De geuzen in de Kempen. Deel 2

[p. 165]

XXXI.
Plaatselijk nieuws.

Eenige dagen later zit de rederijker in den Coninck van Hispaniën eene kan bier te drinken met zwarte Coba; zij schijnen in weêrwil van al het schelden en razen, dat onder in het klokkenhuis van Sint-Peter plaats had, toch weêr de beste vrienden.

- Is er nog niemand uit Antwerpen weêrgekeerd? vroeg de rederijker.

- Niemand, antwoordde Coba; Terus verwacht ik elk oogenblik terug; ook Dornbetter en de Westfaler moesten met hem afkomen; Marc en de anderen zouden een anderen weg nemen ten einde geen argwaan op te wekken.

- Ik ben benieuwd wat ons de oude jood voor al dat schoon en kostbaar goed betaald heeft.

- Ja, dat was kostbaar goed; dat diamanten kruis met gou-

[p. 166]

den ketting, dat bij hooge feestdagen om den hals van het Mariabeeld hing, moet honderde rijnsguldens waard wezen.

- De schepter was zwaar als lood.

- De kronen niet minder.

- Had men ook niet een paar zilveren kandelaars?

- Zes, indien ik mij niet bedrieg.

- En daarbij al dat fijn goud van kazuifels, koorkappen en stolen.

- En twee kelken, en ander zilver; ja, dat was een schat van kostbaarheden.

- Sedert dat kleine nachtelijk tochtje naar de Vrijheid, daags voor dat de zilverkar ons in de handen viel, hebben wij goede dagen beleefd.

- Het regent goud en zilver; het is een zeldzaam goede tijd!

- Indien dat zoo voortgaat, ben ik wel voornemens eerstdaags op mijne renten te gaan leven.

- Uitscheiden is altijd voorzichtig; want ik denk altijd dat er verraad komt, den een of anderen dag.

- Verraad? Denkt gij dat de bende niet reeds sedert lang is verraden?

- Zoudt gij dat denken?

- Ja, zeker; en wat zou dat ook? Wie durft den vinger naar iemand van ons uitsteken? De vorster van Turnhout misschien? Arme Quinte, hoe een reusachtige kerel zoo als hij toch zoo bang kan wezen!

- Is de stadhouder niet een man met haar op de tanden?

- Ja, maar wat kan hij alleen uitrichten?

- En de Spaansche soldaten dan?

- Die zijn gelukkiglijk in het land niet.

- Kunnen die nooit wederkeeren?

- Wanneer de boel zoo gek blijft draaien, verwacht ik het Spaansch krijgsvolk stellig terug.... Maar dan gaat de rederijker van den Vurighen doorn ook de meet over, en komt nooit in de Kempen weder.

[p. 167]

- Zie, daar is Terus! welkom te huis! waar is Beg?

- Beg komt dezen avond aan.

- De reis goed afgeloopen? vroeg de rederijker.

- Niet slecht; en hoe staat het hier? Geen nieuws?

- Niets bijzonders.

- Heeft men nog iets bijeengeraapt in de andere kerken? vroeg Terus.

- In de priorij van Corsendonck deden wij nog een kleinen vond, lachte zwarte Coba; Hanna uit den Jachthoorn had het nog wel goed overlegd.

- Laat hooren, zei Terus; ja, Hanna is een geslepen heks.

- Toen wij Sint-Peter verlieten om huiswaarts te keeren, liep Hanna, die altijd beweert zoo jichtachtig, zelfs lam te zijn, in één adem naar de priorij. Men kent haar daar in de heide en de bosschen van Corsendonck, waar zij eens of tweemaal in de week gaat bedelen. Zij klopt aan bij de paters en vertelt daar wat er in de Vrijheid gebeurd was; hoe jammerlijk er alles was toegegaan, hoe het God getergd was, dat de geuzen in de kerken gestolen en alles vernield hadden; dat de roovers nog voor den avond de priorij zouden aanvallen en veel vijven en zessen.

