelen, welke hy omgaf, de hemdsband stond regt en stevig onder de ooren, en bragt zyne spilse punten tot aen de hoekjes van den mond: - toen glimlachte Rig tegen zyn beeld in den spiegel en knikte van genoegen. Nu kamde en herkamde hy zich het hair, streek door zynen nog wolachtigen bakkebaerd, en deed zyn splinternieuw kleed aen, hetwelk hy volgens den laetsten mode, in de stad had laten vervaerdigen. Daerna stak hy zyne zilveren horlogie op zak, schikte de ketting van kleine, zilveren schakels over zyn vest, en deed den grooten sleutel, uit zynen horlogiezak naer beneden ryzen.
Aen al deze kostbaerheden had hy den laetsten penning zyner huer besteed, ofschoon twee dagen vroeger, zyne arme moeder hem gevraegd had, om brood voor den honger! Doch Rig had nauwelyks gehoord, wat de arme vrouw zegde; zonder spreken was hy voorby gegaen, aen niets anders denkende, dan aen het zilveren sieraed van zyn zakuerwerk, hetwelk hy in de stad ging koopen.
Nu haelde Rig uit een der schuiven van de eikenhouten kast, welke met hare gekleurde porceleinen potten, in eenen hoek der kamer stond, de sieraden voor den dag, welke de hoofdman der gilde, by elke plegtigheid, aendeed. Hy stak de lange, witte veder op zynen hoed, bond den rooden, zyden sluijer met gouden franjes, om zyn middel, en hing om zynen hals het gouden ordeteeken, hetwelk door een der
| |
| |
regerende vorsten van het land, voor bewezene diensten, eertyds aen de gilde was geschonken. Daerna nam hy de glinsterende, stalen lans, met roode, witte en blauwe linten versierd, en ging op en af door de kamer, terwyl hy bezyden uit, over den schouder in den spiegel zag, om den trotschen hoofdman daer te zien heen wandelen.
Op hetzelfde oogenblik dommelde de trom der gilde; Rig zag door het venster, en ontwaerde in de verte den langen stoet der gildebroeders, welke langs het voetpad, dat door den Bloemvyver liep, in de rigting van den Beukberg kwam opdagen.
Eenige minuten daerna, hield de stoet voor de deur stil: de vaendrig zwaeide zyn groot, vierkant vaendel dan boven zyn hoofd, dan om zyn middel, en daerna rond zyne beenen, met eene behendigheid, welke levendig getuigde van zyne lange dienstjaren; de tamboer weerde zich dapper op zyne groote, houten trom, en de gildebroêrs, schoten op een gegeven teeken, de geweren in de lucht af. Rig met zyne stalen lans in de hand; stond op den dorpel der huisdeur, en ontving al die eerbetuigingen, als ware hy reeds wezenlyk de hoofdman van de aloude en deftige gilde.
De Bloem van den Beukberg was naer buiten gekomen, en bood op een helder geschuerd, tinnen schenkbord den eerewyn aen de hoofdlui. Nog eenmael zwaeide de vaendrig het vaendel, nog eenmael rommelde de trom, en knalden de geweren in de lucht, voor het schoone nichtje van Daniël Heyman, waerna men het sein gaf tot den aftogt.
Digt by het voetpad, dat door den Bloemvyver heen sneed,
| |
| |
aen den voet van den gekenden berk, zat de arme Evert, toen de gilde er voorby trok. De jongen had op dit oogenblik zynen korf tusschen zyne beenen weggeschoven, en vlocht niet voort, ten einde de gilde te zien voorby trekken. Natuerlyk viel zyn oog op den jongen hoofdman, op zyne blinkende spies en schitterende sieraden, op zyne dikke, zilveren horlogieketting en nieuwe kleederen. De arme koeherder was verwonderd, maer niet nydig of afgunstig op Rig Stengel; en toen de stoet voorby was, werkte hy voort aen zynen korf. Voor de kerkdeur stond het geheele dorp overend, en de jongens en de meisjes verdrongen elkander, om Rig Stengel te zien in zyne kostbare kleederen en toerusting.
De jonge hoofdman wierp een trotschen blik op allen en stapte fier de kerk in, waer hy, in eenen hoek van het koor, zyne versierde spies neêrzette. Daerna ging hy zitten, waer men gewoon was Daniël Heyman te zien plaets nemen.
Dáér, op dien eerestoel had de oude hoofdman zoo dikwyls hy er kwam neêrknielen, gebeden voor het behoud en den luister der oude gilde, voor zyne vrienden en bloedverwanten, die daer buiten op het kerkhof, onder het grasveld sliepen, en voor allen, vriend en vyand, met wie hy daer ook eenmael voor altyd zoude rusten. Rig, zyn plaetsvervanger, dacht aen niets dan aen zich zelven, en aen de schitterende eerbetuigingen, met dewelke men hem omgaf; maer had voor niemand.
Gedurig had hy de hand aen den knoop van zynen halsdoek, en voelde onophoudelyk, of zyn gesteven hemdsband wel regt stond. Dan weêr speelde hy met de zilveren ketting
| |
| |
van zyn uerwerk, wierp eenen blik omlaeg naer zyn gouden ordeteeken, en zag dan steels op zyde, of de menschen het oog niet op hem hadden.
De dienst was uit: Rig had zyne spies hernomen, en trad wederom voorop in den stoet, welke zich naer de herberg begaf, waer de gilde haer feest hield.
Reeds was alles gereed, om de gildebroêrs te ontvangen. Op het voorplein was eene lange tent van zeildoek gespannen, waerin men eene dubbele ry tafels had opgerigt: het was de eetplaets, welke men bestemd had voor de gildebroêrs; de hoofdlui aten in de groote kamer van de herberg.
Tegen den middag verdwenen in eens die uitgestrekte tafels, onder ontelbare schotels met gebraed en gekookte hespen, gesprenkt vleesch en gebakken peren, welke op hunne beurt verdwenen in de grondelooze magen der gildebroêrs. Vyftig tinnen bierkannen gingen onophoudelyk van de eene hand in de andere, en bragten, in weinige oogenblikken, de vreugd in ieders harte, het vergenoegen op het aengezigt van allen. De vrouwen, die naest hunne mans zaten, schepten de bergen van potsuiker van de schotels, en roerden denzelve in de bierkan. Het bier schuimde nog eens zoo sterk, liep nog eens zoo gemakkelyk naer binnen, en bragt hoe langer hoe meer leven in de menigte.
In de kamer der hoofdlui, was de tafel met meer smaek, dan in de tent daer buiten, gedekt en het eten meer uitgezocht, beter toebereid, dan dat der gildebroêrs.
Rig zat als hoofdman in het midden der tafel, en nevens
| |
| |
hem de schoone Bloem van den Beukberg. Over hem zat de oude pastoor, welke altyd op het feest genoodigd werd, en nooit naliet hetzelve by te woonen. Regts en links van Rig Stengel en den dorpsherder zaten de hoofdlui met hunne vrouwen, elk volgens zynen rang en waerdigheid. Doch het was koud en doodsch aen de tafel; men at weinig of niet, en al trok de tafeldiender de eene flesch voor, de andere na den stop af, toch bragt de wyn geene beweging in de gasten, en maekte niemand vrolyk. Het was omdat de oude Daniël, de echte hoofdman der gilde, niet daer was; omdat de deftige eerezetel door iemand was ingenomen, wien men inwendig geene de minste genegenheid toedroeg.
Iedereen dacht aen dien eerbiedwaerdigen grysaerd, die door zyne milddadigheid jegens den arme, door zyne goedheid voor iedereen, en zyn deftig gedrag in alle omstandigheden van het leven, door allen zoo geëerd en bemind werd.
Niemand begreep, hoe de jonge melkbaerd het had durven wagen de plaets van zynen gryzen meester in te nemen; iedereen was geërgerd over die trotsche manieren, en die verwaende kleeding, en allen waren beschaemd over hem.
De Bloem van den Beukberg zat zonder spreken nevens Rig Stengel; haer mond had nog geen eten aengeroerd, hare lippen geen dropje wyn geproefd. Haer hoofd hing moedeloos ter zyde, en de blos was van haer schoon aengezigt verdwenen. Men zag, dat het meisje zeer te vreden was, toen buiten op de straet de trom weêr dommelde, om de gildebroêrs by een te roepen: de tyd was daer, om te gaen vogel schieten.
|
|
Auteursrechtvrij