In een, twee, drie stond heel de priorij te been. Al wat draagbaar was, werd in de haast in kisten gepakt, in den grond gegraven of op karren weggevoerd.

Hanna, die, zooals gij weet, de kunst verstaat, om op elk oogenblik van den dag een aanval van vallendeziekte te hebben, lag dicht bij de kerk, als ware zij stokdood geweest. Niemand had den tijd om zich met de bedelaarster bezig te houden; men liet haar maar liggen, wel overtuigd dat de oude, na een weinig rust, toch wel zoude bijkomen. Ondertusschen loerde de heks alles nauwkeurig af; onder andere dat de paters een kistje in den moestuin in den grond groeven. Wat zou men in dat kistje wel hebben weggeborgen? Ja, het kon niet anders, dan louter goud en zilver wezen, dacht Hanna, die maar altijd als een stokdoode bleef liggen.

[p. 168]

Eenige uren later kwam het volk op de priorij afgestormd, en gij kunt denken wat er voorviel met het weggegraven kistje.

- Hanna roofde den spaarpot? meende Terus.

- Och, neen; zij bleef tusschen het gewoel, het afbreken van altaren, en het neêrhalen der beelden maar altijd stokdood liggen, maar vond toch wel gelegenheid om aan een harer buurlieden, die met ons meer dan eens een tochtje bijwoonde, den spaarpot aan te wijzen.

- En wat is er van dat kistje geworden? onderbrak Terus.

- Dat is reeds bij den ouden jood, die zijn magere handen van verwondering ineensloeg, toen hij al dat schoon goud- en zilverwerk der priorij onder de oogen kreeg.

- Wij hebben dit jaar een zesdubbelen oogst, meende Terus.

- Veel valt er voortaan nu niet meer te schuimen, verzekerde de rederijker; want het is wel te denken dat men overal zijne voorzorgen neemt, eer de stormers afkomen.

- Heeft men na Corsendonck ook reeds omliggende dorpen bezocht?

- Gisteren heeft het ontzettend gewaaid in de kerk te Vosselaer.

- Ik luister.

- Het was daar bedevaart....

- Bestaat daar niet een wonderbeeld?

- Juist; er was ontzettend veel volk.... men heeft er gevochten dat het kraakte, de kerk ten deele afgebroken en het beruchte beeld in stukken geslagen.

- En hier en daar een stukje goud en zilver gevonden?

De rederijker glimlachte, en streek met den wijsvinger onder zijnen neus door.

- Al dat breken van beelden en neêrhalen van autaars levert niets op, zei Terus met het hoofd schuddend.

- Er was daar in die zandbergen volstrekt niets te vinden, hernam de rederijker; alles was geborgen en de duivel mag weten waar het ligt.... En nu is er sedert uw afwezen nog een ander nieuws, dat gij niet weet.

[p. 169]

- Nog ander nieuws?

- De wethouders der Vrijheid hebben eene wacht van honderd man gevormd....

- Gewapend?

- Ja, deze met een stok, gene met eene gebroken lans, een andere met een oud rapier, en sommigen.....

- Met zinkroeren?

- Wat, zinkroeren! De domooren van het Vrijheidshuis beweren dat men daarmeê soms ongelukken zoude doen! lachte de rederijker.

- Die mannen hebben geen bloed in 't lijf, meende Terus; te Antwerpen ging het nog schooner; terwijl men in de kerk alles vernielde en roofde, zaten de wethouders op eenige schreden van daar in de raadzaal van het stadhuis vergaderd, en stonden de gilden en de schutterij op de markt; en wat deed men? Niets; men liet de geuzen betijen....

- Begrijpt gij dat?

- Men liet ze betijen, zeide mij de jood, ‘uyt vreese van meerder quaet aen lyf ende goet’.

- Van den ouden jood sprekend, heeft de rekel alles volgens prijs betaald?

- De Westfaler, die in dat alles te huis is, heeft alles nagewogen en ook nagerekend; de Westfaler, zooals gij weet, is van zessen klaar.

- Zoo moet het wezen; de jood mag niemand in de kleeren steken.... nu, om op Antwerpen weêr te komen, weet gij wat ik denk? zei de rederijker; dat de overheid daar geen voet van plaats kon, omdat de burgerwachten onder den duim den oproer in de hand werken.

- Toch heb ik gezien, dat men eene overgroote galg op de markt voor het stadhuis heeft opgericht, zei Terus.

- Bangmakerij! spotte de rederijker.

- Veel moet men heden toch niet uitzetten, om te worden opgeknoopt, merkte Coba aan.

- Wanneer de overheid meester is, meende de rederijker;

[p. 170]

maar wat hebben schoutet en schepenen heden zoo al te zeggen? Volstrekt niets; hij knipte met den duim over den wijsvinger.

- Niet te haastig, zei Terus; eergisteren kwam prins Willem, zooals de jood mij vertelde, uit Brussel in Antwerpen aan en oogenblikkelijk deed hij drie beeldstormers gevangen nemen, en, raadt eens.... op de groote markt ophangen.

- Als het hier in de Vrijheid zoo ook maar niet gaat! mompelde Coba even verbleekend.

- Zoodra prins Willem, of wie het ook zij, bij voorbeeld de Drossaard van Brabant of iemand anders van dat soort, den voet op het grondgebied der Vrijheid zet, scheep ik in, en ga de meet over, glimlachte de rederijker.

- Maar wij? kunnen wij huis en erf in den steek laten? zuchtte zwarte Coba.

- Met uw oud gebeente kunt gij doen wat gij wilt, zei de rederijker; ik voor mij houd altijd een oog in 't zeil, en 't mag een wakker man heeten, die mij in handen krijgt.

- En weet gij wat de jood mij nog zegde? zoo vervolgde Terus, dat de stadsoverheid acht vendels stadsknechten, allen geboren poorters, tegen soldij, heeft aangeworven.

- Dat is zestien honderd man, zei de rederijker de oogen opentrekkend; dat is geene kleinigheid!

- Men noemt ze daar papenknechten, zei Terus.

- In de Vrijheid geeft men hun denzelfden naam.

- En wat zetten de wachters in de Vrijheid zoo al uit?

- Het schijnt dat zij hier en daar den een of anderen landlooper hebben aangehouden, die in de Vrijheid, Oud-Turnhout en voornamelijk Corsendonck een of ander gevonden had.

- Waarom doen die kerels niet zoo als wij en brengen zij hun bootje niet terstond in behouden haven? zei Coba; 't is verdiend loon.

- Weet gij wat mij de jood nog zegde? hernam Terus; dat de poorters verplicht zijn des avonds alarmlantaarns aan de deuren uit te hangen.

- Des avonds veel licht is altijd eene gevaarlijke zaak voor

[p. 171]

ons, meende de rederijker met het hoofd schuddend; licht jaagt mij altijd vrees aan.... Maar ik zou nog vergeten, waar zijn de Westfaler en Dornbetter?

- Langs een anderen weg naar de Vrijheid wedergekeerd.

- En waar is Beg? vroeg Coba; ik zie Beg niet.

- Die zal tegen den avond aankomen met Marc en Nelis; heb ik u dat niet reeds gezegd? Weet gij wat de oude jood mij nog al heeft verteld? Dat het te Gent dezer dagen juist als te Antwerpen en in de Vrijheid is toegegaan....

- Dat is ons bekend, onderbrak de rederijker.

- Maar wat gij misschien nog niet weet, is dat men daar ook de galg heeft opgericht....

- Altijd en overal die vervloekte galg! morde de rederijker.

- En dat men er vier vendelen krijgsvolk heeft gevormd; de man aan vijf gulden in de maand.

- Dergelijk krijgsvolk jaagt mij geen schrik aan; men komt niet met hen in aanraking en daarmeê uit; maar Spaansche soldaten, dat is erger.

- Ja, dat is erger, herhaalde Terus, bijna onverschillig en voegde er bij: Kom, moeder, geef mij wat te eten; ik heb honger en ben vermoeid van de lange reis.